Tác động của béo phì đến chức năng tình dục và khả năng sinh sản

Béo phì là một yếu tố nguy cơ có ý nghĩa lâm sàng không chỉ đối với các bệnh lý chuyển hóa như đái tháo đường, tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến sức khỏe tình dục và sinh sản ở cả nam và nữ. Những tác động này xảy ra thông qua nhiều cơ chế sinh lý, nội tiết và tâm lý.

1. Hạn chế trong hoạt động tình dục

Thể trạng thừa cân hoặc béo phì gây trở ngại cho hoạt động thể chất, làm giảm khả năng linh hoạt trong các tư thế quan hệ tình dục. Ở nam giới béo phì, lớp mỡ bụng dày có thể cản trở sự tiếp xúc cơ thể và làm giảm khoái cảm trong khi giao hợp. Nếu cả hai bạn tình đều thừa cân, những cản trở này trở nên rõ rệt hơn.

Tình trạng béo phì thường gắn liền với lối sống ít vận động, giảm sức bền cơ thể và mức độ hoạt động thể chất, từ đó làm suy giảm khả năng đạt cực khoái và chất lượng đời sống tình dục.

2. Mất cân bằng nội tiết và rối loạn chức năng sinh dục

Ở nam giới béo phì, sự gia tăng mô mỡ làm tăng chuyển đổi testosterone thành estrogen thông qua enzym aromatase, từ đó gây giảm nồng độ testosterone tự do và tăng hormone gắn kết globulin (SHBG) – yếu tố làm giảm hoạt tính sinh học của testosterone. Kết quả là giảm ham muốn tình dục, rối loạn cương dương và suy giảm chất lượng tinh trùng.

Ở nữ giới, béo phì làm tăng nguy cơ hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), dẫn đến rối loạn kinh nguyệt, rối loạn rụng trứng và giảm khả năng sinh sản. Ngoài ra, nồng độ leptin cao trong béo phì còn liên quan đến sự suy giảm chức năng tuyến giáp và thay đổi chuyển hóa nội tiết.

3. Rối loạn cương dương ở nam giới

Béo phì là một yếu tố nguy cơ độc lập gây rối loạn chức năng cương dương (ED). Cơ chế bệnh sinh liên quan đến rối loạn chức năng nội mô, giảm lưu lượng máu đến thể hang do xơ vữa động mạch kèm theo bệnh lý đi kèm như tăng huyết áp, đái tháo đường, hội chứng chuyển hóa.

Bên cạnh đó, việc sử dụng thuốc điều trị các bệnh lý mạn tính ở người béo phì như thuốc hạ huyết áp, thuốc chống trầm cảm hoặc thuốc hạ lipid máu cũng có thể ảnh hưởng đến ham muốn, khả năng cương cứng và xuất tinh.

4. Hội chứng “dương vật bị chôn vùi”

Ở nam giới béo phì, lớp mỡ quá dày ở vùng bụng và gốc dương vật có thể che lấp hoàn toàn phần thân dương vật, tạo ra hiện tượng dương vật bị chôn vùi (buried penis). Dù chiều dài giải phẫu vẫn bình thường, sự che phủ này làm giảm khả năng giao hợp, gây khó khăn trong vệ sinh cá nhân và làm tăng nguy cơ viêm nhiễm vùng sinh dục.

5. Giảm khả năng sinh sản

Nam giới: Béo phì ảnh hưởng đến quá trình sinh tinh thông qua rối loạn nội tiết và tăng stress oxy hóa, dẫn đến giảm mật độ, khả năng di động và hình dạng bình thường của tinh trùng, làm tăng nguy cơ vô sinh nam giới.
Nữ giới: Mô mỡ dư thừa ảnh hưởng đến chức năng vùng dưới đồi – tuyến yên – buồng trứng, làm gián đoạn rụng trứng. Phụ nữ béo phì cũng có tỷ lệ sẩy thai tự nhiên cao hơn, đặc biệt trong giai đoạn đầu thai kỳ.

Kết luận

Béo phì ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tình dục và sinh sản thông qua các rối loạn nội tiết, chuyển hóa, tâm lý và cơ học. Việc duy trì cân nặng hợp lý thông qua chế độ dinh dưỡng khoa học, tăng cường vận động thể lực và kiểm soát bệnh lý mạn tính là các chiến lược quan trọng để nâng cao chất lượng sống tình dục và khả năng sinh sản.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP