Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thiếu máu trong đó được chia làm 3 nhóm chính:
Mất máu là nguyên nhân phổ biến gây ra thiếu máu. Mất máu có hai dạng chính đó là
– Mất máu nhanh (cấp tính) do: Phẫu thuật, sinh đẻ, chấn thương, mạch máu bị vỡ…
– Mất máu chậm (mạn tính) có thể do các nguyên nhân như viêm loét dạ dày, ung thư, khối u, nhiễm giun sán, phụ nữ bị mất nhiều máu trong ngày kinh nguyệt
Khi bị mất máu cơ thể sẽ tự phản ứng lại bằng cách kéo nước từ các mô bên ngoài vào mạch máu khiến cho máu sẽ bị pha loãng ra.
Chế độ ăn uống thiếu chất dinh dưỡng, trong đó sắt, vitamin B12, Acid folic là 3 trong những dưỡng chất quan trọng ảnh hưởng đến quá trình tạo máu của cơ thể, dẫn đến thiếu máu. Những người ăn chay có nguy cơ thiếu máu cao do loại bỏ thịt – nguồn thực phẩm giàu sắt.
Mặc dù nhiều có nhiều bộ phận trong cơ thể liên quan đến quá trình tạo máu nhưng công việc này được thực hiện chủ yếu bởi tủy xương. Chính vì vậy, các bệnh về tủy xương như bệnh máu trắng, u tủy xương, viêm tủy xương… cũng sẽ ảnh hưởng nghiệm trọng tới quá trình tạo máu.
Thông thường, tế bào hồng cầu khỏe mạnh sẽ tồn tại trong khoảng 90 – 120 ngày. Sau đó, các bộ phận trong cơ thể dần loại bỏ các tế bào máu cũ. Tuy nhiên chúng có thể bị phái hủy sớm hơn do một số bệnh lý như bệnh thiếu máu tự miễn tán huyết. Trong bệnh lý này hệ thống miễn dịch của cơ thể nhầm tưởng rằng các tế bào hồng cầu là các “phần tử lạ” nên tấn công chúng.
Cho dù do bất kì nguyên nhân nào, thiếu máu cũng khiến cơ thể luôn trong trạng thái mệt mỏi, thiếu năng lượng, da xanh tái. Khi bị thiếu máu kéo dài có thể dẫn đến tụt huyết áp, gây ra các triệu chứng đi kèm như đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, khó thở, tức ngực, chân tay lạnh…
Thiếu máu càng nặng thì các triệu chứng càng xuất hiện rõ ràng hơn. Bên cạnh đó thì một số nguyên nhân gây thiếu máu cũng có các dấu hiệu khá đặc trưng:
– Thiếu máu do thiếu acid folic: Khó chịu, tiêu chảy, rêu lưỡi mịn
– Thiếu máu tán huyết: Vàng da, nước tiểu sẫm màu, đau bụng, sốt.
– Thiếu máu do bệnh tế bào hồng cầu hình liềm: Sưng đau ở bản chân, bàn tay, vàng da.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh