Y Học cổ truyền

Hoa hiên là một loại cỏ sống lâu năm, thân rễ rất ngắn, có rễ mẫm nhưng nhỏ. Lá hình sợi, dài 30-50cm, rộng 2,5cm hay hơn, trên mặt có nhiều mạch. Trục mang hoa cao bằng lá, phía trên phân nhánh, có 6-10 đến 12 hoa. Hoa to, màu vàng đỏ ,có mùi thơm, tràng hoa hình phễu, phía trên xẻ thành 6 phiến. nhị 6, bầu có 3 ngăn. Quả hình 3 cạnh. Hạt bóng, màu đen. Ra hoa vào mùa hạ và thu.Xem thêm >>

Cây nhỏ, dạng bụi, cao 0,5 – 1,5m. Thân cành có gai dẹt, cong, vỏ nhẵn màu nâu hoặc xám nhạt. Lá mọc so le, cuống ngắn có rãnh, lá chét 3 (ở gần ngọn) hoặc 5 (ở phía dưới) hình bầu dục – mũi mác, hai mặt nhẵn, mặt trên màu lục sẫm bóng, mặt dưới nhạt, có gai ngắn ở gân; lá chét tận cùng to và có cuống dài hơn, mép khía răng nhọn, lá kèm dài chẻ đôi, dính liền với cuống. Cụm hoa mọc đơn độc ở kẽ lá hoặc thành ngù ở đầu cành, hoa to rất đa dạng, màu hồng, đỏ hồng hoặc đỏ tía, thơm, lá bắc hẹp, dài hình đấu, 5 răng hẹp và mảnh, nhẵn, tràng gồm nhiều cánh khum, hình trứng rộng, nhị rất nhiều, màu vàng, đế hoa lõm chứa nhiều lá noãn rời nhau. Quả giả, hình trứng ngược hoặc hình cẩu chứa nhiều quả bế thuôn dài. Mùa hoa quả gần như quanh năm.Xem thêm >>

Cây hẹ là một loại cỏ nhỏ, thường cao 20- 45cm, toàn cây vò có mùi đặc biệt. Dò nhỏ, dài mọc thành túm có rất nhiều rễ con. Lá hẹp, dài, dày, thường là 4-5 lá, dài 10-27cm rộng 1,5- 9mm, đầu nhọn. Hoa mọc trên một cọng hoa từ gốc lên, dài 15-30cm, tụ thành xim nhưng co ngắn lại thành tán giả. Cọng hoa hình hơi 3 cạnh, trên có các vạch dọc. Hoa màu trắng cuống hoa dài chừng 10-15mm, đường kính 4mm. Hạt nhỏ màu đen; mùa hoa thường vào tháng 6-7-8. Quả vào tháng 8-10.Xem thêm >>

Cây hoa nhài là một cây nhỏ, nhiều cành mọc xòe ra. Lá hình trái xoan nhọn ở đầu và ở phía cuống, dài 3-7 cm, rộng 20-35mm, 2 mặt đều bóng, khe các gân phụ ở mặt dưới có lông. Cụm hoa mọc ở đầu cành ít hoa. Quả có 2 ngăn, hình cầu, đường kính 6mm màu đen, quanh có đài phủ lên.Xem thêm >>

Cây nhỏ, cao 1 – 1,5m. Cành hơi dẹt và phồng ở các mấu. Lá mọc đối, hình bầu dục – mũi mác, dài 5 – 12cm, rộng 7 – 4cm, gốc hơi tù, đầu thuôn nhọn, mép nguyên hoặc khía răng rất nhỏ, hai mặt nhẵn, mặt trên sẫm bóng, mặt dưới rất nhạt có gân lồi rõ, gân phụ hình mạng. Cụm hoa mọc ở kẽ lá gần ngọn thành chùm ngắn, hoa màu vàng thơm, đài 4 răng dính nhau ở nửa dưới, tràng 4 cánh dày hơi liền nhau ở gốc, nhị 2 đối nhau, bầu có 2 lá noãn dính nhau ở gốc. Quả hạch, hình bầu dục, màu lục, chứa một hạt. Mùa hoa quả: tháng 7 – 10Xem thêm >>

Cây nhỏ sống dai, nhiều cành, cao 80cm. Lá mọc so le, vò có mùi hắc, phiến lá 2-3 làn xẻ lông chim, mọc ở dưới gốc, phía trên ít xẻ hơn. Hoa mọc thành ngù, hoa màu vàng, lá dài 3 cạnh, 4 cánh hoa, 10 nhị, khi chín bao phấn tự động áp vào đầu nhụy. Qủa khô gồm 4-5 đại đính ở phía gốc.Xem thêm >>

Cây bụi, cao 1 – 2 m. Cành non nhẵn, màu lục nhạt, có gai mập, cong lá mọc so le, kép lông chim, có 3 – 5 lá chét, hình bầu dục hoặc hình trứng, gốc tròn, đầu nhọn, mép có răng cưa đều, hai mặt nhẵn, mặt dưới có gai, lá kèm dính liền với cuống. Cụm hoa mọc thành ngù ở đầu cành, đôi khi đơn độc, hoa màu trắng, thơm, rất nhiều cánh do nhị biến đổi thành Quả bế tụ họp trong đế hoa tạo thành một quả giả, hình cầu hoặc hình trứng. Mùa hoa quả gần như quanh năm.Xem thêm >>

Cây dạ cẩm vốn có tên loét mồm vì nhân dân vùng Lạng Sơn, Cao Bằng dùng nó chữa loét mồm, loét lưỡi, là một loại cây bụi-trườn, thường cuốn vào cây khác, dài tới 1-2m. Thân hình trụ, tại những đốt phình to ra. Lá đơn, nguyên, mọc đối, hình bầu dục, đầu nhọn, dài 5-15cm, rộng 3-6cm, cuống ngắn. Cụm hoa hình xim phân đôi tụ lại thành hình cầu ở đầu cành hay kẽ lá, gồm nhiều hoa hình ống nhỏ, màu trắng. Quả rất nhỏ, xếp thành hình cầu Trên thực tế hiện nay người ta dùng 4 loại cây dạ cẩm, có thể là tác dụng của loài mô tả trên: Cây dạ cẩm thân tím và cây dạ cẩm thân xanh (có khi gọi là thân trắng); mỗi loại lại thấy có 2 loại: loại nhiều lông nhìn rõ và loại ít lông trông không rõ. Loại thân tím có đốt cách thưa nhau, thân xanh hay thân trắng có đốt mọc xít nhau hơXem thêm >>

Đài hái là một loại dây leo, mọc khỏe, thân chẵn, có thể dài hơn 30m. Lá hình tim, phiến chia 3 hay 5 thùy, và rộng chừng 15- 25cm, mặt trên màu xanh lục, mặt dưới màu nhạt hơn, dai, cứng nhẵn; thùy thuôn dài đầu nhọn. Khi còn non lá có thể dài không chia thùy hay chỉ có 2 thùy. Tua cuống to khỏe và quăn xoắn. Hoa đực mọc thành chùm với dạng ngù. Hoa cái đơn độc, ở kẽ lá. Qủa hình cầu, to bằng đầu người, đường kính có thể đạt tới 20cm, trên có chừng 10-12 khía trông không rõ, cùi trắng. Hạt từ 6-12 rất to, dài tới 8cm, rộng tới 5cm, hình trứng, dẹt, có lá mầm rất phát triển, một mặt phẳng một mặt khum. Xem thêm >>