Chăm sóc phụ nữ sau khi phá thai

1. Tổng quan

Phá thai là một thủ thuật chấm dứt thai kỳ có chủ đích, được thực hiện vì nhiều lý do y tế hoặc hoàn cảnh cá nhân. Dù được thực hiện bằng phương pháp nội khoa hay can thiệp ngoại khoa, việc chăm sóc hậu phá thai là yếu tố quan trọng giúp người bệnh phục hồi toàn diện về thể chất lẫn tinh thần. Việc phá thai, dù diễn ra tại cơ sở y tế có chuyên môn hay không, đều có thể gây ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe sinh sản, nếu không được theo dõi và chăm sóc phù hợp.

2. Thay đổi sinh lý sau phá thai

Tùy thuộc vào tuổi thai, phương pháp phá thai và tình trạng sức khỏe nền của người bệnh, các triệu chứng sau phá thai có thể khác nhau. Một số biểu hiện được xem là bình thường bao gồm:

• Ra máu âm đạo kéo dài từ 3–6 tuần.

• Có thể xuất hiện máu cục kích thước nhỏ đến trung bình.

• Đau bụng hạ vị tương tự hoặc nặng hơn đau bụng kinh.

• Căng tức tuyến vú, cảm giác khó chịu ở ngực.

• Thay đổi tâm trạng, dễ xúc động, có thể liên quan đến thay đổi nội tiết hoặc phản ứng tâm lý sau sự kiện.

Chu kỳ kinh nguyệt thường hồi phục trong vòng 4–8 tuần. Tuy nhiên, quá trình rụng trứng có thể xảy ra sớm hơn, do đó người bệnh có thể mang thai trở lại nếu không sử dụng biện pháp tránh thai thích hợp.

3. Hướng dẫn chăm sóc sau phá thai

3.1. Nghỉ ngơi và hỗ trợ thể chất

• Tránh vận động gắng sức trong ít nhất 48–72 giờ đầu sau phá thai.

• Nếu thực hiện phá thai ngoại khoa (hút thai, nong – gắp thai), nên có người thân đi cùng và đưa về nhà sau thủ thuật.

• Theo dõi các triệu chứng toàn thân như sốt, chóng mặt, ngất, đau tăng dần để phát hiện biến chứng sớm.

3.2. Phòng ngừa nhiễm trùng

• Không dùng tampon trong thời gian ra huyết âm đạo; thay vào đó sử dụng băng vệ sinh và thay băng thường xuyên.

• Tránh quan hệ tình dục trong tối thiểu 1–2 tuần hoặc cho đến khi không còn chảy máu âm đạo và được bác sĩ cho phép.

• Không tắm bồn hoặc đi bơi cho đến khi niêm mạc âm đạo phục hồi hoàn toàn.

• Tắm rửa, vệ sinh cá nhân bằng nước sạch, lau khô vùng kín sau mỗi lần tiểu tiện hoặc đại tiện.

3.3. Giảm đau và hỗ trợ hồi phục

• Chườm ấm vùng bụng dưới hoặc lưng để giảm co thắt tử cung.

• Massage nhẹ hoặc thay đổi tư thế nghỉ ngơi để giảm đau.

• Sử dụng thuốc giảm đau và kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ.

• Đo thân nhiệt hằng ngày trong 7 ngày đầu tiên sau phá thai để phát hiện sớm tình trạng nhiễm trùng.

3.4. Tái khám sau phá thai

• Cần tuân thủ lịch tái khám do bác sĩ chỉ định, thông thường trong vòng 1–2 tuần sau thủ thuật, nhằm đánh giá tình trạng hồi phục, loại trừ sót nhau hoặc nhiễm trùng tử cung.

4. Thời gian hồi phục

• Phụ nữ phá thai trong 3 tháng đầu và không có biến chứng thường cảm thấy hồi phục sau khoảng 7 ngày.

• Hiện tượng ra huyết âm đạo có thể kéo dài đến 6 tuần, tùy cơ địa từng người.

• Nếu phá thai trong tam cá nguyệt thứ hai hoặc có biến chứng (băng huyết, nhiễm trùng, tổn thương tử cung...), thời gian hồi phục có thể kéo dài hơn và cần chăm sóc tại cơ sở y tế.

5. Khi nào cần đến cơ sở y tế?

Người bệnh cần đến bệnh viện hoặc cơ sở y tế ngay khi xuất hiện các dấu hiệu sau:

• Ra máu âm đạo kéo dài với cục máu lớn (≥ 3 cm).

• Chóng mặt, choáng váng, ngất xỉu.

• Sốt ≥ 38°C kéo dài hoặc kèm ớn lạnh.

• Đau bụng dữ dội không đáp ứng với thuốc giảm đau.

• Huyết trắng có mùi hôi, đổi màu hoặc ngứa vùng kín.

• Có dấu hiệu rối loạn tâm thần như buồn bã kéo dài, ý tưởng tự tử hoặc hành vi gây hại cho bản thân.

6. Hỗ trợ tâm lý sau phá thai

Việc phá thai, dù là lựa chọn chủ động hay do hoàn cảnh bắt buộc, đều có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần. Một số người có thể trải qua giai đoạn cảm xúc bất ổn, cảm giác tội lỗi, buồn bã hoặc trầm cảm nhẹ. Đây là phản ứng thường gặp và có thể cải thiện theo thời gian. Tuy nhiên, nếu tình trạng kéo dài hoặc ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày, cần tìm đến chuyên gia tâm lý để được hỗ trợ kịp thời.

7. Kết luận

Phá thai là một can thiệp y tế nhạy cảm và cần được thực hiện trong môi trường y tế an toàn với sự hỗ trợ chuyên môn. Sau phá thai, việc chăm sóc đúng cách tại nhà, kết hợp tái khám và theo dõi triệu chứng bất thường, sẽ giúp người bệnh phục hồi hiệu quả và giảm thiểu rủi ro biến chứng. Đồng thời, hỗ trợ tâm lý và tư vấn kế hoạch hóa gia đình là những phần không thể thiếu để đảm bảo sức khỏe toàn diện cho phụ nữ sau thủ thuật.