Hội chứng chân không yên (Restless legs symdrome) là một rối loạn của hệ thống thần kinh khiến hai chân luôn trong trạng thái muốn vận động. Mặc dù không nguy hiểm nhưng hội chứng này cũng gây ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống, do người bệnh có thể không thể nghỉ ngơi và ngủ được.
Các triệu chứng của hội chứng chân không yên
Những người mắc hội chứng chân không yên hay có cảm giác khó chịu ở chân (hoặc cánh tay hoặc các bộ phận khác của cơ thể) và một sự thôi thúc phải di chuyển chân không thể cưỡng lại được để giảm cảm giác khó chịu. Cảm giác khó chịu có biểu hiện như ngứa ngáy hoặc như có kim châm vào chân. Đặc biệt cảm giác này càng trở nên tồi tệ hơn khi nghỉ ngơi, chẳng hạn như khi nằm hoặc ngồi.
Mức độ nghiêm trọng của hội chứng chân không yên dao động từ nhẹ đến không thể chịu được. Các triệu chứng thường nặng hơn vào buổi tối và ban đêm. Đối với một số người, các triệu chứng gián có thể gây gián đoạn nghiêm trọng giấc ngủ hàng đêm, làm giảm đáng kể chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Ai có thể mắc hội chứng chân không yên?
Hội chứng chân không yên có thể ảnh hưởng đến cả hai giới nhưng phổ biến hơn ở phụ nữ và có thể gặp ở mọi lứa tuổi, thậm chí là trẻ nhỏ. Hầu hết những trường hợp bị ảnh hưởng nghiêm trọng là trong độ tuổi trung niên trở lên.
Hội chứng chân không yên thường bị bỏ qua hoặc chẩn đoán nhầm. Điều này đặc biệt đúng với các trường hợp có triệu chứng không liên tục hoặc nhẹ. Một khi đã được chẩn đoán chính xác, hội chứng này có thể điều trị thành công.
Nguyên nhân gây ra hội chứng chân không yên
Trong hầu hết các trường hợp, hội chứng chân không yên là không thể xác định được nguyên nhân. Tuy nhiên các bác sĩ nghi ngờ rằng bệnh có liên quan đến gen. Gần một nửa số người mắc hội chứng không yên có thành viên trong gia đình cũng mắc bệnh.
Các yếu tố khác liên quan đến sự phát triển hoặc khiến tình trạng bệnh trở nên tồi tệ hơn bao gồm:
Các bệnh mạn tính: Một số bệnh mạn tính và các điều kiện y tế, bao gồm cả thiếu sắt, bệnh Parkinson, suy thận, tiểu đường và bệnh thần kinh ngoại vi thường có các triệu chứng của hội chứng chân không nghỉ. Vì thế điều trị những bệnh này sẽ góp phần hạn chế các triệu chứng của hội chứng chân không nghỉ.
Thuốc: Một số loại thuốc, bao gồm cả các loại thuốc chống buồn nôn, thuốc chống loạn thần, một số thuốc chống trầm cảm và thuốc trị cảm lạnh có thể làm trầm trọng thêm triệu chứng của hội chứng chân không nghỉ.
Mang thai: Một số phụ nữ phát triển hội chứng chân không nghỉ khi mang thai, đặc biệt là trong ba tháng cuối. Các triệu chứng thường biến mất trong vòng một tháng sau khi sinh.
Các yếu tố khác, bao gồm cả việc sử dụng rượu và mất ngủ, có thể kích hoạt các triệu chứng hoặc làm cho triệu chứng xấu đi. Cải thiện giấc ngủ hoặc hạn chế uống rượu có thể làm giảm triệu chứng.
Chẩn đoán hội chứng chân không yên
Không có xét nghiệm y tế nào chẩn đoán hội chứng chân không yên. Việc chẩn đoán hội chứng chân không yên chủ yếu dựa trên các triệu chứng, tìm hiểu tiền sử mắc bệnh của gia đình, loại thuốc mà người bệnh đang sử dụng, các triệu chứng khác kèm theo, có bị rối loạn giấc ngủ không.
Điều trị hội chứng chân không yên như thế nào?
Mục tiêu điều trị của hội chứng này là giảm bớt các triệu chứng. Ở những người mắc hội chứng chân không yên mức độ nhẹ, thay đổi lối sống, chẳng hạn như bắt đầu một chương trình tập thể dục thường xuyên, ngủ đủ giấc, tránh hoặc hạn chế sử dụng cà phê, rượu, thuốc lá.
Các phương pháp điều trị hội chứng chân không yên không dùng thuốc khác bao gồm:
Massage chân
Duy trì thói quen đi ngủ tốt
Tắm nước nóng, chườm nước đá hoặc miếng dán nóng cho chân
Thuốc có thể có hiệu quả trong điều trị hội chứng chân không yên, tuy nhiên hiệu quả của thuốc ở mỗi người là không giống nhau. Trong thực tế, thuốc có thể làm giảm triệu chứng ở bệnh nhân này nhưng lại làm trầm trọng thêm triệu chứng ở người khác. Trong những trường hợp khác, có loại thuốc chỉ có tác dụng tạm thời và sau đó sẽ mất dần hiệu quả.
Thuốc dùng để điều trị hội chứng chân không yên bao gồm:
Thuốc dopaminergic: tác động lên dopamine dẫn truyền thần kinh trong não.
Mirapex, Neupro, và Requip được FDA (Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ) chấp thuận để điều trị chứng chân không yên từ trung bình đến nặng.
Benzodiazepines: có thể được sử dụng để giúp người bệnh dễ ngủ hơn tuy nhiên chúng có thể gây buồn ngủ vào ban ngày.
Thuốc chống co giật, thuốc kháng động kinh, ẳng hạn như Tegretol, Lyrica, Neurontin, và Horizant.
Mặc dù không có cách chữa trị hội chứng chân không nghỉ nhưng các phương pháp điều trị hiện nay có thể giúp kiểm soát tình trạng này, làm giảm các triệu chứng và cải thiện giấc ngủ.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh