ĐẠI CƯƠNG
Sắc thuốc thang là phương pháp dùng nhiệt và nước để chiết dược chất của bài thuốc cổ truyền sử dụng cho người bệnh.
CHỈ ĐỊNH
Bài thuốc cổ truyền được thầy thuốc y học cổ truyền kê đơn theo quy định.
CHỐNG CHỈ ĐỊNH
Khi thầy thuốc không ra y lệnh sắc thuốc.
CHUẨN BỊ
Người thực hiện
Nhân viên sắc thuốc tại cơ sở khám chữa bệnh.
Trang thiết bị
Các trang thiết bị sắc thuốc khác nhau tùy từng cơ sở khám chữa bệnh được trang bị như: máy sắc thuốc tự động, hệ thống sắc thuốc bằng hơi, ấm sắc thuốc,...
Nước sắc thuốc: dùng nước sạch.
Thuốc điều trị bỏng (panthenol, ...).
Bảo hộ lao động.
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
Thủ thuật
Sắc bằng ấm
Đổ thuốc vào ấm sắc, đổ nước ngập mặt thuốc khoảng 2 cm. Nếu dùng ấm thuốc có vòi: lấy giấy lót dưới mặt vung và nút vòi ấm.
Đặt ấm thuốc lên bếp: đun lửa to (vũ hoả) cho nhanh sôi, khi ấm thuốc đã sôi, tuỳ loại thuốc có thể dùng 1 trong 2 cách sau:
Thuốc cần lấy khí để chữa bệnh ở biểu, thanh nhiệt: điều chỉnh xuống mức lửa vừa để nước thuốc sôi âm ỉ khoảng 15 - 20 phút để giữ khí của thuốc và để hoà chất thuốc.
Thuốc cần lấy vị để chữa các bệnh hư nhược: điều chỉnh mức lửa vừa nhỏ để sôi âm ỉ khoảng 50 - 60 phút để hoà tan chất thuốc và lấy vị (điều chỉnh ngọn lửa để thuốc sôi nhưng không trào ra). Chắt lấy nước thuốc thứ nhất, tiếp tục đổ nước vào ngập thuốc khoảng 1cm, sắc như trên, rồi chắt lấy nước thuốc thứ 2.
Hòa nước thuốc lần thứ nhất và lần thứ 2 với nhau, chắt nước thuốc ra bát, cốc, phích,...
Chú ý:
Vị thuốc là khoáng vật: đập nhỏ, sắc trước khoảng 10 - 15 phút rồi tiếp tục cho các vị thuốc khác vào sắc.
Vị thuốc là các loại dược liệu có chứa tinh dầu (Bạc hà, Sa nhân, Đậu khấu, Nhục quế, ...): khi gần sắc xong thì cho các vị thuốc này vào, khi sôi thì dừng sắc.
Các vị thuốc: Sừng trâu (Ngưu giác), Nhục quế có thể tán bột hòa với nước sắc các vị thuốc khác để uống.
Các vị thuốc bào chế dạng cao: cho cao vào hoà tan cùng nước sắc các vị thuốc khác để uống.
Vị thuốc bột: bọc vị thuốc bằng vải sạch rồi sắc.
Sắc bằng máy
Cho thuốc vào trong máy sắc, cùng với lượng nước vừa đủ.
Chọn chế độ sắc thuốc phù hợp.
Sau khi đạt thời gian sắc thuốc, chắt nước thuốc ra bát, cốc, phích, ... hoặc đóng túi, chai vô khuẩn.
Liệu trình sắc thuốc
Sắc ngày 01 thang hoặc nhiều thang theo chỉ định của bác sỹ.
THEO DÕI VÀ XU TRÍ
Theo dõi
Theo dõi tránh để trào thuốc, cạn nước, cháy thuốc.
Tránh bỏng khi sắc thuốc.
Xử trí
Bổ sung nước, thay thuốc mới sắc lại (nếu thuốc bị cháy).
Xử trí bỏng theo phác đồ điều trị bỏng.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
