✴️ Rối loạn giấc ngủ và cách điều trị hiệu quả

1. Khái niệm rối loạn giấc ngủ

Rối loạn giấc ngủ là thuật ngữ chỉ các tình trạng bất thường liên quan đến chất lượng, số lượng, thời gian ngủ và các hiện tượng xảy ra trong lúc ngủ như ngưng thở khi ngủ, mộng du, hoặc ác mộng. Nếu không được can thiệp kịp thời, rối loạn giấc ngủ có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất, tinh thần, làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, đột quỵ, suy giảm trí nhớ, trầm cảm và nhiều bệnh lý mãn tính khác.

Theo các nghiên cứu, nguy cơ đột quỵ có thể tăng đến 83% ở những người ngủ ít hơn 5 giờ mỗi đêm.

Nguy cơ đột quỵ tăng khoảng 83% ở những người ngủ dưới 5 giờ mỗi đêm.

2. Biểu hiện lâm sàng của rối loạn giấc ngủ

Rối loạn giấc ngủ có thể biểu hiện dưới nhiều hình thức, phổ biến gồm ba nhóm triệu chứng chính:

2.1. Mất ngủ (Insomnia)

• Khó đi vào giấc ngủ, trằn trọc

• Ngủ chập chờn, thức giấc nhiều lần trong đêm

• Dậy sớm bất thường và không thể ngủ lại

• Không có cảm giác được nghỉ ngơi sau khi ngủ

2.2. Ngủ quá nhiều (Hypersomnia)

• Ngủ >9–10 giờ mỗi đêm nhưng vẫn cảm thấy mệt mỏi

• Buồn ngủ vào ban ngày, ngủ gà ngủ gật

• Gặp khó khăn khi tỉnh táo trong các hoạt động hàng ngày

2.3. Các rối loạn giấc ngủ đặc thù khác

• Mộng du, ác mộng, mê sảng

• Nghiến răng, hội chứng chân không yên, ngưng thở khi ngủ

• Giật mình khi ngủ hoặc cảm giác rơi tự do lúc mới ngủ

Mất ngủ, ngủ nhiều, rối loạn nhịp thức ngủ,… là những biểu hiện chính của rối loạn giấc ngủ.

3. Nguyên nhân của rối loạn giấc ngủ

Rối loạn giấc ngủ thường là hậu quả của nhiều yếu tố phối hợp, có thể chia thành 3 nhóm nguyên nhân chính:

3.1. Yếu tố môi trường và lối sống

• Thói quen sinh hoạt thất thường

• Làm việc ban đêm, tiếp xúc thiết bị điện tử quá nhiều

• Căng thẳng, lo âu, trầm cảm

3.2. Bệnh lý thần kinh – tâm thần

• Suy nhược thần kinh, rối loạn lo âu, trầm cảm

• Đau đầu migraine, sa sút trí tuệ, bệnh Parkinson, Alzheimer

• U não, chấn thương sọ não

3.3. Bệnh lý toàn thân

• Bệnh lý tiêu hóa (trào ngược dạ dày – thực quản)

• Bệnh tim mạch (tăng huyết áp, suy tim)

• Bệnh phổi (COPD, hen)

• Các rối loạn nội tiết, chuyển hóa (đái tháo đường, cường giáp)

4. Chẩn đoán rối loạn giấc ngủ

Để xác định nguyên nhân gây rối loạn giấc ngủ, cần thực hiện thăm khám chuyên khoa nội thần kinh kết hợp với các phương pháp cận lâm sàng hiện đại:

5. Phương pháp điều trị rối loạn giấc ngủ

5.1. Điều trị theo nguyên nhân

Việc điều trị cần cá thể hóa tùy theo nguyên nhân cụ thể:

• Bệnh lý thần kinh: điều trị nguyên phát (trầm cảm, lo âu, Parkinson…)

• Bệnh lý nội khoa toàn thân: điều trị bệnh nền ổn định

• Sử dụng thuốc an thần, hỗ trợ giấc ngủ theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa

5.2. Điều chỉnh lối sống (không dùng thuốc)

Đây là giải pháp căn cơ, an toàn và có thể duy trì lâu dài:

6. Khuyến nghị y tế

• Không tự ý sử dụng thuốc ngủ khi chưa có chỉ định của bác sĩ

• Tái khám định kỳ nếu tình trạng kéo dài >3 tuần hoặc có dấu hiệu nghi ngờ bệnh lý thực thể

• Tham khảo chuyên gia thần kinh hoặc tâm thần kinh khi giấc ngủ ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc, học tập, cảm xúc và chất lượng cuộc sống

Kết luận:
Rối loạn giấc ngủ là tình trạng phổ biến và có thể là biểu hiện của nhiều bệnh lý nền nghiêm trọng. Việc chẩn đoán sớm – điều trị đúng – kết hợp thay đổi lối sống là chìa khóa để phục hồi chất lượng giấc ngủ và ngăn ngừa các biến chứng dài hạn.

Mọi thông tin trong bài viết mang tính tham khảo. Người bệnh nên đến các cơ sở y tế có chuyên khoa thần kinh để được tư vấn, chẩn đoán và điều trị phù hợp.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp