NỐT RUỒI KHÔNG ĐIỂN HÌNH ATYPICAL MELANOCYTIC NAEVUS

Nốt ruồi (melanocytic naevus) là gì?

Nốt ruồi một tổn thương da phổ biến bao gồm các tế bào naevus hoặc các tế bào hắc tố biệt hoá. Có nhiều loại nốt ruồi.

Nốt ruồi không điển hình là gì?

Nốt ruồi không điển hình là một nốt ruồi có đặc điểm khác thường.

• "Atypical melanocytic naevus" thường được rút ngắn thành "atypical naevus ".
• Tên cũ hơn của atypical naevus melanocytic bao gồm Clark naevus và nốt B-K.
• Một số người thích sử dụng thuật ngữ naevus loạn sản khi đề cập đến naevus không điển hình, nhưng nói đúng hơn, naevus loạn sản là một mô tả mô học của một loại melanocytic naevus cụ thể.

Một nốt ruồi không điển hình trông như thế nào?

Thuật ngữ nốt ruồi không điển hình đôi khi được dùng để chỉ bất kỳ nốt ruồi có hình dạng khác thường đôi khi có nghĩa là một tổn thương tế bào hắc tố bị nghi ngờ là khối u ác tính (nốt ruồi ung thư).

Một định nghĩa về nốt ruồi không điển hình là nốt ruồi có ít nhất 3 đặc điểm sau.

• Kích thước > đường kính 5 mm
• Bờ không xác định hoặc mờ
• Bờ không đều dẫn đến hình dạng bất thường
• Màu sắc đa dạng (chủ yếu là hồng, nâu, nâu, đen)
• Bề mặt không bằng phẳng

Ai có thể phát triển nốt ruồi không điển hình?

Nốt ruồi không điển hình có thể xuất hiện lẻ tẻ hoặc có thể mang tính chất gia đình (di truyền).

Nốt ruồi không điển hình lẻ tẻ

Nốt ruồi không điển hình lẻ tẻ chủ yếu ảnh hưởng đến những người có làn da trắng, tóc sáng màu và có tàn nhang (loại 1 hoặc 2). Số lượng các nốt ruồi không điển hình sẽ nhiều hơn nếu thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.

Nốt ruồi không điển hình có thể xuất hiện bất cứ lúc nào nhưng hầu hết chúng phát triển trong vòng 15 năm đầu đời. Thông thường, những người mắc nốt ruồi không điển hình lẻ tẻ có từ 1 đến 10 nốt ruồi có đường kính lớn hơn 6 mm.

Nốt ruồi không điển hình có tính chất gia đình

Nốt ruồi không điển hình di truyền trong gia đình có thể là một phần của hội chứng FAMMM. FAMMM là viết tắt của “Familial Atypical Multiple Mole and Melanoma”. Những người mắc hội chứng FAMMM có những đặc điểm sau:

• Một hoặc nhiều người thân cấp một hoặc cấp hai được chẩn đoán bị khối u hắc tố ác tính khi còn trẻ (<40 tuổi);
• Một số lượng lớn nốt ruồi (thường hơn 50), một số trong đó không điển hình;
• Nốt ruồi bị loạn sản về mô bệnh học.

Hội chứng FAMMM trước đây được gọi là hội chứng nốt ruồi loạn sản, hội chứng nốt ruồi không điển hình và hội chứng nốt B-K.

Những người mắc hội chứng FAMMM có thể có hàng trăm nốt ruồi không điển hình.

Nốt ruồi loạn sản là gì?

Thuật ngữ nốt ruồi loạn sản được sử dụng tốt nhất cho nốt ruồi có hình dạng cụ thể dưới kính hiển vi. Chỉ một số ít nốt ruồi không điển hình về mặt lâm sàng đáp ứng các tiêu chí mô học đối với nốt ruồi loạn sản. Nhiều nốt ruồi loạn sản về mô học có biểu hiện bình thường trên lâm sàng (ví dụ, kích thước nhỏ, màu sắc và cấu trúc đồng nhất).

Mức độ loạn sản trên mô học có thể nhẹ, trung bình hoặc nặng. Tiêu chí mô bệnh học riêng biệt của nốt ruồi loạn sản được liệt kê ở đây.

• Các nốt ruồi loạn sản có thể là một  junctional naevus(khi các tế bào hắc tố được tìm thấy ở màng đáybì - thượng bì) hoặc một compound naevus(khi các tế bào hắc tố được tìm thấy ở màng đáy bì - thượng bì và trong lớp bì).
• Các tế bào naevus tạo thành một hàng dọc theo màng đáy bì - thượng bì, có hoặc không có các tế bào naevus trong tổ (còn gọi là theques).
• Những theques này thường có kích thước và hình dạng không đều và có thể 'kết nối' hoặc nối với nhau.
• Các tế bào có thể có hình trục chính (kéo dài) hoặc biểu mô (rộng, giống như tế bào sừng).
• Có thể có tế bào không điển hình (tế bào nhỏ hơn hoặc lớn hơn bình thường).
• Có thể có xơ hóa hoặc sẹo ở lớp bì.
• Các tế bào viêm có thể xâm nhập vào tổn thương.
• Các mạch máu liên quan có thể tăng số lượng hoặc tăng kích thước.

Khối u ác tính có thể phát sinh trong một nốt ruồi loạn sản, trong một nốt ruồi không loạn sản, nốt ruồi bình thường, nốt ruồi có tế bào hắc tố, thường xuyên hơn là ở vùng da bình thường.

Nốt ruồi không điển hình nghiêm trọng như thế nào

Những người có từ 5 nốt ruồi không điển hình về mặt lâm sàng trở lên có nguy cơ phát triển khối u hắc tố ác tính cao hơn so với dân số chung; nguy cơ tương đối được báo cáo là gấp sáu lần so với những người không có nốt ruồi không điển hình. Những người mắc hội chứng FAMM có nguy cơ phát triển khối u hắc tố ác tính rất cao.

Nốt ruồi thì vô hại (lành tính) và không cần phải loại bỏ. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng dễ dàng ngay cả đối với bác sĩ da liễu có kinh nghiệm để phân biệt tổn thương là nốt ruồi hay u hắc tố ác tính, đặc biệt nếu có các đặc điểm không điển hình. Máy soi da có thể hữu ích. Nếu nghi ngờ, nốt ruồi không điển hình nghi ngờ hoặc thay đổi hình dạng nên được loại bỏ bằng sinh thiết cắt bỏ. Tốt nhất nên tránh sinh thiết một phần vì có thể bỏ sót một phần nhỏ của khối u hắc tố ác tính. Bác sĩ giải phẫu bệnh thường sẽ đưa ra chẩn đoán chính xác, mặc dù đôi khi có thể cần đến mức độ sâu hơn và/hoặc ý kiến thứ hai.

Những người được chẩn đoán có nốt ruồi không điển hình nên được hướng dẫn cách tự kiểm tra làn da của mình nhằm tìm những tổn thương da mới và những thay đổi ở nốt ruồi hiện có có thể cho thấy sự phát triển của khối u hắc tố ác tính. Những người có nhiều nốt ruồi nên đến gặp bác sĩ gia đình hoặc bác sĩ da liễu thường xuyên để kiểm tra da kỹ lưỡng.

Việc lưu giữ các ảnh về nốt ruồi thường rất hữu ích (tốt nhất là bằng hình ảnh soi da); lưu trữ kỹ thuật số tại phòng khám giám sát da bằng ảnh rất thuận tiện cho những người có nhiều nốt ruồi hoặc nốt ruồi không điển hình. Những hình ảnh bằng máy soi da nên được lặp lại thường xuyên để có thể phát hiện sớm sự thay đổi và xác định được tầm quan trọng của nó.

Mọi người nên chống nắng cẩn thận nhưng đặc biệt quan trọng đối với những người có nhiều nốt ruồi hoặc nốt ruồi không điển hình. Tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời quá nhiều và cháy nắng, mặc quần áo và sử dụng kem chống nắng SPF50+ khi ở ngoài trời vào giữa ngày hoặc trong thời gian dài.

BS. CKI Phan Vũ Lam Phương

https://dermnetnz.org/topics/atypical-melanocytic-naevus

Giới thiệu Đơn vị Da liễu - Thẩm mỹ da Bệnh viện Nguyễn Tri Phương

Đơn vị Da liễu - Thẩm mỹ da Bệnh viện Nguyễn Tri Phương được triển khai dịch vụ thăm khám, chăm sóc và điều trị các tình trạng về da như mụn, sẹo, nám, tàn nhang… với tiêu chí đem lại sự thay đổi tích cực về diện mạo cũng như sự hài lòng của khách hàng sau khi sử dụng dịch vụ.

Với nguồn nhân lực chất lượng có chuyên môn cao là các Phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ đến từ Bộ môn Da liễu - Đại học Y Dược TPHCM & Bệnh viện Nguyễn Tri Phương có kinh nghiệm nhiều năm trong giảng dạy, nghiên cứu và điều trị Da liễu – Thẩm mỹ da; sẽ trực tiếp thăm khám, lên phác đồ điều trị và trực tiếp trị liệu cho bệnh nhân, đảm bảo hiệu quả cao nhất.

Thông tin liên hệ

• Đơn vị da liễu – Thẩm mỹ da Bệnh viện Nguyễn Tri Phương. 

• Số 468 Nguyễn Trãi, Phường 8, Quận 5, Tp.Hồ Chí Minh.

• Số điện thoại liên lạc (Trả lời trong ngày) : 0899777709 / Zalo/Viber