Bạn phải làm gì để giảm mệt mỏi sau chuyến bay dài?

Mệt mỏi sau một chuyến bay dài hay còn gọi là hội chứng lệch múi giờ xảy ra khi bạn bay từ vĩ tuyến này qua vĩ tuyến khác khiến đồng hồ sinh học bị xáo trộn, làm cho bạn mệt mỏi cả tinh thần và thể xác. Những triệu chứng thường gặp của hội chứng này bao gồm:

Buồn ngủ vào ban ngày, mất ngủ hoặc khó ngủ vào buổi tối
Lo lắng, khó chịu, lơ đễnh, mất tập trung
Táo bón hoặc tiêu chảy
Đau đầu, buồn nôn, tiêu hóa kém, mất nước hoặc bất an

Những ảnh hưởng về mặt tâm thần nhanh chóng mất đi khi bạn làm quen được với múi giờ bạn đang ở nhưng một số trường hợp lại xuất hiện những dấu hiệu của bệnh cơ thể. Điều này cực lỳ quan trọng, nhất là những vận động viên đi ra nước ngoài tập luyện hoặc thi đấu

Lệch múi giờ ảnh hưởng đến khả năng hoạt động thể chất

Nhìn vào số liệu theo dõi của một nghiên cứu tiến hành dựa trên 40.000 trận đấu trong suốt hai thập kỷ qua, các nhà khoa học đã phát hiện ra những thay đổi cực kỳ tinh tế của các cầu thủ khi phải di chuyển qua một hay hai múi giờ khác nhau để thi đấu. Người ta thấy như sau: các đội đến từ các bang miền Đông nước Mỹ trở về nhà sau một trận đấu ở miền Tây có xu hướng ghi bàn ít hơn so với các cầu thủ không di chuyển đi đâu trước đó. Người ta cũng thấy ảnh hưởng của những chuyến đi từ tây sang đông thường mạnh mẽ hơn từ đông sang tây.

Lý giải cho hiện tượng trên, người ta cho rằng lỗi thuộc về đồng hồ sinh học. Đồng hồ sinh học không chỉ được thiết lập trong giấc ngủ mà còn trong cả cơ bắp. Khi đồng hồ sinh học bị xáo trộn thì các cơ quan cũng bị ảnh hưởng ít nhiều. Đó là lý do tại sao bạn cảm thấy các cơ bắp dường như cũng yếu đi theo.

Ảnh hưởng của lệch múi giờ cũng có khi rất nghiêm trọng

Một nghiên cứu khác tập trung nghiên cứu vào những ảnh hưởng dài hạn của lệch múi giờ đến phi công và phi hành đoàn – những người thường xuyên tiếp xúc với việc lệch múi giờ. Kết quả là tỷ lệ mắc ung thư (ung thư hắc tố, ung thư tinh hoàn, ung thư vú) của những người trên cao hơn bình thường. Tiếp xúc với bức xạ nhiều hơn người khác có thể tạm coi là một nguyên nhân gây ra tỷ lệ mắc ung thư cao ở phi hành đoàn.

Hội chứng lệch múi giờ mạn tính cũng gây ra việc suy giảm trí tuệ do ảnh hưởng đến nồng độ cortisol trong máu. Một nghiên cứu đã chỉ ra nồng độ cortisol của những người trong tổ bay đường dài cao hơn những đội mặt đất hoặc những tổ bay đường ngắn.

Lời khuyên để giảm những ảnh hưởng của việc lệch múi giờ

Cơ thể sẽ thích nghi nhanh nếu như bạn được nếu như bạn đã từng có kinh nghiệm trải qua việc lệch múi giờ nhiều lần. Nếu có thể thì cố gắng đi du lịch xuyên quốc gia một vài lần để cơ thể có thể làm quen với sự thay đổi đó. Nhưng có lẽ lời khuyên này chỉ hữu ích nhất với những vận động viên, bởi họ có khoảng thời gian phù hợp khi di chuyển từ quốc gia này sang quốc gia khác và việc làm quen này giúp họ chuẩn bị được thể lực tốt nhất khi thi đấu.
Nếu bạn không có đủ thời gian và tiền để theo lời khuyên trên thì bạn có thể vặn đồng hồ theo múi giờ của nơi bạn định đến trước một hai ngày và thay đổi chế độ sinh hoạt theo đồng hồ đó để điều chỉnh đồng hồ sinh học của chính mình.
Đeo kính phản quang màu xanh trong chuyến bay tối kể cả lúc bạn ngủ.
Nếu bạn là phi công hay tiếp viên hàng không hoặc đi công tác thường xuyên phải bay chuyến đường dài thì tốt nhất là bạn nên làm việc dưới ánh sáng nhân tạo và có thời gian nghỉ ngơi trong bóng tối khi bay.

Hãy nhớ rằng nhịp sinh học có thể thay đổi được nên điều quan trọng để tránh mệt mỏi do lệch múi giờ vẫn là cách bạn tự luyện tập cho chính cơ thể mình, thiết lập thói quen mới khi chuẩn bị đi xa. Thi thoảng có một vài chuyến đi khác múi giờ không có bất kỳ những ảnh hưởng sức khỏe nào lâu dài nhưng những ảnh hưởng đến tâm trí và thể chất có thể diễn ra vài ngày nên bạn phải có kế hoạch chuẩn bị sẵn sàng để bắt kịp với những hoạt động ở miền đất mới.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP