U xơ tuyến tiền liệt là một dạng u lành tính, thường gặp ở nam giới khi tuổi bắt đầu cao. U xơ tuyến tiền liệt có thể gây biến chứng làm tắc đường tiết niệu. Vì vậy, bệnh lý này cần được phát hiện và hỗ trợ hỗ trợ điều trị hiệu quả.
.png)
U xơ tuyến tiền liệt là một dạng u lành tính, thường gặp ở nam giới khi tuổi bắt đầu cao
Tuyến tiền liệt được hình thành từ tuần lễ thứ 12 ở thai nhi nam, phát triển theo quá trình biệt hóa cho đến khi trẻ ra đời. Đến thời kỳ dậy thì tuyến tiền liệt tiếp tục phát triển và hoạt động như một tuyến sinh dục phụ. U xơ tuyến tiền liệt là hậu quả của quá trình lão hóa sinh vật, làm gia tăng kích thước của tuyến tiền liệt, gây khó chịu và ảnh hưởng tới sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. U xơ tuyến tiền liệt khi không được phát hiện và xử trí kịp thời có thể gây “tắc” dòng chảy của nước tiểu ra khỏi bàng quang, kéo theo các vấn đề về bàng quang, đường tiết niệu hoặc thận.
Triệu chứng
Đi tiểu nhiều và luôn có cảm giác muốn tiểu.
Đi tiểu nhiều vào ban đêm.
Tiểu khó, tiểu buốt.
Cảm giác tiểu không hết.
Tiểu nhỏ giọt.
Ngoài ra, một số triệu chứng không thường gặp của u xơ tuyến tiền liệt như:có máu lẫn trong nước tiểu.
Kích thước của tuyến tiền liệt không nói lên nhiều mức độ nghiêm trọng của triệu chứng u xơ tuyến tiền liệt. Một số trường hợp có u xơ tuyến tiền liệt chỉ sưng nhẹ nhưng có các triệu chứng tương đối nghiêm trọng, những trường hợp khác lại có tuyến tiền liệt bị sưng to nhưng các triệu chứng lại không đáng kể.
.png)
Đi tiểu nhiều và luôn có cảm giác muốn tiểu, tiểu khó, tiểu buốt, tiểu không hết… là những triệu chứng có thẻ gặp của u xơ tuyến tiền liệt.
Các giai đoạn phát triển bệnh:
Giai đoạn 1: Là giai đoạn cơ năng chưa có tổn thương, người bệnh có dấu hiệu đi tiểu khó với các biểu hiện như nước tiểu ra chậm, dòng nước tiểu nhỏ và yếu, ngắt quãng, đi tiểu xong còn nhỏ giọt, thời gian đi tiểu kéo dài. Đi tiểu nhiều về đêm và sáng.
Giai đoạn 2: Là giai đoạn đã có tổn thương, người bệnh đi tiểu khó, đi tiểu xong vẫn còn cảm giác đi chưa hết và một lúc sau lại có cảm giác buồn tiểu, biểu hiện đi tiểu buốt, nước tiểu đục.
Giai đoạn 3: Là giai đoạn có tổn thương thực thể nặng, ảnh hươmgr đến chức năng thận, người bệnh mât trương lực, ứ đọng nước tiểu tăng, kèm theo nhiễm khuẩn. Người bệnh đi tiểu khó khăn, tiểu dắt ,…các triệu chứng toàn thân cũng xuất hiện rầm rộ như thiếu máu, buồn nôn, buồn ngủ, mệt mỏi, chán ăn, phù, tăng huyết áp.
Trong thực tế, 3 giai đoạn trên không phải lúc nào cũng xuất hiện. Sự tiến triển của bệnh phụ thuộc vào nhiều yếu tố, đặc biệt là sự tăng trưởng của u xơ, sự thích ứng của cơ thể và cách sinh hoạt của từng người.
Nguyên nhân
Nuyên nhân gây bệnh u xơ tuyến tiền liệt vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, có thể xét đến một số yếu tố nguy cơ gây làm tăng khả năng mắc bệnh: tuổi, di truyền, thay đổi của hormon nội tiết, ảnh hưởng từ những độc chất trong môi trường, hoá chất và các sản phẩm công nghiệp.
U xơ tuyến tiền liệt là nguyên nhân thường gặp của chứng tắc đường tiết niệu dưới bàng quang, thậm chí có thể gây thận ứ nước, viêm thận bể thận, suy thận và hỏng thận và mất dần trương lực.
Chẩn đoán
.png)
Ngoài thăm khám lâm sàng, để chẩn đoán u xơ tuyến tiền liệt, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện siêu âm, X quang, xét nghiệm vi khuẩn học…
Ngoài việc thăm khám lâm sàng, khi nghi ngờ bệnh, các bác sĩ có thể chỉ định thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng như:
Siêu âm: là một phương pháp dễ thực hiện, phép đo các đường kính khác nhau của tiền liệt tuyến, sự phì đại của thành bàng quang trước và sau khi đi tiểu, tính được kích thước của u xơ. Siêu âm giúp đo thể tích cặn bàng quang. Ngoài ra siêu âm còn có thể phát hiện được các biến chứng kèm theo như sỏi, túi thừa, u bàng quang, thận và niệu quản giãn do ứ nước.
X quang phát hiện các bất thường về cấu trúc giải phẫu của đường tiết niệu do u xơ tiền liệt tuyến gây ra.
Định lượng PSA (Prostate specific antigen) và PAP (Prostate acide phosphatase).
PSA và PAP tăng trong ung thư tiền liệt tuyến nên chúng được sử dụng để chẩn đoán phân biệt giữa u xơ và ung thư tiền liệt tuyến.
Xét nghiệm vi khuẩn học.
Cấy nước tiểu và làm kháng sinh đồ.
Chụp niệu đạo ngược dòng.
Cho phép phát hiện hẹp niệu đạo.
Các thăm dò niệu động học.
Sinh thiết.
Có thể dùng kim dưới hướng dẫn của siêu âm, trong trường hợp cần để chẩn đoán gián biệt với ung thư tiền liệt tuyến.
Phương pháp hỗ trợ điều trị
Do nguyên nhân gây bệnh chưa được xác định rõ nên việc hỗ trợ điều trị bệnh thiên về ngăn nừa các biến chứng và ngăn chặn sự phát triển giai đoạn tiến triển của bệnh, tuỳ vào giai đoạn phát triển của u xơ tiền liệt tuyến các bác sĩ có thể chỉ định nhiều phương pháp khác nhau.
Hỗ trợ điều trị nội khoa thường được chỉ định khi u xơ tiền liệt tuyến chưa gây biến chứng. Việc hỗ trợ điều trị chủ yếu dựa vào sử dụng thuốc và theo dõi tiến triển của bệnh.
Hỗ trợ điều trị ngoại khoa được chỉ định khi u xơ đã gây biến chứng hoặc hỗ trợ hỗ trợ điều trị nội khoa không mang lại hiệu quả. Hiên nay, y học phát triển có nhiều phương pháp hỗ trợ điều trị ngoại khoa cho bệnh nhân u xơ tuyến tiền liệt, tuy nhiên phương pháp nhưng chủ yếu là phẫu thuật mổ bóc u xơ hoặc cắt đốt nội soi qua niệu đạo.
Ngoài ra, người bệnh cần có chế độ sinh hoạt khoa học, ăn uống điều độ, tránh uống rượu, lao động và nghỉ ngơi hợp lý. Tăng cường luyện tập và vận động các cơ có chức năng điều hòa khi đi tiểu và đại tiện như bơ thành bụng, cơ hoành và các cơ vùng tầng sinh môn.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
