Khi bạn được xạ trị để điều trị ung thư, bác sĩ sẽ thông báo cho bạn về các phản ứng phụ có thể xảy ra trong quá trình xạ trị. Những phản ứng như buồn nôn, tiêu chảy và rụng tóc thường thu hút sự chú ý của chúng ta vì chúng khiến bạn cảm thấy tình trạng của mình vô cùng tồi tệ.
Tuy nhiên, sự thực là mệt mỏi mới là tác dụng phụ có ảnh hưởng đến người bệnh nhiều nhất. Thiếu năng lượng và mệt mỏi quá mức có thể gây thêm bệnh cho tất cả các bệnh nhân ung thư.
Học cách quản lý và đối mặt với sự mệt mỏi là cần thiết để đảm bảo chất lượng cuộc sống của bạn trong quá trình điều trị bằng xạ trị.
Các triệu chứng của sự mệt mỏi
Thông thường một tuần sau khi điều trị bằng xạ trị lần đầu tiên bạn có thể bắt đầu cảm thấy những triệu chứng mệt mỏi sau đây:
- Cảm thấy mệt mỏi hoặc hôn mê suốt cả ngày
- Mệt mỏi kéo dài (cảm giác này kéo dài lâu hơn là mệt mỏi, căng thẳng hơn và không được nghỉ ngơi).
- Giảm năng lượng
- Giảm động lực
- Giảm sự tập trung
Đi bộ từ bãi đậu xe đến văn phòng của bạn có thể mất nhiều thời gian hơn và bạn sẽ có thể khó thực hiện các công việc hoặc hoạt động về thể chất hơn. Mệt mỏi có thể khiến bạn cực kỳ bực bội vì bạn không hề buồn ngủ, nhưng bạn không có đủ năng lượng để hoạt động và làm việc.
Mệt mỏi ảnh hưởng đến mọi người theo những cách khác nhau; một số người có thể cảm thấy mệt mỏi nhẹ, trong khi những người khác có thể bị mệt mỏi mãn tính nghiêm trọng ảnh hưởng đáng kể tới chất lượng cuộc sống của họ. Mệt mỏi có thể tăng theo thời gian khi bạn trải qua nhiều liệu pháp điều trị bằng xạ trị.
.png)
Tại sao Xạ trị dẫn đến Mệt mỏi?
Mệt mỏi xảy ra trong khi xạ trị vì cơ thể đang làm việc chăm chỉ để sửa chữa thiệt hại cho các tế bào lành mạnh phát sinh trong quá trình điều trị. Mức độ mệt mỏi nói chung thay đổi tùy thuộc vào lượng mô bị chiếu xạ, cũng như vị trí.
Nhưng xạ trị có thể không phải là thủ phạm duy nhất, sự mệt mỏi có thể là hệ quả của bản thân ung thư hoặc sự căng thẳng tinh thần liên quan đến việc là một bệnh nhân ung thư.
Một số loại thuốc, chẳng hạn như để phòng ngừa và điều trị buồn nôn, cũng có thể có góp phần gây nên mệt mỏi. Tuy nhiên chúng ta không thể xác định nguyên nhân chính xác gây nên mệt mỏi vì có quá nhiều yếu tố trong quá trình điều trị ung thư mà tất cả chúng đều có thể có liên quan đến mệt mỏi.
6 Lời khuyên để giúp đối phó với mệt mỏi
1. Yêu cầu và nhận sự giúp đỡ
Đừng để sự tự kiêu ngăn cản việc tìm kiếm sự giúp đỡ. Ngoài ra, hãy chấp nhận sự trợ giúp khi nó được cung cấp cho bạn. Các công việc như cắt cỏ, mua sắm và dọn dẹp có thể sẽ không thể được bạn thực hiện được khi mệt mỏi. Tự thúc ép bản thân để hoàn thành các công việc hàng ngày có thể khiến bạn kiệt sức hơn. Bạn bè và gia đình thường vui lòng giúp đỡ và hãy cho phép họ làm như vậy.
2. Ngủ đủ
Nghỉ ngơi vào ban đêm là điều cần thiết cho mọi người, không chỉ những người bị ung thư. Nếu bạn gặp khó khăn khi ngủ vào ban đêm, hãy cố gắng giới hạn tần suất và thời gian bạn ngủ trưa trong ngày. Quá nhiều giấc ngủ có thể dẫn đến sự mệt mỏi và không ngủ được vào ban đêm.
3. Nghỉ ngơi khi bạn cần
Nếu bạn bắt đầu cảm thấy mệt mỏi, hãy dừng lại và nghỉ ngơi một chút để “sạc pin” lại cho cơ thể. Nghỉ ngơi có thể có nghĩa là một giấc ngủ trưa ngắn hoặc ngồi nghỉ ở một nơi thư giãn và dành thời gian cho chính mình.
4. Đảm bảo bạn đã được bù nước đúng cách
Mất nước là một nguyên nhân thường gặp của sự mệt mỏi. Hãy chắc chắn rằng bạn đang uống nhiều nước và ăn đủ trái cây và rau củ có hàm lượng nước cao. Nếu bạn cảm thấy buồn nôn, hãy thử uống nước ở nhiệt độ phòng bởi nó có thể khiến bạn dễ chịu hơn. Tránh uống cà phê có chứa caffein bởi chúng hoạt động như thuốc lợi tiểu, và cà phê chỉ có khả năng làm tăng năng lượng trong thời gian ngắn ngủi, và bạn sẽ cảm thấy mệt mỏi hơn sau đó.
5. Hãy suy nghĩ kỹ trước khi uống đồ uống bổ sung năng lượng
Bạn có thể bị cám dỗ uống đồ uống bổ sung năng lượng để cung cấp cho bạn nhiều năng lượng hơn, nhưng hãy tránh việc để cho chúng mê hoặc bạn. Những loại đồ uống này có chứa đường và chất caffeine, có thể giúp bạn có năng lượng, nhưng không đủ cho đến cuối ngày. Giống như các loại đồ uống có chứa caffein khác, chúng có thể làm tăng mệt mỏi sau khi bạn lượng năng lượng ít ỏi được chúng bổ sung đã bị bạn dùng hết.
6. Tập thể dục khi bạn cảm thấy bạn có thể.Các nghiên cứu cho thấy rằng tập thể dục có thể làm tăng năng lượng ở những người bị ung thư. Tập thể dục có thể là đi bộ ngắn, bơi lội hoặc tập yoga.
Trao đổi với bác sĩ về sự mệt mỏi của mình
Nhiều người đánh giá thấp sự mệt mỏi và không nói với bác sĩ. Có thể có các lý do y tế cơ bản dẫn đến sự mệt mỏi, chẳng hạn như thiếu máu, mà có thể cần phải được giải quyết. Thật không may, không có thuốc hay phương pháp nào giúp điều trị mệt mỏi, nhưng bác sĩ của bạn có thể xác định được những gì đang góp phần vào việc tạo ra sự mệt mỏi và cung cấp các giải pháp cụ thể cho tình huống của bạn.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
