✴️ Tuổi thọ trung bình trong bệnh xơ nang

Bệnh xơ nang (Cystic fibrosis) ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và tuổi thọ của người bệnh. Người mắc bệnh có tiên lượng sống tùy thuộc vào độ tuổi và giai đoạn của bệnh. Trước những năm 1980, khoảng một nửa số người mắc bệnh xơ nang không sống được đến 20 tuổi. Tuy nhiên trong vài thập kỷ qua, tuổi thọ của những người mắc bệnh đã được cải thiện đáng kể.

Nhiều nghiên cứu gần đây cho thấy đến năm 2025, số người trưởng thành sống chung với bệnh xơ nang sẽ tăng khoảng 75%.

Một số yếu tố như giới tính, lối sống, bệnh nhiễm trùng và loại đột biến gen gây bệnh là yếu tố ảnh hưởng đến tuổi thọ.

Trong bài viết này, chúng tôi sẽ trình bày về tuổi thọ trung bình của những người mắc bệnh xơ nang.

Tuổi thọ trung bình theo năm sinh

Dựa trên thống kê 2017,  tuổi thọ trung bình theo năm sinh là:

Dữ liệu cũng chỉ ra rằng phân nửa số trẻ sinh ra mắc bệnh xơ nang vào năm 2017 sẽ sống đến 46 tuổi trở lên.

Các thống kê khác cho thấy hơn 50% trẻ sơ sinh mắc bệnh bệnh xơ nang sinh ra vào năm 2018 và 50% số người mắc bệnh bệnh xơ nang từ 30 tuổi trở lên hoặc sau năm 2018 có khả năng sống đến thập kỷ thứ năm của cuộc đời.

Điều quan trọng cần lưu ý là những thay đổi nhỏ trong quần thể bệnh xơ nang có thể ảnh hưởng đáng kể đến các tính toán. Các số liệu hiện tại về tuổi thọ trung bình là ước tính có thể thay đổi từ năm này sang năm khác.

Cũng cần lưu ý rằng những số liệu này chỉ là số liệu trung bình. Một số người sẽ sống lâu hơn. Trên thực tế, một số người mắc bệnh bệnh xơ nang vẫn đang sống ở độ tuổi 70

Tuổi thọ trung bình ở các nước phát triển

Những thống kê này phản ánh tỷ lệ tuổi thọ hiện tại ở các nước phát triển như Hoa Kỳ và Anh.

Tuy nhiên ở các nước đang phát triển như El Salvador và Ấn Độ, tuổi thọ của những người mắc bệnh bệnh xơ nang là dưới 15 tuổi.

Chất lượng cuộc sống ở người mắc bệnh xơ nang

Khi nói về tuổi thọ, điều quan trọng là phải xét đến chất lượng cuộc sống của người bệnh cũng như cách cá nhân nhìn nhận chất lượng cuộc sống của họ phụ thuộc vào một số yếu tố bao gồm tuổi tác và tình trạng sức khỏe chung.

Nhiều người mắc bệnh xơ nang gặp phải các biến chứng về sức khỏe khi họ già đi. Một số trong số này có thể góp phần làm giảm chất lượng cuộc sống và tử vong sớm. Các biến chứng tiềm ẩn bao gồm:

• Bệnh đường mật và tắc ruột;
• Giãn phế quản;
• Nhiễm trùng mãn tính bao gồm viêm phế quản và viêm phổi;
• Tiểu đường;
• Vô sinh, đặc biệt là ở nam giới;
• Thiếu dinh dưỡng;
• Loãng xương;
• Tràn khí màng phổi;
• Suy hô hấp

Những phát hiện cho thấy những người mắc bệnh xơ nang cảm nhận được gánh nặng điều trị của mình tăng dần theo tuổi qua đó ảnh hưởng đến cảm xúc của người bệnh gây giảm chất lượng sống.

Xơ hóa nang giai đoạn cuối

Trong giai đoạn muộn của bệnh xơ nang, các biến chứng thường rất nặng nề. Những biến chứng thường ảnh hưởng đến phổi, nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến:

• Hệ nội tiết (hormone);
• Ruột;
• Gan;
• Tuyến tụy;

Nguyên nhân hang đầu gây tử vong ở những người có bệnh xơ nang là suy hô hấp và bệnh phổi mạn tính. Các biến chứng khác như viêm tụy cấp có thể dẫn đến các vấn đề về tim, phổi hoặc thận gây tử vong.

Các yếu tố ảnh hưởng đến tuổi thọ

Một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và tuổi thọ gồm:

Tuổi tác

Càng lớn tuổi nguy cơ biến chứng càng tăng, một số biến chứng có thể gây tử vong.

Tuy nhiên các yếu tố khác có thể có ảnh hưởng nhiều hơn so với tuổi thọ nên đó là lý do tại sao một số người mắc bệnh xơ nang sống đến 70 tuổi.

Tình dục

Phụ nữ mắc bệnh xơ nang có nhu cầu kém hơn nam giới mắc bệnh.

Tình trạng sức khỏe

Tuổi thọ của những người bị bệnh xơ nang phần lớn phụ thuộc vào các biến chứng mà họ mắc phải:

• Bệnh nhiễm trùng;
• Tiểu đường ở phụ nữ;
• Giới nữ;
• Suy dinh dưỡng
• Chỉ số khối cơ thể (BMI) thấp;
• Suy chức năng tụy;
• Chức năng phổi suy giảm;
• Các đợt cấp của bệnh phổi;

Biến thể gen

Cho đến nay, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra hơn 1700 đột biến  có thể làm phát sinh bệnh xơ nang. Một số đột biến gây ra các triệu chứng nghiêm trọng và một số liên quan đến tiên lượng tử vong sớm.

Ví dụ, đột biến delta F508 là đột biến có tuổi thọ ngắn. Đây là dạng đột biến phổ biến nhất, chiếm khoảng 70% các dạng đột biến.

Điều trị

Có nhiều lựa chọn điều trị trong bệnh xơ nang. Thông thường, bác sĩ sẽ kết hợp nhiều phương pháp điều trị, tùy thuộc vào các triệu chứng và biến chứng của bệnh.

Ví dụ, người mắc biến chứng phổi nặng có thể yêu cầu ghép phổi. Mặc dù việc ghép phổi không chữa khỏi bệnh xơ nang nhưng có thể cải thiện khả năng sống sót và chất lượng cuộc sống. Tỷ lệ sống 5 năm sau ghép khoảng 50%.

Các phương pháp điều khác như kháng sinh dạng hít và một số thuốc khác có khả năng phát triển trong tương lai giúp tăng tỷ lệ tuổi thọ trung bình.

Ngoài ra các xét nghiệm sàng lọc sơ sinh có thể được chẩn đoán và điều trị ở giai đoạn sớm nhất. Nói chung, bắt đầu điều trị càng sớm thì triển vọng càng tốt.

Những yếu tố khác

Một số yếu tố khác như tiếp xúc với khói bụi, thuốc lá hoặc tình trạng kinh tế xã hội thấp có thể làm tăng nguy cơ tử vong sớm.

Tổng kết

Mặc dù không có cách chữa trị bệnh xơ nang nhưng những người mắc chứng bệnh này hiện đang sống lâu hơn bao giờ hết. Chất lượng cuộc sống của họ cũng tốt hơn nhiều so với những thập kỷ trước.

Các nhà nghiên cứu tiếp tục điều tra các đột biến gen gây ra bệnh xơ nang và hướng tới các phương pháp điều trị triệt để hơn.

Điều quan trọng là những người mắc bệnh xơ nang phải cố gắng giữ lạc quan về tương lai.

Xem thêm: Những thực phẩm tốt cho bệnh nhân bệnh xơ nang 

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp