Xem lại: Những tổn thương vôi hóa - tổng quan
Vôi hóa khớp và gân
Tình trạng này thường được phát hiện qua hình ảnh phim X-quang. Vôi hóa khớp và gân đều tương đối phổ biến.
Triệu chứng
Một số người bị vôi hóa khớp và gân đôi khi có thể cảm thấy đau nhói. Tuy nhiên, tình trạng này cũng có thể không gây đau đáng kể hoặc không có bất kì triệu chứng nào cả.
Vôi hóa thường ảnh hưởng nhiều nhất đến gân ở vai, các gân ở cổ tay, hông và khuỷu tay cũng dễ bị tình trạng này.
Nguyên nhân
Bệnh tinh thể canxi pyrophosphate dihydrate thường là nguyên nhân gây vôi hóa khớp. Trên thực tế, nghiên cứu cho thấy khoảng 45% người từ 85 tuổi trở lên có tình trạng tích tụ canxi trong sụn khớp.
Điều trị
Những người bị vôi hóa khớp hoặc gân không đau thường không cần điều trị. Tuy nhiên, có thể yêu cầu điều trị nếu bắt đầu cảm thấy đau.
Không có phương pháp điều trị nào có thể loại bỏ cặn canxi từ sụn khớp, vì vậy tiêm glucocorticoid, uống colchicine và NSAID có thể giúp giảm đau và viêm cơ bản.
Phẫu thuật có thể cần thiết cho một số người có tình trạng nghiêm trọng này.
Vôi hóa não
Vôi hóa não gia đình nguyên phát xảy ra khi mảng tích tụ canxi bất thường hình thành trong các mạch máu trong não. Các mảng tích tụ này thường hình thành trong các hạch nền có nhiệm vụ kiểm soát chuyển động cơ thể.
Giống như nhiều loại vôi hóa khác, những mảng tích tụ canxi này sẽ chỉ được nhìn thấy qua các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh.
Triệu chứng
Các triệu chứng thường bắt đầu biểu hiện ở tuổi trưởng thành và tiến triển theo thời gian. Các triệu chứng liên quan đến rối loạn chức năng vận động và có thể bao gồm:
- Rối loạn trương lực cơ, hoặc căng cơ không kiểm soát;
- Cử động không kiểm soát, đi bộ không vững;
- Phản ứng chậm chạp.
Khoảng 20-30% những người bị vôi hóa não gia đình nguyên phát cũng có thể gặp các triệu chứng tâm thần và hành vi bao gồm:
- Mất trí nhớ;
- Rối loạn tâm thần;
- Thay đổi tính cách;
- Khó tập trung;
- Co giật;
- Nói kém.
Nguyên nhân
Nguyên nhân gây vôi hóa não gia đình nguyên phát là do đột biến gen của một số gen nhất định là một điều kiện di truyền. Tuy nhiên trong khoảng 50% trường hợp, nguyên nhân di truyền chính xác vẫn chưa được biết tới.
Do đột biến của một số gen nhất định, các mảng tích tụ canxi hình thành trong các mạch máu não. Những cặn canxi này sau đó phá vỡ các kết nối tín hiệu thần kinh giữa các vùng não.
Điều trị
Điều trị cho vôi hóa não tập trung vào việc giải quyết và làm giảm các triệu chứng, do vôi hóa não là tình trạng không thể đảo ngược.
Một triệu chứng phổ biến của vôi hóa não là rối loạn trương lực cơ (dystonia). Một số lựa chọn điều trị cho chứng loạn trương lực bao gồm:
- Vật lý trị liệu;
- Trị liệu giọng nói;
- Thư giãn và kiểm soát căng thẳng;
- Kích thích não sâu bằng thiết bị cấy ghép;
- Sử dụng thuốc hỗ trợ đường uống;
- Thuốc tiêm
- Phẫu thuật được tiến hành nếu các triệu chứng không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác
Vôi hóa vú
Chụp X quang tuyến vú có thể phát hiện vôi hóa vú. Bác sĩ phân loại vôi hóa vú dựa trên kích thước của mảng tích tụ canxi.
Macrocalcifying là các hạt vôi hóa lớn được xác định rõ. Đây thường không phải là một dấu hiệu của ung thư.
Mặt khác, vi vôi hóa (microcalcifying) sẽ xuất hiện dưới dạng các đốm nhỏ trên phim chụp X quang tuyến vú. Đây thường không phải là một tình trạng đáng lo ngại, tuy nhiên một khi các nốt vi vôi hóa có hình dạng và kích cỡ khác nhau tụ lại trong một khu vực của các tế bào nhân lên nhanh chóng có thể là một dấu hiệu của ung thư.
Triệu chứng
Hầu hết vôi hóa vú không có triệu chứng.
Nguyên nhân
Vôi hóa vú không có liên quan đến canxi chế độ ăn uống mà là một dấu hiệu của một quá trình cơ bản trong mô.
Khi già đi, cơ thể xuất hiện nhiều thay đổi lành tính trong tế bào tuyến vú có thể để lại các mảng tích tụ canxi. Một số biến đổi lành tính có thể dẫn đến vôi hóa tuyến vú là:
- Bài tiết canxi vào ống dẫn sữa;
- Chấn thương hoặc nhiễm trùng trong vú;
- Tăng trưởng không ung thư ở vú;
- U nang vú;
- Có tiền sử xạ trị vùng vú;
- Xơ vữa động mạch của các mạch máu trong vú.
Điều trị
Mặc dù hầu hết các vôi hóa tuyến vú là không ung thư, tuy nhiên cần phải tiến hành kiểm tra thêm để có chẩn đoán chính xác bởi vi các mảng tích tụ canxi có thể là biểu hiện của ung thư biểu mô ống tại chỗ (Ductal Carcinoma In-Situ - DCIS), là giai đoạn đầu và là loại ung thư phát triển bên trong ống dẫn sữa.
Những người bị ung thư biểu mô ống dẫn xâm lấn (Invasive Ductal Carcinoma – IDC) cũng có thể bị vôi hóa vú. Loại ung thư này lây lan từ ống dẫn sữa và xâm lấn các mô vú xung quanh.
Nếu phát hiện vôi hóa vú trên phim chụp quang tuyến vú, bác sĩ sẽ cần so sánh với các phim chụp quang tuyến vú trước đó nhằm đánh giá mức độ phát triển. Nếu cần thiết, có thể thực hiện bổ sung một số kỹ thuật khác để xác định nguồn gốc và nguyên nhân gây vôi hóa. Các kỹ thuật này có thể bao gồm chụp nhũ ảnh phóng đại, siêu âm, MRI hoặc sinh thiết tuyến vú.
Điều trị vôi hóa tuyến vú sẽ phụ thuộc vào loại vôi hóa. Nếu vôi hóa là dấu hiệu của ung thư, người bệnh có thể cần phẫu thuật, kết hợp với xạ trị hoặc ung thư nếu cần thiết.
Tóm lược
Vôi hóa là tình trạng hình thành các cặn canxi ở các bộ phận khác nhau của cơ thể, chẳng hạn như động mạch, thận hay vú.
Một số vôi hóa có thể là dấu hiệu của những bệnh tiềm ẩn, trong khi những loại khác có thể chỉ đơn giản là một dấu hiệu của sự biến đổi lành tính của mô.
Vôi hóa không phải lúc nào cũng gây ra triệu chứng. Một số loại vôi hóa không thể phục hồi. Tùy thuộc vào loại vôi hóa có thể có phương pháp để giảm đau và nguy cơ biến chứng.
Xem thêm: Vôi hóa trên phim nhũ ảnh (XQuang vú)
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
