✴️ Nguyên nhân gây tai biến và cách phòng tránh hiệu quả
1. Các nguyên nhân gây tai biến thường gặp
Có rất nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng tai biến mạch máu não rất đa dạng, xuất phát từ các yếu tố gây tổn thương và suy yếu mạch máu, làm tăng nguy cơ hình thành cùng máu đông và vỡ mạch, phổ biến nhất là:
1.1 Cao huyết áp
Theo các nghiên cứu, người bị cao huyết áp có nguy cơ tai biến cao gấp 3 – 4 lần so với người bình thường có chỉ số huyết áp bình thường. Khi huyết áp tăng cao, thành mạch máu bị giãn dần ra và gây tích tụ tổn thương. Lúc này, theo cơ chế tự làm lành vết thương của cơ thể, hệ thống tiểu cầu và các sợi fibrin sẽ đến để vá lại chỗ bị tổn thương, gây hình thành các cục máu đông. Bên cạnh đó, nếu áp lực dòng máu đột ngột tăng cao còn có thể khiến cho mạch máu não bị vỡ.
Cao huyết áp là nguyên nhân hàng đầu gây tai biến.
1.2 Xơ vữa động mạch
Xơ vữa động mạch là tình trạng động mạch bị xơ cứng do sự hình thành và tích tụ các mảng bám từ chất béo, mỡ máu. Điều này khiến lòng mạch bị thu nhỏ và làm cản trở dòng máu lưu thông lên nuôi dưỡng tế bào não. Tình trạng máu ùn ứ, tắc lại tạo điều kiện thuận lợi hình thành các cục máu đông. Nếu những cục máu đông này di chuyển lên não, đến nơi hẹp và kẹt lại sẽ làm tắc mạch máu não, dẫn đến thiếu máu não cục bộ.
1.3 Đái tháo đường
Khi lượng đường trong máu tăng cao hơn mức cho phép sẽ gây phá hủy thành mạch, thúc đẩy quá trình xơ vữa diễn ra nhanh hơn. Khi đó hiện tượng những cục máu đông cũng và các mảng xơ vữa dễ hình thành hơn trong lòng động mạch làm bít tắc lòng mạch trở. Hậu quả là máu, oxy không đến nuôi dưỡng được vùng mà mạch máu đó cung cấp máu, gây ra tình trạng tắc mạch máu não, phình vỡ mạch máu não, đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim…
Bên cạnh đó, hầu hết người bệnh đái tháo đường đều có mỡ máu cao. Nếu lượng cholesterol xấu trong máu vượt quá mức cho phép và thường xuyên vượt mức kiểm soát, người bệnh sẽ có nguy cơ cao bị tai biến mạch máu não.
1.4 Nguyên nhân gây tai biến do dị dạng mạch máu não
Dị dạng mạch máu não là sự bất thường liên quan đến cấu trúc mạch máu não. Đây thường là khiếm khuyết bẩm sinh, tiến triển âm thầm khiến người bệnh khó phát hiện. Các mạch máu này có xu hướng ngày càng giãn ra và yếu đi theo thời gian, đến khi bị căng tức quá mức thì chúng có thể dẫn đến vỡ ra, gây chảy máu não. Đây là một trong những nguyên nhân gây ra tai biến xuất huyết não phổ biến.
Dị dạng mạch máu não cũng có thể là nguyên nhân gây khởi phát tai biến mạch máu não
1.5 Bệnh lý về tim
Theo các nghiên cứu, những người mắc các bệnh tim mạch sẽ có nguy cơ cao bị tai biến mạch máu não. Các bệnh đó là viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn, hẹp van hai lá, rung nhĩ, u nhầy nhĩ trái, thông liên nhĩ… Bởi những vấn đề này có thể làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông trong tim. Cục máu đông có thể trôi theo dòng máu đến não, dẫn đến nhồi máu não.
Bên cạnh đó, việc dùng các loại thuốc chống đông kháng vitamin K và thuốc điều trị tim mạch khác cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây tai biến. Bởi thuốc chống đông làm giảm khả năng đông máu, nếu gặp các yếu tố thuận lợi khác như tăng huyết áp, chấn thương… thì khả năng gây chảy máu não là rất cao.
1.6 Các nguyên nhân gây tai biến khác
Ngoài những bệnh lý kể trên, có một số yếu tố làm tăng nguy cơ tai biến mạch máu não khác như:
– Hạ huyết áp đột ngột hơn 40 mmHg
– Bệnh viêm động mạch
– Bệnh viêm tắc tĩnh mạch
– U não
– Dị dạng động mạch cảnh
– Rối loạn chức năng đông máu
– Thoái hóa mạch máu não
– Thừa cân, béo phì…
Ngoài ra, các yếu tố như thói quen sống thiếu khoa học (thường xuyên hút thuốc, dùng quá nhiều thuốc tránh thai, sử dụng nhiều rượu bia…), ít vận động, chế độ ăn không kiểm soát… đều là lý do gây tai biến mạch máu não mà bạn cần lưu tâm.
Béo phì làm tăng nguy cơ đột quỵ gấp 6 lần.
2. Các biện pháp phòng tránh tai biến mạch máu não
Dựa trên nguyên nhân tai biến mạch máu não, các chuyên gia khuyến cáo các biện pháp phòng tránh căn bệnh này gồm:
– Phát hiện sớm và điều trị hiệu quả các bệnh lý nguy cơ theo chỉ định của các bác sĩ chuyên khoa. Tham khảo ý kiến của bác sĩ bất cứ khi nào muốn có sự thay đổi về phác đồ điều trị.
– Bỏ hoặc hạn chế tối đa rượu, thuốc lá, các chất kích thích…
– Tích cực vận động, tập luyện phù hợp với khả năng của mình
– Duy trì chế độ ăn lành mạnh, giảm mặn, tăng cường rau xanh, các loại thực phẩm tốt cho tuần hoàn máu não…
Hi vọng qua bài viết trên đây, bạn đã hiểu tai biến mạch máu não là căn bệnh nguy hiểm như thế nào và các nguyên nhân gây tai biến chủ yếu, từ đó có biện pháp chủ động phòng tránh, bảo vệ sức khỏe của mình.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
BÀI VIẾT KHÁC
