✴️ Bệnh ở đại tràng – lành tính và ác tính

Đại tràng (ruột già) là đoạn cuối của ống tiêu hóa, có chiều dài khoảng 150cm, nối tiếp từ manh tràng đến trực tràng – hậu môn. Mặc dù chỉ chiếm một đoạn ngắn trong hệ thống tiêu hóa, nhưng đại tràng có thể gặp nhiều bệnh lý đa dạng, bao gồm cả tổn thương lành tính và ác tính.

1. Các bệnh lý đại tràng lành tính

1.1. Phình đại tràng bẩm sinh

Là bệnh lý xảy ra do thiếu tế bào hạch thần kinh ở một đoạn đại tràng, thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Tình trạng này làm mất khả năng nhu động, gây tắc phân.

• Triệu chứng: táo bón kéo dài, bụng trướng, đại tiện khó, phải dùng thuốc thụt mới có thể đi ngoài; trong một số trường hợp có thể dẫn đến tắc ruột cấp.

• Điều trị: phẫu thuật cắt bỏ đoạn ruột không có tế bào hạch.

Bệnh ở đại tràng lành tính thường có thể điều trị hiệu quả bằng thuốc hoặc phẫu thuật

1.2. Viêm đại tràng

Là tình trạng viêm niêm mạc đại tràng do nhiều nguyên nhân như nhiễm vi khuẩn, ký sinh trùng (lỵ amíp…), rối loạn miễn dịch, hoặc chế độ ăn uống không hợp vệ sinh.

• Triệu chứng: đau bụng quặn từng cơn, mót rặn, phân lỏng có nhầy, đôi khi có máu, cảm giác đi không hết phân.

• Điều trị: tùy nguyên nhân – có thể dùng kháng sinh, thuốc kháng viêm, điều chỉnh chế độ ăn uống và tăng cường probiotic.

1.3. Polyp đại tràng

Polyp là những khối u lành tính phát triển từ niêm mạc đại tràng, có thể đơn độc hoặc dạng đa polyp (đa số có tính di truyền).

• Triệu chứng: có thể không rõ ràng, đôi khi rối loạn tiêu hóa, phân lẫn máu.

• Điều trị: cắt polyp qua nội soi hoặc phẫu thuật; theo dõi định kỳ do một số polyp có nguy cơ thoái hóa ác tính.

1.4. Túi thừa đại tràng

Là tình trạng hình thành các túi nhỏ lồi ra ngoài thành đại tràng (thường ở đại tràng sigma), gặp chủ yếu ở người lớn tuổi.

• Triệu chứng: đa số không triệu chứng, phát hiện tình cờ qua nội soi, X-quang hoặc khi có biến chứng như viêm túi thừa, thủng túi thừa.

• Điều trị: điều chỉnh chế độ ăn giàu chất xơ; trong trường hợp viêm/tắc nghẽn/tái phát nhiều lần có thể cần can thiệp phẫu thuật.

Trường hợp mắc đại tràng ác tính như ung thư đại tràng có thể gây nguy hiểm tới tính mạng

2. Các bệnh lý đại tràng ác tính

Ung thư đại trực tràng

Là bệnh lý ác tính phổ biến ở hệ tiêu hóa, đứng hàng đầu về tỷ lệ mắc ở Việt Nam. Ung thư có thể phát sinh từ các tổn thương mạn tính như viêm loét đại tràng, polyp không được điều trị triệt để.

• Triệu chứng lâm sàng: đau bụng quặn, rối loạn đại tiện (lúc tiêu chảy, lúc táo bón), phân nhầy máu, sụt cân, thiếu máu không rõ nguyên nhân. Giai đoạn muộn có thể gây tắc ruột hoặc di căn xa.

• Điều trị: phẫu thuật cắt bỏ đoạn đại tràng có khối u, kết hợp với hóa trị, xạ trị hoặc liệu pháp miễn dịch tùy giai đoạn.

3. Biện pháp phòng bệnh và theo dõi sức khỏe đại tràng

• Chế độ ăn uống hợp vệ sinh: ăn chín, uống sôi; tránh thực phẩm ôi thiu, không rõ nguồn gốc, thịt từ động vật bệnh.

• Hạn chế đồ ăn lên men, quá nhiều gia vị hoặc chất bảo quản.

• Tăng cường chất xơ: rau xanh, trái cây tươi, uống đủ nước mỗi ngày.

• Tầm soát định kỳ: nội soi đại tràng với người ≥40 tuổi, hoặc sớm hơn nếu có tiền sử gia đình có người mắc bệnh đại tràng, polyp, ung thư.

• Thăm khám bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa ngay khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường: đau bụng kéo dài, tiêu chảy mạn, phân lẫn máu, sụt cân không rõ nguyên nhân.

Tóm lại, đại tràng là cơ quan dễ mắc nhiều bệnh lý nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và phát hiện sớm nhờ thói quen sinh hoạt lành mạnh và kiểm tra sức khỏe định kỳ. Khi có dấu hiệu nghi ngờ, người bệnh nên đến các cơ sở y tế chuyên khoa tiêu hóa để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp