Nhà triết học Hy Lạp cổ đại Aristotle đã nói những lời này hơn 2.000 năm trước, và chúng vẫn còn đúng cho đến ngày nay.
Hạnh phúc là một thuật ngữ rộng mô tả trải nghiệm của những cảm xúc tích cực, chẳng hạn như niềm vui, sự mãn nguyện và sự hài lòng.
Những nghiên cứu gần đây cho thấy rằng hạnh phúc hơn không chỉ khiến bạn cảm thấy tốt hơn mà còn thực sự mang lại nhiều lợi ích sức khỏe tổng thể. Bài viết này sẽ giúp khám phá những cách hạnh phúc có thể giúp bạn khỏe mạnh hơn.
Xây dựng và duy trì lối sống lành mạnh
Hạnh phúc giúp xây dựng nhiều thói quen sống tích cực đối với sức khỏe tổng thể. Những người hạnh phúc có xu hướng ăn chế độ ăn lành mạnh hơn với lượng trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt cao hơn.
Một nghiên cứu trên 7.000 người trưởng thành cho thấy những người có sức khỏe tinh thần tốt có khả năng ăn các loại trái cây tươi và rau quả cao hơn 47% so với những người ít hạnh phúc hơn.
Chế độ ăn nhiều trái cây và rau quả giúp cung cấp nhiều lợi ích sức khỏe như giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, đột quỵ và bệnh tim mạch.
Trong cùng một nghiên cứu với 7.000 người trưởng thành, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những người có sức khỏe tích cực có khả năng hoạt động thể chất cao hơn 33%, với 10 giờ hoạt động thể chất trở lên mỗi tuần.
Hoạt động thể chất thường xuyên giúp xương chắc khỏe, tăng mức năng lượng, giảm lượng mỡ trong cơ thể và giảm huyết áp. Hơn thế nữa, hạnh phúc hơn cũng có thể cải thiện thói quen và chất lượng giấc ngủ, sự tập trung, năng suất, hiệu suất tập thể dục và duy trì cân nặng hợp lý.
Một nghiên cứu trên 700 người trưởng thành cho thấy các vấn đề về giấc ngủ, bao gồm khó ngủ và mất ngủ cao hơn 47% ở những người báo cáo mức độ hạnh phúc thấp.
Ngoài ra, một đánh giá năm 2016 về 44 nghiên cứu đã kết luận rằng, mặc dù dường như có mối liên hệ giữa hạnh phúc tích cực và kết quả giấc ngủ, nhưng vẫn cần nghiên cứu thêm từ các nghiên cứu được thiết kế tốt để xác nhận mối liên quan.
Tăng cường hệ thống miễn dịch
Một hệ thống miễn dịch khỏe mạnh rất quan trọng đối với sức khỏe tổng thể. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng hạnh phúc hơn có thể giúp giữ cho hệ thống miễn dịch hoạt động một cách ổn định giúp giảm nguy cơ mắc một số bệnh thường gặp như cảm lạnh và viêm phổi.
Một nghiên cứu trên 300 người khỏe mạnh được theo dõi nguy cơ bị cảm lạnh sau khi cho tiếp xúc với một loại vi-rút cảm lạnh thông thường qua thuốc nhỏ mũi. Những người có chỉ số hạnh phúc thấp nhất có nguy cơ mắc cảm lạnh thông thường cao gấp 3 lần so với những người hạnh phúc hơn.
Trong một nghiên cứu khác, các nhà nghiên cứu đã tiêm cho 81 sinh viên đại học một loại vắc-xin chống lại bệnh viêm gan B. Những sinh viên hạnh phúc hơn có gần gấp đôi khả năng có phản ứng kháng thể cao.
Hiện tác động của hạnh phúc đối với hệ thống miễn dịch không được hiểu hoàn toàn. Điều này có thể là do tác động của hạnh phúc đến hoạt động của trục hạ đồi-tuyến yên-thượng thận (HPA) giúp điều chỉnh hệ thống miễn dịch, nội tiết tố, tiêu hóa và mức độ căng thẳng. Hơn nữa, những người hạnh phúc có nhiều khả năng tham gia vào các hành vi nâng cao sức khỏe đóng vai trò giữ cho hệ thống miễn dịch mạnh mẽ như thói quen ăn uống lành mạnh và hoạt động thể chất thường xuyên.
Giúp chống lại căng thẳng
Thông thường, căng thẳng quá mức gây ra sự gia tăng nồng độ cortisol, một loại hormone góp phần gây ra nhiều tác hại, bao gồm thay đổi thói quen giấc ngủ, tăng cân, đái tháo đường type 2 và tăng huyết áp.
Một số nghiên cứu chứng minh rằng mức cortisol có xu hướng thấp hơn ở những người hạnh phúc hơn. Trên thực tế, một nghiên cứu trên 200 người trưởng thành trong đó, những người tham gia một loạt các công việc căng thẳng và phát hiện ra rằng mức cortisol ở những người hạnh phúc nhất thấp hơn 32% so với những người không hạnh phúc.
Những tác động này dường như vẫn tồn tại theo thời gian. Khi các nhà nghiên cứu theo dõi cùng một nhóm người trưởng thành 3 năm sau đó, vẫn có sự khác biệt đến 20% về mức độ cortisol giữa những người hạnh phúc nhất và ít hạnh phúc nhất.
Bảo vệ sức khỏe tim mạch
Hạnh phúc có thể bảo vệ sức khỏe tim mạch bằng cách giảm huyết áp, một yếu tố nguy cơ chính gây bệnh tim.
Một nghiên cứu trên 6.500 người trên 65 tuổi cho thấy rằng hạnh phúc tích cực có thể giúp giảm 9% nguy cơ mắc bệnh cao huyết áp. Hạnh phúc cũng có thể làm giảm nguy cơ mắc một số bệnh tim - nguyên nhân gây tử vong lớn nhất trên toàn thế giới.
Hạnh phúc có thể giúp giảm 22% nguy cơ trong thời gian 10 năm nghiên cứu, ngay cả sau khi các yếu tố nguy cơ được tính đến như tuổi tác, mức cholesterol và huyết áp.
Một đánh giá có hệ thống về 30 nghiên cứu cho thấy rằng hạnh phúc tích cực hơn ở những người trưởng thành mắc bệnh tim giúp làm giảm 11% nguy cơ tử vong.
Điều quan trọng cần lưu ý là một số tác động này có thể là do sự gia tăng các hành vi có lợi cho tim như hoạt động thể chất, tránh hút thuốc và thói quen ăn uống lành mạnh. Vì vậy, không phải tất cả các nghiên cứu đều tìm thấy mối liên hệ giữa hạnh phúc và bệnh tim.
Trên thực tế, một nghiên cứu gần đây đã xem xét gần 1.500 cá nhân trong khoảng thời gian 12 năm không tìm thấy mối liên hệ giữa hạnh phúc tích cực và nguy cơ mắc bệnh tim.
Một nghiên cứu dài hạn được công bố vào năm 2015 đã xem xét ảnh hưởng của hạnh phúc đối với tuổi thọ ở 32.000 người. Kết quả cho thấy nguy cơ tử vong trong thời gian 30 năm nghiên cứu ở những người không hạnh phúc cao hơn 14% so với những người hạnh phúc hơn của họ.
Một đánh giá lớn của 70 nghiên cứu đã xem xét mối liên hệ giữa hạnh phúc tích cực và tuổi thọ ở cả người khỏe mạnh và những người có tình trạng bệnh lý từ trước, chẳng hạn như bệnh tim hoặc thận.
Người có chỉ số hạnh phúc cao hơn được phát hiện có những tác động tích cực đến tuổi thọ, giảm 18% nguy cơ tử vong ở những người khỏe mạnh và 2% ở những người có bệnh từ trước.
Cơ chế của hạnh phúc ảnh hưởng đến tuổi thọ có thể được giải thích một phần là do sự gia tăng các hành vi có lợi giúp kéo dài thời gian sống sót, chẳng hạn như không hút thuốc, tham gia hoạt động thể chất, điều trị bệnh tích cực và ngủ ngon giấc, tuy nhiên cụ thể như thế nào thì vẫn chưa được hiểu rõ.
Có thể giúp giảm đau
Viêm khớp là một tình trạng phổ biến liên quan đến tình trạng viêm và thoái hóa khớp gây ra các khớp đau và cứng. Tình trạng này thường có những biến chuyển xấu đi theo tuổi tác.
Một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng hạnh phúc hơn có thể làm giảm đau và cứng khớp liên quan đến tình trạng này. Hạnh phúc cũng có thể cải thiện chức năng thể chất ở những người bị viêm khớp.
Một nghiên cứu trên 1.000 người bị viêm khớp gối gây đau cho thấy những người hạnh phúc hơn đi bộ thêm 711 bước mỗi ngày - nhiều hơn 8,5% so với những người ít hạnh phúc hơn.
Hạnh phúc cũng có thể giúp giảm đau trong các tình trạng khác. Một nghiên cứu trên gần 1.000 người đang hồi phục sau đột quỵ cho thấy những người hạnh phúc nhất có chỉ số cảm nhận đau thấp hơn 13% sau ba tháng rời bệnh viện. Các nhà nghiên cứu đã cho biết rằng những người hạnh phúc có thể có mức độ đau thấp hơn vì cảm xúc tích cực của họ giúp mở rộng quan điểm, khuyến khích những suy nghĩ và ý tưởng mới tích cực hơn. Họ tin rằng điều này có thể giúp người bệnh xây dựng các kế hoạch hiệu quả để giảm nhận thức về nỗi đau của họ.
Những phương diện khác mà hạnh phúc có thể giúp bạn khỏe mạnh hơn
Một số ít các nghiên cứu đã cho thấy mối liên quan giữa hạnh phúc với các lợi ích sức khỏe khác. Mặc dù những phát hiện ban đầu này đầy hứa hẹn nhưng cần thực hiện các nghiên cứu sâu hơn để xác nhận các mối liên hệ này.
Có thể làm giảm tình trạng ốm yếu: Ốm yếu là một tình trạng đặc trưng bởi thiếu sức mạnh và sự cân bằng. Một nghiên cứu ở 1.500 người lớn tuổi cho thấy những người hạnh phúc nhất có nguy cơ ốm yếu thấp hơn 3% trong thời gian nghiên cứu 7 năm.
Có thể giảm tỉ lệ đột quỵ: Tỉ lệ tai biến mạch máu não tăng lên trong những năm gần đây. Một nghiên cứu ở người lớn tuổi cho thấy rằng chế độ ăn uống tích cực giúp làm giảm tỉ lệ này xuống 26%.
Các biện pháp giúp gia tăng hạnh phúc
Hạnh phúc không chỉ khiến chúng ta cảm thấy tốt hơn mà còn vô cùng có lợi cho sức khỏe của chính bản thân. Dưới đây là 6 biện pháp đã được khoa học chứng minh để trở nên hạnh phúc hơn.
Bày tỏ lòng biết ơn: Bạn có thể tăng cường hạnh phúc bằng cách tập trung vào những điều bạn biết ơn. Mỗi buổi sáng thức dậy hoặc trước khi đi ngủ, hãy tự đặt bút xuống và viết ra ba điều bạn biết ơn và hãy luôn suy nghĩ về chúng.
Vận động: Tập thể dục nhịp điệu (cardio) là loại bài tập hiệu quả nhất để tăng cảm giác hạnh phúc. Đi bộ hoặc tập chơi tennis không chỉ tốt cho sức khỏe thể chất mà còn giúp cải thiện tâm trạng.
Ngủ ngon giấc: Thiếu ngủ có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hạnh phúc.
Dành thời gian bên ngoài: Ra ngoài đi dạo trong công viên, làm vườn hoặc đơn giản là chỉ mất 5 phút tập thể dục ngoài trời để cải thiện đáng kể tâm trạng của bạn.
Ngồi thiền: Thiền định thường xuyên có thể làm tăng cảm giác hạnh phúc cũng như nhiều lợi ích khác như giảm căng thẳng và cải thiện giấc ngủ.
Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh hơn: Các nghiên cứu chỉ ra rằng ăn càng nhiều trái cây và rau quả tươi sạch, bạn càng hạnh phúc. Hơn nữa, các loại thực phẩm này cũng sẽ cải thiện sức khỏe tổng thể của bạn về lâu dài.
Kết luận
Các bằng chứng khoa học cho thấy rằng hạnh phúc có thể mang lại những lợi ích lớn cho sức khỏe của bạn.
Để bắt đầu, hãy xây dựng một lối sống lành mạnh. Biện pháp này cũng có thể giúp chống lại căng thẳng, tăng cường hệ miễn dịch, bảo vệ sức khỏe tim mạch và giảm đau, thậm chí có thể làm tăng tuổi thọ của bạn.
Mặc dù cần phải nghiên cứu thêm để hiểu về phương thức tác động của những hoạt động này, tuy nhiên không có lý do gì bạn không thể ưu tiên hạnh phúc của mình ngay bây giờ.
Tập trung vào những điều khiến bạn hạnh phúc sẽ không chỉ cải thiện chất lượng cuộc sống của bạn mà còn có thể giúp kéo dài tuổi thọ.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
