Đau đầu và suy giảm hoocmôn testosteron

Một mối quan hệ rất rõ ràng giữa hoocmôn và đau đầu đã được khẳng định, đặc biệt là ở phụ nữ. Biến động của hoocmôn estrogen và progesteron ở nữ giới có thể gây ra chứng đau nửa đầu vào thời điểm quanh chu kỳ kinh nguyệt. Tăng hoocmôn nữ giới trong quá trình mang thai có thể làm giảm các triệu chứng đau nửa đầu. Thêm vào đó, rất nhiều phụ nữ sẽ thấy những triệu chứng sẽ biến mất hoàn toàn khi họ bước vào tuổi mãn kinh.

Ở nam giới, mối quan hệ giữa hoocmôn và đau nửa đầu chưa được xác định rõ ràng. Một vài nghiên cứu thử nghiệm cho thấy một số bằng chứng rằng suy giảm hoocmôn sinh dục nam testosteron có thể gây ra đau đầu.

Testosteron và đau đầu

Hoocmôn là những chất hóa học điều chỉnh rất nhiều chức năng của cơ thể. Một số loại hoocmôn sẽ xác định mức độ phát triển và trưởng thành về mặt sinh dục. Những loại hoocmôn này cũng có thể xác định mức độ tiêu hóa thức ăn và mức độ dùng thức ăn làm năng lượng.

Testosteron được coi là một hoocmôn nam giới, mặc dù phụ nữ cũng có thể sản xuất ra một lượng rất nhỏ loại hoocmôn này. Trong quá trình dậy thì, testosteron sẽ biến một cậu bé thành một người đàn ông. Testosteron đem đến các sự thay đổi của nam giới như giọng trầm hơn, phát triển cơ bắp và phát triển lông trên cơ thể. Ở phụ nữ, testosteron cũng rất quan trọng. Nó có thể chuyển hóa thành estrogen và giúp duy trì sự khỏe mạnh của âm đạo vào các mô khác.

Estrogen được cho rằng cũng tham gia trong việc kiểm soát chất hóa học trong não, ảnh hưởng đến cảm giác đau. Suy giảm estrogen có thể dẫn đến đau nửa đầu ở một vài phụ nữ. Với phụ nữ, giảm testosteron cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc hình thành các cơn đau đầu.

Sử dụng testosteron để điều trị đau đầu

Nếu testosteron có thể là nguyên nhân của đau nửa đầu thì việc dùng loại hoocmôn này có thể làm giảm đau không? Nghiên cứu về liệu pháp testosteron để điều trị đau nửa đầu còn rất hạn chế, nhưng một số bằng chứng sớm đã gợi ý rằng việc này có thể giúp ích. Một nghiên cứu năm 2012 xem xét các ảnh hưởng của testosteron lên các cơn đau đầu. Nghiên cứu thử nghiệm trên một nhóm nhỏ bệnh nhân cho thấy tiêm testosteron dưới da có thể cải thiện chứng đau nửa đầu ở cả phụ nữ trước và sau mãn kinh.

Một nghiên cứu nhỏ khác công bố trên tạp chí Headache xem xét mối quan hệ giữa testosteron và đau đầu. Nghiên cứu này chỉ ra rằng, ở cả nam giới và phụ nữ bị đau đầu từng chùm hoặc từng cụm đều có lượng testosteron rất thấp. Liệu pháp thay thế testosteron ở nam giới và phối hợp testosteron và estrogen ở phụ nữ có thể làm giảm đau đầu tạm thời ở đa số những người tham gia nghiên cứu. Khoảng một nửa trong số đó giảm chứng đau đầu hoàn toàn.

Cả hai nghiên cứu đều có ý nghĩa như một sự chứng minh cho các giả thuyết và cần phải được nghiên cứu thêm. Kết quả của 2 nghiên cứu này cần được thiết lập với những thử nghiệm rộng rãi hơn.

Testosteron có thể cải thiện chứng đau nửa đầu bằng cách:

Ngừng việc ức chế vỏ não lan rộng (cortical spreading depression – CSD). CSD là một sự gián đoạn của dòng điện lan truyền trong vỏ não và được cho là nguyên nhân gây ra đau nửa đầu.
Tăng lượng hoocmôn serotonin. Giảm lượng hoocmôn này trong não có thể gây ra đau nửa đầu.
Nới rộng các mạch máu trong não để tăng lưu lượng máu đến não.
Giảm tình trạng viêm, sưng trong não.

Nguy cơ

Liệu pháp điều trị thay thế testosteron vẫn chưa được chứng minh là có thể điều trị đau nửa đầu và không được khuyến nghị dùng để điều trị. Testosteron cũng có thể gây ra rất nhiều tác dụng không mong muốn ở cả nam giới và nữ giới

Ở nam giới có thể bao gồm:

Hình thành cục máu đông ở tĩnh mạch
Phì đại tuyến vú
Giảm sản xuất tinh trùng
Da nhờn và có mụn
Phát triển tuyến tiền liệt
Chứng ngưng thở khi ngủ
Tinh hoàn nhỏ

Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đang nghiên cứu các khẳng định rằng nam giới điều trị testosteron làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, đột quỵ và tử vong.

Các tác dụng không mong muốn ở nữ giới bao gồm:

Giọng trầm hơn
Mọc lông trên mặt và cơ thể
Rụng tóc từng mảng như nam giới
Da nhờn và có mụn

Những người bị đau nửa đầu có thể có rất nhiều các phương pháp điều trị khác đã được chứng minh là hiệu quả trong việc giảm đau, bao gồm:

Thuốc chống viêm không steroid
Thuốc nhóm triptan
Thuốc tăng huyết áp như thuốc chẹn beta và chẹn kênh canxi
Thuốc chống trầm cảm

Trước khi cân nhắc đến các thử nghiệm điều trị như liệu pháp testosteron, hãy trao đổi với bác sỹ về các cách điều trị đau nửa đầu khác và các lợi ích đã được chứng minh của những phương pháp này. Bạn có thể sẽ phải thử một vài phương pháp trước khi tìm ra phương pháp điều trị thích hợp cho mình.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP