Một số chủng muỗi nhất định, ví dụ như các loại muỗi lây truyền sốt xuất huyết sẽ thích vi khuẩn và mồ hôi hơn. Một số chủng muỗi khác sẽ thích khí carbon dioxide do con người thở ra và một số mùi hương nhất định trên tay hơn. Nếu bạn thường xuyên có các hoạt động ngoài trời, như leo núi, ra ngoài sân chơi hoặc đi dã ngoại, thì bạn nên biết một số thành phần tự nhiên giúp giảm ngứa do côn trùng đốt dưới đây, điều này đặc biệt hữu ích đối với trẻ em – đối tượng cực kỳ nhạy cảm với muỗi.
Tinh dầu bạch đàn chanh
Được sử dụng từ những năm 1940, tinh dầu bạch đàn chanh là một trong những chất chống muỗi nổi tiếng nhất. CDC Hoa Kỳ đã chấp thuận sử dụng tinh dầu bạch đàn chanh là một trong những hoạt chất chống muỗi hiệu quả. Nghiên cứu năm 2014 chỉ ra rằng hỗn hợp có chứa 32% tinh dầu bạch đàn chanh cung cấp khả năng bảo vệ đối với muỗi lên tới 95% trong vòng 3 tiếng.
Oải hương
Hoa oải hương nghiền nhỏ có thể tạo ra hương thơm và tinh dầu giúp làm giảm tình trạng muỗi đốt. Nghiên cứu trên động vật từ năm 2022 trên chuột không có lông chỉ ra rằng tinh dầu hoa oải hương có hiệu quả trong việc làm giảm tình trạng bị muỗi trưởng thành đốt. Oải hương còn có tính chất chống nấm, giảm đau, kháng khuẩn. Điều này có nghĩa là ngoài việc phòng chống muỗi đốt, sử dụng oải hương còn có tác dụng thư giãn là làm dịu da.
Tinh dầu quế
Quế còn có nhiều tác dụng khác ngoài việc sử dụng như một loại gia vị trong nhà bếp. Theo nghiên cứu tại Đài Loan, tinh dầu quế có thể giúp tiêu diệt trứng muỗi và hoạt động như một chất chống muối, đặc biệt là trên giống muỗi hổ châu Á.
Dầu cỏ xạ hương
Dầu cỏ xạ hương cũng là một trong những phương pháp chống muỗi tốt nhất. Nghiên cứu trên động vật từ năm 2002 cho thấy thoa tinh dầu có chứa 5% cỏ xạ hương lên da của chuột không có lông sẽ có tỷ lệ bảo vệ lên tới 91%. Ngoài ra, đốt cỏ xạ hương cũng có thể giúp bảo vệ khỏi muỗi đốt trong vòng 60-90 phút với tỷ lệ 85%.
Dầu đậu nành
Theo Phòng thí nghiệm Côn trùng Y học của Đại học Florida cho thấy, các sản phẩm có chứa tinh chất đậu nành (khoảng 2%) có thể giúp chống muỗi trong thời gian dài.
Xả
Xả cũng là một loại tinh dầu phổ biến và hiệu quả có tác dụng chống muỗi. Tinh dầu xả cũng có mặt trong nhiều loại tinh dầu chống muỗi phổ biến trên thị trường. Nến làm từ tinh dầu xả có thể giúp chống muỗi lên tới 50%. Theo các kết quả từ nghiên cứu năm 2011, công thức phối trộn với tinh dầu xả đóng một vai trò rất quan trọng đối với hiệu quả của sản phẩm chống muỗi. Khi được phối trộn đúng, công thức có thể bảo vệ bạn lên tới 2 giờ. Nếu công thức không đúng, tinh dầu xả có thể bốc hơi rất nhanh và không cung cấp khả năng bảo vệ.
Tinh dầu trà
Tinh dầu trà là một loại tinh dầu phổ biến từ Úc. Loại dầu này có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm. Các nghiên cứu gợi ý rằng tinh dầu trà cũng có hiệu quả trong việc chống muỗi. Nghiên cứu chỉ ra rằng các sản phẩm có chứa tinh dầu trà có hiệu quả trong việc chống muỗi, ruồi và muỗi vằn.
Geraniol
Geraniol là một loại cồn được sử dụng như chất tạo mùi hương. Geraniol có thể được tìm thấy trong các loại tinh dầu như tinh dầu xả, xả chanh hoặc hoa hồng. Geraniol có hiệu quả chống muỗi trong vòng từ 2-4 tiếng, tùy thuộc vào từng loại. Không nên để geraniol dính vào mắt và tránh sử dụng nếu bạn có da nhạy cảm vì geraniol có thể sẽ gây kích ứng.
Tinh dầu neem
Mặc dù tinh dầu neem được quảng cáo rất nhiều, nhưng những kết quả về hiệu quả của loại tinh dầu này còn chưa rõ ràng. Nghiên cứu năm 2015 về hiệu quả của tinh dầu neem tại Ethiopia cho thấy có tác dụng bảo vệ khoảng 70% trong vòng 3 tiếng. Tinh dầu neem không được chấp thuận sử dụng dưới dạng bôi ngoài da vì có thể gây kích ứng da.
Thận trọng khi sử dụng các loại tinh dầu
Các loại tinh dầu không nên được sử dụng trực tiếp lên da mà nên được pha loãng với các loại dầu mang, ví dụ như dầu hạnh nhân. 30ml dầu mang có thể nhỏ khoảng 3-5 giọt tinh dầu. Nếu bạn chuẩn bị du lịch đến khu vực muỗi lưu hành như khu vực có nguy cơ sốt rét, sốt vàng hoặc virus Zika, bạn nên sử dụng các loại hóa chất đuổi muỗi, diệt muỗi để làm giảm nguy cơ nhiễm bệnh. Sử dụng các loại tinh dầu cũng tiềm ẩn nguy cơ dị ứng. Do vậy, trước khi sử dụng, bạn nên test thử trên một vùng da nhỏ và đợi 1-2 tiếng để đảm bảo rằng bạn không bị dị ứng.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh