Khi nam giới bước sang tuổi trung niên (khoảng 40 tuổi trở đi), hàng loạt thay đổi về sinh lý và nội tiết bắt đầu xuất hiện. Bên cạnh những thay đổi thể chất như lão hóa da, tóc bạc, tăng mỡ bụng và giảm khối lượng cơ, thì suy giảm chức năng tình dục là một vấn đề thường gặp và có ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống.
a. Giảm nhạy cảm và khó đạt được cương cứng
Cần nhiều thời gian và kích thích tình dục hơn để đạt được sự cương cứng do giảm độ nhạy cảm tại dương vật và bìu, cùng với giảm nồng độ testosterone.
Dương vật có thể không đạt được độ cứng tối đa, hoặc dễ bị xìu trong quá trình giao hợp do giảm độ đàn hồi của mô cương và suy giảm lưu lượng máu.
b. Tăng khoảng cách giữa các lần giao hợp
Thời gian hồi phục giữa hai lần cương cứng (refractory period) kéo dài theo tuổi. Ở tuổi 20–30, nam giới có thể quan hệ nhiều lần trong ngày. Tuy nhiên, sau tuổi 50–60, thời gian này có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tuần.
c. Thay đổi đặc điểm xuất tinh
Lực phóng tinh giảm, lượng tinh dịch ít hơn và thời gian đạt cực khoái ngắn hơn. Một số trường hợp tinh dịch không phóng mà chỉ chảy ra.
d. Giảm ham muốn tình dục và ảnh hưởng toàn thân
Các triệu chứng tương tự “mãn dục nam” xuất hiện: thay đổi tâm trạng, mất ngủ, giảm năng lượng, bốc hỏa ban đêm, kém tập trung và giảm hứng thú tình dục.
Nội tiết tố nam (testosterone) giảm dần theo tuổi, đóng vai trò trung tâm trong suy giảm chức năng sinh lý.
Mặc dù chức năng tình dục suy giảm, khả năng sinh sản của nam giới không mất hoàn toàn theo tuổi. Các nghiên cứu cho thấy ở người cao tuổi (60–88 tuổi), nồng độ testosterone, số lượng và mật độ tinh trùng vẫn có thể tương đương với nhóm người trẻ (24–37 tuổi).
Tuy nhiên, chất lượng tinh trùng (tính toàn vẹn DNA, khả năng di chuyển) có xu hướng giảm theo tuổi và nguy cơ dị tật ở thai nhi phụ thuộc nhiều hơn vào tuổi của người mẹ.
a. Điều trị bằng thuốc
Thuốc ức chế phosphodiesterase-5 (PDE5i) như sildenafil, tadalafil có hiệu quả ở khoảng 70% người dùng. Không dùng chung với thuốc nitrate.
Nếu không đáp ứng, các biện pháp khác có thể áp dụng:
b. Tiêm trực tiếp thuốc giãn mạch vào thể hang
Tiêm prostaglandin E1 (alprostadil) vào dương vật giúp tăng tưới máu và gây cương.
c. Đặt thuốc qua niệu đạo
Đặt viên alprostadil vào lỗ niệu đạo (hệ thống MUSE) cũng có tác dụng gây cương.
d. Thiết bị hút chân không
Dương vật được đặt vào ống hút chân không và tạo áp lực âm để máu dồn về thể hang, duy trì cương bằng vòng thắt tại gốc dương vật.
e. Phẫu thuật đặt thể hang giả
Dành cho những trường hợp không đáp ứng điều trị nội khoa. Là phương pháp xâm lấn, tốn kém, và cần cân nhắc kỹ.
f. Y học cổ truyền
Một số bài thuốc đông y có thể hỗ trợ điều trị rối loạn cương dương, tuy nhiên cần được kê đơn bởi thầy thuốc có chuyên môn.
Tăng cường thời gian dạo đầu để cải thiện khoái cảm cho cả hai.
Lựa chọn tư thế phù hợp để tránh ảnh hưởng đến xương khớp.
Giữ sức khỏe tổng quát tốt: vận động đều đặn, ngủ đủ giấc, kiểm soát bệnh lý nền (tăng huyết áp, đái tháo đường).
Duy trì giao tiếp, gắn bó và cảm xúc tích cực với bạn đời.
Khám và tư vấn chuyên khoa nam học khi gặp khó khăn kéo dài trong chức năng tình dục.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh