Giải phẫu xương bả vai

Xương bả vai là 1 trong những xương lớn của cơ thể. Nếu như sự kết nối của chân (chi dưới) vào thân mình thông qua khung chậu (pelvic girdle) và trực tiếp là khớp háng thì sự kết nối của tay (chi trên) với thân mình thông qua xương bả vai (cùng với xương đòn tạo nên shoulder girdle).

Đối với xương chậu, ngoài việc liên kết chân vào thân mình thì chức năng chính còn lại là nâng đỡ các tạng trong ổ bụng nhưng với xương bả vai thì ngoài việc làm nhiệm vụ kết nối cho tay, là điểm tựa cho tay vận động thông qua khớp vai thì xương bả vai còn tham gia trực tiếp vào vận động của tay nhờ việc trượt của nó trên thành ngực mà đôi khi chúng ta gọi là là khớp bả vai lồng ngực (mặc dù không có cấu trúc khớp thật sự về mặt giải phẫu). Nhờ các chuyển động phức tạp và tinh tế của xương bả vai cùng với biên độ linh hoạt của khớp vai mà con người có thể thực hiện được những động tác phức tạp, đơn cử như múa hoặc các động tác yoga. 

Có 17 cơ bám vào xương bả vai trong đó trừ các cơ chóp xoay, cơ delta, cơ sinh đôi, cơ quạ cánh tay và cơ tam đầu cánh tay liên quan đến vận động của khớp vai và khuỷu thì các cơ còn lại: cơ thang, cơ nâng vai, các cơ răng trước, cơ răng sau và các cơ trám liên quan trực tiếp đến chuyển động của xương bả vai trên thành ngực. Như vậy với số lượng các cơ vận động cho xương bả vai (khoảng 8 cơ) có thể giúp ta hình dung chuyển động của xương bả vai trên thành ngực phức tạp như thế nào.

Về mặt giải phẫu, xương bả vai còn được ví như 1 xương vừng (sesamoid bone) do nằm gần như hoàn toàn trong cấu trúc cơ do đó xương bả vai rất linh động, sự cân bằng của xương bả vai hoàn toàn nhờ vào sự cân bằng của các khối cơ xung quanh. 

Nguyên tắc cơ bản của các phẫu thuật tạo hình xương khớp vẫn phải dựa vào các mốc giải phẫu (anatomic landmark) và cơ bản có thể hiểu rằng phải là các mốc giải phẫu cố định, thường là mốc xương, kể cả sử dụng các ứng dụng như robot hoặc định vị vệ tinh (navigation). Trong phẫu thuật thay xương bả vai, gần như không còn mốc giải phẫu cố định để định vị lại vị trí của xương bả vai, đó là khó khăn căn bản và quyết định làm cho phẫu thuật thay xương bả vai không dễ dàng minh hoạ trong sách giáo khoa phẫu thuật.

Sự hiểu biết về giải phẫu và chức năng của xương bả vai là yếu tố cơ bản trong phẫu thuật thay thế xương bả vai.