1. Đau họng là dấu hiệu của bệnh gì?
Đau họng có phải triệu chứng viêm họng (Ảnh Internet)
Đau cổ họng là tình trạng cổ họng bị khô, ngứa và khó nuốt khi ăn hay uống. Tùy vào nguyên nhân hay bệnh lý bạn mắc phải mà đau họng sẽ đi kèm với một số triệu chứng khác như:
- Cổ họng của bạn có thể cảm thấy khó chịu và giọng nói khàn hơn
- Các cơn đau họng xuất hiện kèm theo ho, sốt khiến cơ thể mệt mỏi
- Buồn nôn, nôn cũng có thể đi kèm với đau họng
- Nếu vi khuẩn hoặc vi rút xâm nhiễm vào các mô ở mặt sau và hai bên cổ họng, cơ thể sẽ tạo ra những kháng thể chống lại nhiễm trùng. Quá trình này có thể làm cho các hạch bạch huyết ở cổ sưng lên và trở nên mềm hơn.
Do vậy, đau họng không chỉ là triệu chứng viêm họng mà còn là dấu hiệu của nhiều bệnh lý khác như:
- Viêm amidan
- Viêm thanh quản
- Cảm cúm, cảm lạnh
- Viêm mũi dị ứng
- Viêm tai giữa
- Bệnh bạch hầu
- Bệnh sởi, thủy đậu
- Nấm miệng (thường gặp ở bệnh nhân bị HIV)
- Áp xe Peritonsillar (một biến chứng của viêm amidan)
- Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) hoặc trào ngược dịch mật
- Viêm dạ dày mãn tính
- Viêm túi mật hay viêm tụy
- Ung thư vòm họng…
Ngoài các bệnh lý này, đau họng còn là biến chúng của một số bệnh lý khác nhưng hiếm gặp hơn hoặc do tác dụng phụ của thuốc hoặc ô nhiễm môi trường…Dù đau họng là do bệnh hay nguyên nhân nào thì theo các chuyên gia nếu không được chữa trị kịp thời bệnh sẽ kéo dài và biến chứng thành mãn tính, thậm chí ung thư.
Tuy nhiên, đa số người bệnh khi đau họng đều nghĩ nó là triệu chứng viêm họng thông thường nên thường tự ý mua và sử dụng kháng sinh. Chỉ khi điều trị viêm họng lâu không khỏi mới đi khám mới phát hiện mình đã bị nhầm bệnh, khiến việc điều trị gặp nhiều khó khăn.
Vậy làm sao để phân biệt đau họng là triệu chứng viêm họng hay viêm amidan, cảm cúm hoặc trào ngược dạ dày thực quản, với các bệnh lý khác?
2. Cách phân biệt một số bệnh lý khi có dấu hiệu đau họng
2.1. Đau cổ họng, đờm lẫn máu là dấu hiệu của bệnh khoang miệng, hô hấp, ung thư vòm họng
Theo Giáo sư – Tiến sĩ Nguyễn Hoàng Sơn: Đau họng ho có đờm lẫn máu là dấu hiệu của bệnh lý khoang miệng, hô hấp hoặc nghiêm trọng hơn là viêm nhiễm, ung thư, điển hình là ung thư vòm họng. Trường hợp bị ung thư vòm họng, khối u sẽ phát triển, tấn công lên khoang miệng, mũi gây ra tình trạng hoại tử, xuất huyết. Nhưng vì mũi thông bởi khoang miệng nên khi máu tại mũi chảy sẽ chảy xuống miệng, đưa ra ngoài theo đường miệng nên bệnh nhân sẽ nhầm là bị chảy máu cổ họng.
Đau họng (Ảnh Internet)
Do vậy, khi có biểu hiện đau cổ họng, đờm lẫn máu thay vì nghi ngờ nó có phải là triệu chứng viêm họng hay không thì bạn nên đi khám càng sớm càng tốt.
2.2. Đau họng khi nuốt nước bọt hay ăn uống là dấu hiệu của viêm amidan mãn tính, ung thư vòm mũi họng
Đau họng khi nuốt nước bọt do thời tiết thay đổi, sức đề kháng của cơ thể yếu, vi khuẩn, virus dễ xâm nhập gây cảm cúm, ho hen, sổ mũi, nghẹt mũi… là tình trạng phổ biến mà ai cũng từng 1 lần mắc phải.
Tuy nhiên, nếu bạn cảm thấy đau rát khi nuốt nước bọt thì có thể bạn đang đối mặt với bệnh lý viêm amidan mãn tính, viêm họng, nguy hiểm hơn là ung thư vòm mũi họng. Trường hợp mắc ung thư vòm mũi họng đau họng sẽ đi kèm với các biểu hiện như đau dầu dữ dội, thường xuyên ngạt mũi, cổ họng đau khi nuốt nước bọt, hạch cũng có thể xuất hiện…
2.3. Đau họng do nhiễm nấm họng
Nguyên nhân phổ biến nhất của nhiễm nấm họng là Candida albicans, một loại nấm men gây ra cả nấm miệng và nhiễm nấm men. Nhiễm trùng có xu hướng xảy ra ở những người có hệ miễn dịch bị ức chế với những trường hợp nặng nhất thường thấy ở những người nhiễm HIV tiến triển. Ngoài ra, những người sử dụng steroid dạng hít, đeo răng giả hoặc bị tiểu đường không kiểm soát được.
Nấm miệng thường không có triệu chứng nhưng trong một số trường hợp có thể có dấu hiệu đau nhức miệng, lưỡi và cổ họng… Do vậy người bệnh nếu thấy có biểu hiện bất thường nên đi khám sớm.
2.4. Đau họng do viêm họng dị ứng
Đau họng là triệu chứng viêm họng rất phổ biến và đa số trường hợp viêm họng do vi khuẩn hoặc vi rút gây ra. Nhưng ít ai biết dị ứng cũng là tác nhân gây viêm họng.
Viêm họng do dị ứng là viêm họng gây ra chủ yếu do chất gây dị ứng xâm nhập vào mũi hoặc miệng. Các mô khô ra, gây ra cảm giác khó chịu và kích thích. Bạn cũng có thể bị chảy nước mũi sau khi dịch nhầy chảy ra từ đường mũi của bạn xuống phía sau cổ họng. Điều này có thể dẫn đến viêm họng và amidan. Hoặc, bạn có thể cảm thấy mình có hạch nổi ở sau cổ họng.
Trong một số trường hợp, dị ứng có thể ảnh hưởng trực tiếp đến cổ họng. Điều này có thể được nhìn thấy trong trường hợp sốc phản vệ, một phản ứng đe dọa đến tính mạng đối với một số loại thuốc nhất định (như penicillin), thực phẩm (như đậu phộng), hoặc đốt côn trùng. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của phản ứng, các triệu chứng có thể bao gồm đau họng, phát ban, sốt và khó thở hoặc khó nuốt. Trong trường hợp nặng hơn, nó có thể dẫn đến sự co thắt cổ họng, buồn nôn, nôn, suy hô hấp, sốc và thậm chí tử vong.
2.5. Đau họng do trào ngược dạ dày thực quản (GERD) hoặc trào ngược dịch mật
Trào ngược axit xảy ra khi axit dạ dày hoặc mật trở về phía cổ họng. Cả hai chất dịch tiêu hóa này đều kích thích niêm mạc niêm mạc của thực quản và thực quản. Trào ngược axit có thể gây ra đau họng, đặc biệt là khi bạn thức dậy vào buổi sáng hoặc sau khi bạn đã nằm xuống một lúc. Trào ngược axit xảy ra vì nhiều lý do bao gồm thất bại của cơ vòng thực quản dưới để đóng hoặc thoát vị hiatal.
Biểu hiện trào ngược dạ dày thực quản hoặc dịch mật không phải lúc nào cũng rõ ràng. Có những bệnh nhân chỉ có triệu chứng viêm họng kéo dài uống thuốc mãi không khỏi nhưng sau khi đi khám mới biết bị trào ngược dạ dày thực quản.
Một số khác thì đau họng do trào ngược dạ dày thực quản hoặc dịch mật sẽ đi kèm với các biểu hiện như đau vùng thượng vị, đau tức ngực, ợ hơi, ợ chua, buồn nôn, nôn hoặc có vị chua hoặc đắng ở miệng vào buổi sáng…
Tóm lại, đau họng là dấu hiệu của nhiều bệnh lý khác nhau chứ không chỉ là triệu chứng viêm họng. Do đó, khi gặp các triệu chứng đau họng sổ mũi, đau họng có đờm, đau họng khan tiếng, đau họng buồn nôn, đau họng đau đầu…. bạn nên đi khám để được chẩn đoán đúng bệnh. Tránh việc tự ý mua và dùng thuốc bừa bãi.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
