Hướng dẫn hỗ trợ phục hồi cho bệnh nhân nhiễm cúm

Cúm là một bệnh nhiễm trùng cấp tính đường hô hấp do virus cúm gây ra, có khả năng lây lan nhanh qua giọt bắn, tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với bề mặt chứa virus. Các triệu chứng thường xuất hiện đột ngột và có thể kéo dài trong khoảng 7–10 ngày, trong đó các triệu chứng nghiêm trọng nhất thường diễn ra trong 2–3 ngày đầu.

Việc nghỉ ngơi, chăm sóc hỗ trợ đúng cách tại nhà đóng vai trò quan trọng trong quá trình phục hồi.

10 khuyến nghị khoa học giúp hỗ trợ bệnh nhân phục hồi nhanh hơn sau cúm

1. Nghỉ ngơi đầy đủ và hạn chế tiếp xúc cộng đồng

Người bệnh cần được nghỉ ngơi hoàn toàn, tránh gắng sức để cơ thể tập trung vào việc chống lại virus. Ngoài ra, việc cách ly tại nhà cũng giúp ngăn chặn sự lây lan virus cúm sang người khác, đặc biệt là nhóm nguy cơ cao như người cao tuổi, trẻ em và người suy giảm miễn dịch.

2. Đảm bảo cung cấp đủ nước

Sốt, đổ mồ hôi, nôn ói và tiêu chảy là các triệu chứng có thể dẫn đến mất nước. Bệnh nhân cần được bù dịch đầy đủ bằng nước lọc, nước điện giải hoặc các loại trà thảo dược (tránh rượu và caffeine). Việc duy trì đủ nước giúp làm loãng dịch tiết hô hấp, hạn chế kích ứng đường thở và hỗ trợ hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả hơn.

3. Tăng thời gian ngủ và nghỉ

Giấc ngủ là yếu tố quan trọng hỗ trợ phục hồi. Ngủ đủ giấc giúp cải thiện chức năng miễn dịch và giảm nguy cơ biến chứng hô hấp. Bệnh nhân nên ngủ sớm, có thể ngủ trưa và đảm bảo môi trường nghỉ ngơi yên tĩnh, thoáng mát.

4. Giảm nghẹt mũi và cải thiện hô hấp

Một số biện pháp hỗ trợ cải thiện tình trạng ngạt mũi bao gồm:

• Nâng cao đầu khi nằm để giảm áp lực xoang

• Sử dụng máy tạo ẩm hoặc máy xông hơi

• Tắm nước ấm để làm loãng chất nhầy và làm dịu cơ thể

5. Duy trì chế độ dinh dưỡng đầy đủ

Dinh dưỡng hợp lý hỗ trợ hệ miễn dịch chống lại virus. Khuyến khích sử dụng thực phẩm dễ tiêu hóa, giàu vitamin và khoáng chất, đặc biệt là rau quả tươi. Tránh thực phẩm chế biến sẵn, nhiều đường hoặc chất béo bão hòa.

6. Giữ ẩm không khí

Không khí khô có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng như đau họng, ho hoặc khô mũi. Việc sử dụng máy tạo độ ẩm trong phòng ngủ hoặc phòng sinh hoạt có thể giúp bệnh nhân cảm thấy dễ chịu hơn.

7. Sử dụng mật ong để hỗ trợ giảm ho

Mật ong có đặc tính làm dịu niêm mạc hô hấp và giảm ho. Có thể dùng 1 thìa mật ong trực tiếp hoặc pha với nước ấm/trà thảo dược. Lưu ý: không dùng mật ong cho trẻ dưới 12 tháng tuổi do nguy cơ ngộ độc botulinum.

8. Cân nhắc điều trị kháng virus khi có chỉ định

Các thuốc kháng virus như oseltamivir (Tamiflu) hoặc baloxavir marboxil (Xofluza) có thể làm giảm thời gian và mức độ nghiêm trọng của triệu chứng nếu được sử dụng trong vòng 48 giờ đầu kể từ khi khởi phát bệnh.

Đối tượng có chỉ định đặc biệt dùng thuốc kháng virus gồm:

• Trẻ <5 tuổi, đặc biệt <2 tuổi

• Người ≥65 tuổi

• Phụ nữ mang thai hoặc hậu sản ≤2 tuần

• Người mắc bệnh mạn tính (hen, tim mạch, đái tháo đường...)

• Người suy giảm miễn dịch

• Người béo phì (BMI ≥40)

• Người sống tại cơ sở chăm sóc tập trung

9. Tiêm vắc-xin cúm hằng năm

Tiêm ngừa vắc-xin cúm hằng năm giúp phòng tránh các chủng cúm đang lưu hành. Ngay cả khi đã từng nhiễm cúm trong mùa dịch, việc tiêm chủng vẫn có ý nghĩa bảo vệ chống lại các chủng virus khác. Vắc-xin đặc biệt khuyến cáo cho nhóm nguy cơ cao và nhân viên y tế.

10. Duy trì tinh thần tích cực

Tinh thần lạc quan có thể cải thiện quá trình phục hồi, giảm mức độ mệt mỏi và hỗ trợ hoạt động miễn dịch. Khuyến khích bệnh nhân giữ thái độ tích cực, tránh lo lắng quá mức và dành thời gian nghỉ ngơi hợp lý.

Khi nào cần đến cơ sở y tế?

Bệnh nhân cần được thăm khám y tế ngay khi:

• Sốt cao kéo dài >3 ngày

• Khó thở, đau ngực, thở nhanh

• Lơ mơ, li bì hoặc không tỉnh táo

• Ho nặng kéo dài hoặc ho có đờm mủ

• Triệu chứng cải thiện rồi đột ngột trở nặng trở lại

• Đau tai, nghẹt mũi kéo dài >10 ngày

Kết luận: Đa số các trường hợp cúm có thể hồi phục hoàn toàn sau 7–10 ngày nếu được nghỉ ngơi, bù nước và chăm sóc đầy đủ. Tuy nhiên, cần theo dõi sát các dấu hiệu nặng để kịp thời can thiệp y tế. Phòng bệnh bằng vắc-xin cúm hằng năm vẫn là biện pháp hữu hiệu nhất để bảo vệ sức khỏe cộng đồng.