✴️ Bệnh mồng gà hậu môn và bệnh u nhú hậu môn

1. Bệnh mồng gà là gì?

Bệnh mồng gà hậu môn còn có nhiều tên gọi khác: condylom sùi, mụn cóc hay mụn cơm hậu môn, u nhú hậu môn…

Bệnh mồng gà hậu môn là những nhú nhỏ thấy ở bên trong hay xung quanh  hậu môn, là một thể của bệnh mồng gà sinh dục. Trong đa số trường hợp, mồng gà hậu môn không gây ra khó chịu hoặc đau đớn, cho nên người bị nhiễm có thể không biết là mình mắc bệnh. Nếu để vậy không điều trị, các nhú sẽ to lên và lan rộng, che lấp hết vùng hậu môn.

2. Virus gây bệnh mồng gà hậu môn

Theo các Trung  tâm  Kiểm soát Bệnh, 90% trường hợp mồng gà sinh dục bắt đầu bằng nhiễm vi-rút u nhú người (Human Papilloma Virus – HPV) lây nhiễm qua đường tình dục. Đa số các type HPV không gây bệnh cho người, tuy vậy, một số type có thể gây bệnh mồng gà cho da và niêm mạc người ở các nơi như họng, miệng, bàn chân, ngón tay, móng, hậu môn và cổ tử cung.

Có hơn 100 type HPV, trong đó trên 40 type có thể gây nhiễm cho các vùng sinh dục, họng và miệng. Hay gặp nhất là HPV các type  6 và 1 nhưng không tiến triển thành ung thư.

Đa số các nhiễm HPV ở phụ nữ trẻ chỉ là tạm thời, 70- 90% sẽ khỏi trong vòng 12 – 24 tháng, bệnh chỉ tồn tại trong 5-10% các trường hợp mà một số nhỏ có thể có nguy cơ nhiều năm  sau  sẽ  phát  triển  thành ung thư cổ tử cung, dương vật, âm đạo, hậu môn hay họng. HPV các type 16 và 18 được biết là gây ra hầu hết các ung thư của cổ tử cung và họng.

3. Quá trình lây nhiễm HPV

Lây nhiễm HPV có thể xảy ra ngay cả khi chưa xuất hiện các mụn cóc. Bệnh lây truyền bằng tiếp xúc trực tiếp với hậu môn, miệng, dương vật hay âm đạo của người bị nhiễm. Không nhất thiết phải có giao cấu, bệnh có thể lây truyền do tiếp xúc trực tiếp da – với – da hay gián tiếp qua đồ dùng, quần áo.

Bệnh mồng gà sinh dục có thể lan truyền dễ dàng. Có cảnh báo là có đến 2/3 những người có quan hệ tình dục với bạn tình mắc bệnh sẽ phát bệnh trong vòng 3 tháng kể từ lần tiếp xúc đầu tiên.

4. Triệu chứng bệnh mồng gà hậu môn

Có nhiều trường hợp người bệnh không thấy gì bất thường.

Các mụn cóc hậu môn thấy ở bên trong ống hậu môn hay quanh vùng hậu môn. Bắt đầu là nổi lên những nốt nhỏ không to hơn đầu đinh ghim, sau to dần và hợp thành cụm thì có dạng như bông cải. Có thể có màu da, vàng, hồng hay nâu sáng.

Vì vi-rút gây ra mụn cóc hậu môn cũng gây ra mụn cóc sinh dục nên bệnh có thể thấy đồng thời ở nhiều nơi trên cơ thể. Ở nữ giới có thể thấy ở âm hộ, âm đạo hay cổ tử cung. Ở nam giới có thể thấy ở dương vật, vùng bẹn, bìu, mông hay đùi. Ngoài ra có thể gặp ở môi, miệng, lưỡi và họng nếu lây qua tiếp xúc bằng miệng. Các triệu chứng khác của mụn cóc hậu môn tuy hiếm gặp nhưng cũng cần lưu ý là: ngứa, chảy máu, có cảm giác như có một cục ở vùng hậu môn.

5. Chẩn đoán 

• Chảy dịch ở hậu môn, ngứa, chảy máu và cảm giác nóng rát hậu môn.
• Quan sát các mụn cóc. Khi khám có thể bôi acid acetic (dấm), các mụn cóc sẽ trắng ra và nhìn rõ hơn.Soi hậu môn – trực tràng để tìm các mụn cóc ở trong ống hậu môn hoặc phần thấp của trực tràng.
• Khám cẩn thận vùng chậu hông để tìm các dạng khác của mụn cóc sinh dục.
• Ở phụ nữ, có thể làm thêm phết kính Pap.
• Có khi phải làm sinh thiết mụn cóc để xác định bệnh khi điều trị lần đầu tiên không đáp ứng.
• Xét nghiệm: phối hợp các xét nghiệm tìm các bệnh khác lây qua đường tình dục như giang mai hay HIV.

6. Điều trị mồng gà hậu môn

Tùy thuộc vào số lượng, vị trí và mức độ lan rộng các mụn cóc mà có các biện pháp điều trị khác nhau.

6.1. Những mụn cóc nhỏ, ở phần da quanh hậu môn và phần ngoài của ống hậu môn, điều trị tại chỗ bằng các loại kem:

• Bichloroacetic acid (BCA)
• Trichloroacetic acid (TCA)
• Podophyllin (Podocon)
• Podofilox (Condylox)
• Imiquimod (Aldara, Zyclara), là một chất giúp hệ miễn dịch của cơ thể sản xuất ra interferon chống lại các tế bào bất thường và các vi-rút.

6.2. Những mụn cóc lớn hơn và vị trí cao hơn:

• Lựa chọn phẫu thuật sẽ hiệu quả hơn.
• Gửi giải phẫu bệnh để loại trừ loạn sản hay ung thư.
• Cần lưu ý: đối với những mụn cóc đã có dùng podophyllin trước đó, có thể có những thay đổi về mặt mô học giống như loạn sản.

Ngoài phẫu thuật, có thể lựa chọn: liệu pháp lạnh, đốt điện, đốt laser.

Hay gặp các trường hợp mụn cóc tái phát, do đó người bệnh cần được theo dõi trong nhiều tháng để biết chắc là không có các mụn cóc mới.

7. Phòng bệnh

Bệnh có thể lây trực tiếp do tiếp xúc qua da hay gián tiếp qua đồ dùng, quần áo. Nhân viên y tế khi điều trị cho người bệnh cũng có nguy cơ bị lây nhiễm.

Đường lây truyền chủ yếu là quan hệ tình dục. Các hành vi tình dục có nguy cơ:

• Quan hệ với nhiều người, nhiều đối tượng khác nhau.
• Quan hệ đồng tính nam.
• Không dùng bao cao su.
• Quan hệ tình dục với người đang nhiễm bệnh.

Vậy nên cần thiết:

• Sống một vợ, một chồng hoặc chỉ quan hệ với một bạn tình.
• Dùng bao cao su.
• Không quan hệ với người đang nhiễm bệnh.
• Kiểm tra “đối phương” trước khi quan hệ.
• Tiêm vắc-xin kháng HPV type 6 và 11 cho nam và nữ từ 26 tuổi.

Vì người bệnh có thể không biết là mình bị mồng gà hậu môn, người bệnh cần động viên bạn tình đi thử HPV ngay cả khi không có triệu chứng. Điều này giúp tránh nguy cơ tái nhiễm.

Hiểu rõ về bệnh mồng gà vùng hậu môn, chúng ta không nên quá lo lắng hay kì thị những người mắc căn bệnh này. Sự động viên, thân thiện của nhân viên y tế và người thân giúp họ dũng cảm đối mặt đồng thời có thể thay đổi lối sống. Mỗi người bệnh là một câu chuyện chân thật về con người, xã hội mà chúng ta cần quan tâm, chia sẻ.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp