Ở trẻ em có rất nhiều bệnh lý thường gặp, trong đó, dị tật sinh dục – tiết niệu thường xuất hiện khi trẻ mới sinh ra và làm thay đổi hình dạng hoặc chức năng của một hoặc nhiều bộ phận trong hệ cơ quan này.
Tuy chưa tìm được nguyên nhân chính xác, nhưng các dị tật sinh dục - tiết niệu ở trẻ có thể do đột biến về gen, các bất thường về nhiễm sắc thể hoặc do kết hôn cận huyết thống.
Có thể chia dị tật tiết niệu - sinh dục ở trẻ em làm 2 lĩnh vực:
- Dị tật tiết niệu: Các dị tật này sẽ được chẩn đoán sớm từ trước sinh. Bằng phương pháp siêu âm sẽ phát hiện ra các dị tật tiết niệu (như các dị tật tắc nghẽn đường bài xuất tiết niệu, hình ảnh thận ứ nước trên siêu âm trước sinh và các loạn sản thận, hoặc các thận có ứ nước, phình to niệu quản, bàng quang to…). Các triệu chứng thường gặp như tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu tiện nhiều lần hoặc tiểu rắt về đêm.
- Các dị tật sinh dục: Thường khó nhận biết từ trước sinh. Sau sinh có thể nhìn thấy những hình thái bất thường như dương vật nhỏ hoặc cong; Một bên bìu to, một bên nhỏ hơn; Một bên bìu không sờ thấy tinh hoàn. Ở bé gái có thể thấy một bên môi lớn phồng to hơn, bên thì nhỏ hơn. Tuy nhiên, dị tật tiết niệu sinh dục này diễn biến khá âm thầm và thường không phát hiện được. Đến khi phát hiện ra thì đã ảnh hưởng đến chức năng bộ phận và cơ quan.
Các dị tật về sinh dục thì người ta có thể nhìn thấy các bất thường về hình thái ví dụ như sau khi đẻ ra hai bên bìu của con thì một bên sờ thấy tinh hoàn, một bên không sờ thấy tinh hoàn. Hoặc một bên bìu to, một bên nhỏ hơn. Ở các bé gái có thể thấy một bên môi lớn phồng to hơn bên thì nhỏ hơn.
Trước đây, ngay cả nhân viên làm y tế cũng cho rằng những dị tật này không làm ảnh hưởng gì đến trẻ khi trẻ con nhỏ, nên phẫu thuật khi trẻ lớn. Tôi nghĩ rằng cần thay đổi quan niệm đó vì những dị tật này là bẩm sinh, chúng ta cần chữa cho trẻ khi trẻ còn nhỏ vì trẻ đỡ bị ảnh hưởng về tâm lý tự ti. Một số dị tật về tiết niệu thì chúng tôi thấy các cháu cần được phẫu thuật sớm để không ảnh hưởng đến chức năng cơ quan bộ phận đó.
Đặc điểm nổi bật của dị tật tiết niệu và sinh dục ở trẻ em là diễn biến nhanh, càng nhỏ tuổi bệnh càng nặng, nếu can thiệp sớm, khả năng phục hồi sau mổ sẽ tốt hơn ở người lớn. Theo PGS Hoa, tuổi trung bình phẫu thuật các dị tật sinh dục như lỗ tiểu thấp là khoảng từ 1 tuổi. Các dị tật tiết niệu tùy vào mức độ của bệnh, tiến hành từ rất sớm, có những trường hợp phẫu thuật từ giai đoạn sau sinh hoặc ngay sau giai đoạn sơ sinh khi trẻ 1, 2 tháng tuổi.
Các phẫu thuật ở trẻ thường rất nhanh hồi phục. Sau phẫu thuật cho trẻ, cha mẹ cần lưu ý phiếu dặn dò của bác sĩ về sinh hoạt, ăn uống cho trẻ, cũng như tái khám theo lịch hẹn.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh