Tinh trùng yếu là vấn đề nam khoa thường gặp. Chúng ta không thể kiểm tra tinh trùng bằng mắt thường để xác định chúng có khỏe mạnh hay không, nhưng bạn có thể nhận biết tinh trùng yếu qua đặc điểm tinh dịch. Tinh dịch có kết cấu bất thường (loãng như nước vo gạo, vón cục, đông đặc không thể hóa lỏng), màu sắc lạ (vàng hoặc xanh) có thể là những dấu hiệu cần được kiểm tra y tế sớm.
Nguyên nhân tinh trùng yếu có thể xuất phát từ bệnh lý, môi trường sống hoặc thói quen ăn uống, sinh hoạt của nam giới.
Nguyên nhân tinh trùng yếu do bệnh lý
Nhiều bệnh lý khác nhau có thể ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng, bao gồm:
Giãn tĩnh mạch thừng tinh
Giãn tĩnh mạch thừng tinh là nguyên nhân phổ biến gây vô sinh ở nam giới. Bệnh ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình tạo ra tinh trùng và gây giảm chất lượng của chúng.
Tình trạng viêm nhiễm
Viêm nhiễm bộ phận sinh dục nam như viêm tinh hoàn, viêm mào tinh hoàn hoặc các bệnh tình dục như lậu, giang mai, HIV… có thể ảnh hưởng đến việc sản xuất tinh trùng hoặc gây các cản trở cơ học do các vết sẹo hình thành trên đường vận chuyển tinh trùng.
Khối u
Cả bản thân khối u và quá trình điều trị khối u đều có thể gây mất cân bằng hormone, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới.
Mất cân bằng nội tiết tố
Suy giảm testosterone có thể ảnh hưởng sâu sắc đến quá trình sản xuất và chất lượng tinh trùng.
Các nguyên nhân khác
Dị tật bẩm sinh, rối loạn di truyền, bệnh tự miễn hay tác dụng phụ của một số loại thuốc điều trị đều có khả năng ảnh hưởng đến tinh trùng và sức khỏe sinh sản của nam giới.
Nguyên nhân tinh trùng yếu từ môi trường sống và làm việc
Một số yếu tố từ môi trường có thể tăng nguy cơ gây tinh trùng yếu ở nam giới, chẳng hạn:
- Hóa chất công nghiệp độc hại: Tiếp xúc lâu dài với benzene, xylene, toluene, thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu, dung môi hữu cơ, vật liệu sơn… gây tác động xấu đến sức khỏe tinh trùng.
- Phơi nhiễm kim loại nặng: Phơi nhiễm chì hoặc một số kim loại nặng khác là một trong những yếu tố dẫn đến tinh trùng yếu.
- Tia xạ: Phơi nhiễm tia xạ có thể gây suy giảm hoặc mất hoàn toàn khả năng sinh tinh. Việc phục hồi tương đối khó và thường tốn nhiều thời gian.
Nguyên nhân tinh trùng yếu từ chế độ ăn uống, sinh hoạt
Chuyên gia cho biết, tình trạng chất lượng tinh trùng suy giảm thường liên quan trực tiếp tới chế độ dinh dưỡng và lối sống, thói quen sinh hoạt của phái mạnh.
- Lạm dụng rượu bia, hút thuốc lá: Không chỉ gây suy giảm testosterone và chất lượng tinh trùng, việc tiêu thụ quá nhiều đồ uống có cồn, chất kích thích và hút thuốc lá còn ảnh hưởng đến sức khỏe của các cơ quan khác trong cơ thể.
- Stress kéo dài: Căng thẳng tâm lý cũng là một trong những yếu tố ảnh hưởng đến khả năng sản xuất tinh trùng.
- Béo phì: Theo Mayo Clinic, béo phì có thể làm giảm khả năng sinh sản bằng cách tác động trực tiếp đến tinh trùng hoặc gây ra những thay đổi hormone làm giảm khả năng sinh sản của nam giới.
- Thói quen sinh hoạt không lành mạnh: Thường xuyên tắm nước quá nóng, mặc quần bó chật, đặt laptop lên đùi liên tục trong lúc làm việc khiến tinh hoàn nóng lên… Nghiên cứu cho thấy, bìu chịu nóng liên tục trong 30 phút làm giảm đến 80% số lượng tinh trùng trong tinh dịch.
- Ăn uống thiếu chất: Chế độ ăn không cân đối, thiếu vitamin, khoáng chất cũng là nguyên nhân gây giảm chất lượng tinh trùng.
Tinh trùng yếu có khả năng thụ thai không?
Tinh trùng yếu ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống tình dục của nam giới và hạnh phúc gia đình. Song tinh trùng yếu có khả năng thụ thai không?
Về cơ bản, tinh trùng yếu chắc chắn khiến tỷ lệ thụ thai thấp hơn, thậm chí có thể gây vô sinh do tinh trùng không đủ khả năng tiếp cận được trứng. Dù vậy, điều đó không có nghĩa là ai mắc bệnh cũng đều không thể có con. Vẫn có nhiều trường hợp cặp đôi gặp vấn đề này đã đậu thai tự nhiên, chỉ là tỷ lệ thụ thai của nam giới mắc bệnh này sẽ giảm đi đáng kể.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
