Phẫu thuật nội soi điều trị ung thư thực quản

TỔNG QUAN:

Thực quản là một phần của ống tiêu hóa nối miệng và cổ họng xuống dạ dày, dài khoảng 25 cm. Thức ăn được vận chuyển từ miệng đi qua thực quản rồi đến dạ dày. Ung thư thực quản là khối u ác tính xuất phát từ các tế bào biểu mô của thực quản. Khi phát triển khối u sẽ xâm nhập vào sâu trong thành thực quản. Theo thời gian, khối u to lên và có thể xâm lấn vào các cấu trúc xung quanh, di căn hạch, di căn theo đường mạch máu, mạch bạch huyết tới các cơ quan khác: phổi, gan, xương… Bao gồm hai loại chính là ung thư biểu mô vảy và ung thư biểu mô tuyến. Ung thư biểu mô vảy xuất phát từ tế bào dạng biểu bì ở thành thực quản và thường xuất phát ở phần trên và giữa thực quản. Ung thư biểu mô tuyến thường phát triển từ tổ chức tuyến ở phần dưới thực quản.
Ung thư thực quản là loại ung thư phổ biến đứng hàng thứ 8 trên thế giới và có tiên lượng nghèo nàn bậc nhất vì khi phát hiện được trên lâm sàng, u thường đã ở giai đoạn tiến triển.

NGUYÊN NHÂN VÀ YẾU TỐ THUẬN LỢI:

Cũng như các bệnh ung thư khác, cho đến nay các nguyên nhân gây ung thư thực quản vẫn chưa được xác định chính xác. Tuy nhiên, chúng ta có thể biết được các yếu tố nguy cơ gây bệnh để phòng tránh.

Thường xuyên uống rượu, hút thuốc lá: Đây là thói quen phổ biến ở nam giới. Những người thường xuyên uống rượu có nguy cơ cao mắc bệnh ung thư thực quản, đặc biệt, nguy cơ càng tăng cao ở những người vừa uống rượu vừa hút thuốc lá.
Chế độ ăn uống: Thường xuyên ăn, uống các thực phẩm có chứa nitrit và nitrat (dưa muối, cà muối, thịt muối,…). Hoặc chế độ ăn nhiều chất béo, ít chất xơ, rau xanh, hoa quả hoặc thói quen ăn đồ cay, nóng, đồ chiên rán nhiều dầu mỡ, đồ nướng làm gây nên các tổn thương ở niêm mạc thực quản.
Các tổn thương ở thực quản: viêm thực quản do trào ngược dạ dày – thực quản, sẹo bỏng thực quản, bệnh co thắt tâm vị,…
Tiền sử gia đình có người thân mắc ung thư thực quản.
Những người bị thừa cân, béo phì có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
Yếu tố tuổi tác, giới tính: Bệnh thường gặp ở độ tuổi 55-80, nam giới có tỷ lệ mắc bệnh nhiều hơn nữ giới (chiếm tỷ lệ 80%).

TRIỆU CHỨNG UNG THƯ THỰC QUẢN:

Ung thư thực quản giai đoạn sớm không gây ra triệu chứng. Khi ung thư tiến triển, các triệu chứng phổ biến nhất là:

Nuốt nghẹn: Cảm giác thức ăn bị vướng trong thực quản và có thể bị nôn trở ra. Nuốt nghẹn tăng dần từ đặc tới thức ăn lỏng. Thường khi có nuốt nghẹn thì bệnh đã ở giai đoạn muộn.
Nôn: xuất hiện khi biểu hiện nuốt nghẹn đã rõ rệt. Nôn có thể xảy ra trong bữa ăn, ngay sau khi ăn. Chất nôn là thức ăn vừa mới ăn vào không có lẫn dịch vị, có thể có ít máu trong chất nôn.
Tăng tiết nước bọt: Khi bệnh nhân nuốt nghẹn nhiều thì nước bọt hầu như không xuống được dạ dày nên bệnh nhân luôn phải nhổ nước bọt.
Sụt cân: Bệnh nhân gầy sút, suy kiệt, thiếu máu.
Triệu chứng khác: Triệu chứng tỏ khối u đã xâm lấn ra ngoài thực quản: Khó thở; Ho; Sặc; Khàn tiếng (Một giọng nói khàn hay ho mà không hết trong vòng 2 tuần); Đau (Đau khi nuốt: cảm giác nặng, tức sau xương ức khi nuốt, đau ngực hoặc lưng, đau bụng vùng thượng vị).

CHẨN ĐOÁN UNG THƯ THỰC QUẢN:

Nội soi thực quản: Dùng một ống nhỏ có đèn sáng đưa vào trong ống thực quản, nếu nghi ngờ có vùng bất thường, bác sĩ sẽ lấy mẫu để sinh thiết bằng ống nội soi. Phương pháp này giúp xác định chính xác vị trí, hình dạng khối u, tình trạng viêm loét ở bề mặt khối u. Đồng thời, nó còn cho phép lấy mẫu bệnh phẩm để nghiên cứu tế bào dưới kính hiển vi giúp chẩn đoán chính xác bệnh.

Chụp X-quang: Bệnh nhân được tiến hành chụp X-quang thực quản có uống thuốc cản quang ở các tư thế khác nhau (thẳng, nghiêng, chếch) giúp xác định các vị trí bị sùi hoặc lòng thực quản bị chít hẹp.
Chụp cắt lớp vi tính: Giúp xác định chính xác vị trí, hình dạng của khối u, mức độ chít hẹp lòng thực quản, đặc biệt còn giúp bác sĩ đánh giá được mức độ xâm lấn của khối u sang các cơ quan khác ở trung thất.

ĐIỀU TRỊ UNG THƯ THỰC QUẢN:

Điều trị ung thư thực quản được thực hiện dựa trên giai đoạn và vị trí ung thư, cùng với thể trạng chung của từng người, là sự phối hợp của xạ trị, hóa trị và phẫu thuật. Trong đó, phẫu thuật đóng vai trò quyết định.

Vào tháng 3 vừa qua, các BS khoa Ngoại Tiêu Hoá đã tiến hành phẫu thuật nội soi thành công một trường hợp ung thư thực quản. Bệnh nhân nam, 54 tuổi, ung thư tế bào vảy ở 1/3 giữa thực quản. Qua các phương tiện chẩn đoán trước mổ thì xác định ung thư ở giai đoạn 2. Cuộc phẫu thuật kéo dài 7 tiếng đồng hồ với kĩ thuật nội soi ngực - bụng cắt thực quản, tạo hình ống dạ dày, nạo vét hạch 3 vùng, bệnh nhân được điều trị hồi sức trong 1 ngày. Ngày thứ 2 sau phẫu thuật, bệnh nhân đã có thể ăn qua đường miệng kết hợp với bổ sung dinh dưỡng đường tiêu hoá qua sonde hổng tràng, vận động tại giường. Sau 1 tuần, bệnh nhân đã hồi phục tốt, tỉnh táo, ăn uống được qua đường miệng, tiêu hoá lưu thông tốt và được xuất viện.

Hiện nay Khoa Ngoại Tiêu hóa - Bệnh viện Nguyễn Tri Phương đã triển khai tất cả các phẫu thuật kỹ thuật cao, ít xâm hại, xâm lấn tối thiểu nhưng đạt hiệu quả tối đa để điều trị các bệnh lý đường tiêu hoá nói chung cũng như bệnh lý ung thư đường tiêu hoá nói riêng.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP