U nang buồng trứng xoắn là một trong những biến chứng nguy hiểm của u nang buồng trứng. Tuy đây là căn bệnh không quá phổ biến nhưng được coi là biến chứng cấp tính nghiêm trọng có thể gây tử vong nếu không được xử lý kịp thời.
U nang buồng trứng xoắn là hiện tượng các khối u nang bị xoắn lại, thường là các khối u có kích thước lớn >8cm, có thể có cuống hoặc không có cuống. Trường hợp này xảy ra khi buồng trứng ở phụ nữ bị chùng lật dẫn đến xoắn buồng trứng và hậu quả là mất đi nguồn cung cấp máu cho buồng trứng.
Xoắn buồng trứng có thể gặp ở nhiều độ tuổi khác nhau, nhưng phổ biến nhất là trong trường hợp u nang bị xoắn khi mang thai. Ngoài ra, những phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang cũng dễ dẫn đến tình trạng u buồng trứng xoắn hơn các đối tượng khác. Những phụ nữ có ống dẫn trứng dài hoàn toàn có thể là yếu tố dẫn đến nguy cơ xoắn buồng trứng.
Thông thường, các u nang đã bị xoắn thì không thể trở về vị trí ban đầu nữa. Khi u nang xoắn thành nhiều vòng có thể dẫn đến vỡ u nang và xuất huyết khoang bụng. Hệ quả của biến chứng này là nhiễm trùng, mất máu và đe dọa đến tính mạng.
Khi u nang bị xoắn lại, chị em có thể thấy một số dấu hiệu rõ ràng như:
Triệu chứng điển hình nhất của u nang bị xoắn là tình trạng đau bụng. Khi u nang bị xoắn chậm thì cơn đau âm ỉ, chỉ kéo dài 5-10 phút rồi dịu dần làm người bệnh chủ quan. Lúc này, chị em cần xem xét các triệu chứng khác kèm theo để đến ngay các cơ sở y tế gần nhất còn làm thủ tục.
Tuy nhiên, trường hợp xoắn cấp tính cơn đau sẽ dồn dập và dữ dội hơn. Từ đau ít, chị em sẽ thấy đau đột ngột với tần suất mạnh và lan ra hầu khắp bụng. Điểm đau tập trung nằm ở một bên bụng dưới, có thể bên trái hoặc bên phải. Thời điểm này chiều hướng bệnh sẽ xấu đi rất nhanh và cần đi bệnh viện càng sớm càng tốt.
Với những u nang có cuống dài bị xoắn, khi phát triển kích thước càng lớn càng dễ làm cho bụng bị phình chướng bất thường. Đôi khi chị em phụ nữ nhầm lẫn với các dấu hiệu tăng cân nhưng thực tế do các khối u bị xoắn.
Kết hợp với các triệu chứng khác như đau bụng không dứt, bụng phình to, thì nôn mửa sẽ là dấu hiệu của u nang buồng trứng bị xoắn mà buộc các chị em phải đến ngay bệnh viện để điều trị kịp thời. Người bệnh lúc này thường trông xanh xao, nhợt nhạt, vã mồ hôi và choáng váng, chắc chắn cần được đưa đi cấp cứu kịp thời.
Trong trường hợp u nang xoắn với kích thước quá lớn có thể gây chèn ép đến các cơ quan lân cận như:
U nang bị xoắn chèn ép lên trực tràng gây ra hiện tượng táo bón.
U nang bị xoắn chèn ép lên bàng quang, niệu quản gây tiểu rắt, tiểu buốt, buồn tiểu liên tục. Càng để lâu thì càng làm suy yếu các chức năng thận.
U nang bị xoắn chèn ép lên tĩnh mạch có thể gây sưng phù cả 2 chân.
Khi phát hiện ra u nang bị xoắn, dù nặng hay nhẹ thì phẫu thuật càng sớm càng tốt. Nếu không can thiệp kịp thời, u nang bị xoắn cấp tính có thể gây tử vong cho người bệnh.
Tùy thuộc vào tình trạng u xoắn ít hay nhiều, kích thước khối u như thế nào mà bác sĩ sẽ chỉ định cắt bỏ một phần hay toàn bộ buồng trứng. Hiện nay, có 2 phương pháp điều trị bóc tách u nang buồng trứng bị xoắn là mổ nội soi và mổ hở
Mổ nội soi thường sẽ áp dụng với các khối u bị xoắn có kích thước còn nhỏ và ở vị trí dễ can thiệp.
Đây là phương pháp phẫu thuật hiện đại, phổ biến, ít xâm lấn và ít gây đau đơn cho người bệnh.
Có tính thẩm mỹ cao cho chị em phụ nữ do không để lại sẹo lớn.
Phương pháp này ít gây biến chứng sau khi mổ và tránh việc tác động tới các bộ phận xung quanh.
Thời gian phục hồi tương đối nhanh, lưu viện từ 1-2 ngày sau khi mổ và phục hồi tại nhà chỉ khoảng từ 1-2 tuần tùy từng thể trạng của mỗi người.
Với những trường hợp không thể mổ nội soi, ví dụ như u nang quá lớn, vị trí u nang bị xoắn nằm ở vị trí khó bóc tách thì phẫu thuật được xem như là phương pháp tối ưu. Điều trị cụ thể sẽ được bác sĩ có chuyên môn chỉ định tùy thuộc vào tình trạng bệnh và thể chất của bệnh nhân. Người bệnh có thể sẽ được cắt bỏ khối u, cũng có trường hợp bảo tồn một phần hoặc cắt bỏ toàn bộ buồng trứng đã bị hoại tử. Nếu bệnh nhân xuất hiện hoại tử, viêm phúc mạc thì điều trị sẽ phức tạp hơn do phải đối mặt với những nguy cơ như nhiễm khuẩn, chảy máu trong. Những trường hợp này cần được phẫu thuật ở các bệnh viện có cơ sở vật chất tốt và bác sĩ có chuyên môn cao.
Khi phát hiện u nang buồng trứng, chị em cần có các biện pháp phòng ngừa để tránh tình trạng u nang biến chứng bị xoắn.
Khám sức khỏe sinh sản định kỳ, khám sức khỏe tổng quát tại các cơ sở y tế uy tín ít nhất 6 tháng/lần. Nếu phát hiện có u nang cần có sự theo dõi và chỉ định từ bác sĩ để chữa trị trước khi khối u bị biến chứng.
Trong trường hợp đang mắc u nang buồng trứng để tránh các khối u bị xoắn, người bệnh nên hoạt động đi lại nhẹ nhàng, sinh hoạt tình dục vừa phải lành mạnh, tránh làm việc quá sức.
Ngoài ra, lối sống lành mạnh cũng là biện pháp giúp chị em phụ nữ có thể ngăn ngừa sự phát triển của các khối u nang buồng trứng ngay từ đầu như:
Uống nhiều nước lọc, thực hiện chế độ ăn uống khoa học đủ chất.
Giảm căng thẳng bằng cách biện pháp như yoga, thiền, các bài tập thở.
Tập thể dục đều đặn, thường xuyên giúp nâng cao sức khỏe thể chất, hạn chế bệnh tật.
U nang buồng trứng bị xoắn vốn là một biến chứng nguy hiểm không thể xem nhẹ, đặc biệt là phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Bệnh lý này có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và khả năng sinh sản, vì vậy cần có các biện pháp phòng ngừa u nang buồng trước ngay trước khi bị biến chứng. Cụ thể bằng việc khám sức khỏe sinh sản định kỳ là biện pháp phát hiện và điều trị u nang sớm hiệu quả nhất.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh