Có khoảng 90% số người bị bệnh thận không nhận ra là mình đang mắc bệnh cho đến khi bệnh đã rơi vào tình trạng rất nặng. Đó là lý do tại sao những người có những yếu tố nguy cơ bệnh thận, ví dụ như những người trên 60 tuổi hoặc bị bệnh mạn tính như bệnh tiểu đường typ 2, tăng huyết áp hoặc bệnh tự miễn như lupus ban đỏ, nên được kiểm tra thận định kỳ. Tuy nhiên, có những triệu chứng rất nhỏ có thể xuất hiện, cả trong giai đoạn sớm và giai đoạn muộn.
Những triệu chứng sớm của bệnh thận?
Những triệu chứng của bệnh thận có thể xuất hiện ngay từ 3 giai đoạn đầu của bệnh thận, trước khi thận bị tổn thương quá nhiều. Nếu bạn nhận thấy bất cứ dấu hiệu nào dưới đây, hãy đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt để kiểm tra thận.
Đi tiểu ban đêm
Ban ngày, lượng dịch thừa trong cơ thể sẽ tích tụ ở mắt cá và bắp chân do bạn đứng và ngồi trong suốt cả ngày. Nhưng một khi bạn đi ngủ, lượng dịch thừa này sẽ tích lại trực tiếp tại thận. Nếu thận của bạn bị tổn thương, thận sẽ không thể lọc được dịch nữa. Kết quả là bạn sẽ bị đi tiểu đêm nhiều lần. Nếu bạn đi tiểu đêm nhiều hơn 1 lần mỗi đêm, thì bạn nên đến gặp bác sĩ.
Sưng
Khi thận của bạn bị tổn thương, bạn sẽ không có khả năng lọc muối được nữa, từ đó dẫn đến phù nề hoặc sưng ở mắt cá chân, bàn chân và cẳng chân. Bạn cũng có thể có bọng mắt đặc biệt là vào buổi sáng và bọng mắt sẽ không biến mất bằng các biện pháp chăm sóc thông thường (như chườm lạnh hoặc dùng túi trà chườm). Thận sẽ thải protein vào nước tiểu, điều đó có nghĩa là trong máu của bạn cũng sẽ có ít protein hơn. Thiếu protein có thể khiến các mạch máu sưng phù lên, dễ nhận thấy nhất là ở mắt
Mệt mỏi
Một trong số những dấu hiệu sớm nhất của bệnh thận thực ra lại là thiếu máu. Thận khỏe mạnh sẽ tạo ra một loại hormone gọi là erythropoietin (EPO), EPO sẽ gửi tín hiệu đến tủy xương để tủy xương tạo ra nhiều tế bào hồng cầu hơn. Nhưng nếu thận không hoạt động tốt, thận sẽ không tạo ra đủ EPO, dẫn đến việc cơ thể sẽ sản xuất ít hồng cầu hơn. Triệu chứng này thường xuất hiện ở giai đoạn giữa của bệnh thận. Nếu bạn nhận thấy có các triệu chứng thiếu máu như chóng mặt, khó tập trung, da tái nhợt, đau ngực, hãy đến gặp bác sĩ. Điều trị thường bao gồm sử dụng thực phẩm bổ sung hoặc trong những trường hợp nặng, có thể sẽ cần phải truyền hồng cầu.
Nếu bạn được chẩn đoán thiếu máu, thì tốt nhất, bạn nên kiểm tra chức năng thận. Ở giai đoạn cuối của bệnh thận, bạn thường sẽ bị mệt mỏi, khó tập trung do chức năng thận suy giảm dẫn đến tích tụ chất độc trong máu.
Có máu trong nước tiểu hoặc nước tiểu có bọt
Nếu bạn nhận thấy có máu trong nước tiểu, nghĩa là các tế bào hồng cầu đang có mặt trong nước tiểu của bạn. Mặc dù tình trạng tiểu ra máu cũng có thể là do viêm đường tiết niệu hoặc sỏi thận, nhưng đó cũng là dấu hiệu cho thấy bạn đang mắc bệnh thận. Khi thận khỏe mạnh, thận có thể lọc bỏ và ngăn không cho máu (hồng cầu) đi vào nước tiểu. Nhưng nếu thận bị tổn thương, thì một lượng nhỏ các tế bào hồng cầu có thể sẽ rò rỉ ra và đi vào nước tiểu. Máu có thể có dưới dạng mắt thường có thể nhìn thấy được hoặc với lượng rất nhỏ, chỉ có thể quan sát được bằng kính hiển vi. Nếu nước tiểu của bạn có bọt, thường cho thấy trong nước tiểu có hàm lượng albumin cao. Khi thận bị tổn thương, một trong số những vấn đề đầu tiên xảy ra với khả năng lọc của thận chính là khả năng lọc protein.
Triệu chứng muộn của bệnh thận?
Những triệu chứng dưới đây thường xuất hiện ở giai đoạn 4 và giai đoạn 5 của bệnh thận, khi thận đã bị tổn thương quá nặng, không còn khả năng lọc bỏ phần lớn các chất độc, khiến các chất độc tích tụ trong cơ thể. Ở thời điểm này, điều trị thường bao gồm việc phải lọc máu và/hoặc thậm chí là cấy ghép thận.
Khô, ngứa da
Thận giúp cho xương và các khoáng chất trong cơ thể luôn ở trạng thái cân bặng. Trong giai đoạn cuối của bệnh thận, thận sẽ bị tổn thương và không thể thực hiện chức năng này được nữa. Hậu quả là da của bạn sẽ bị thô, ráp và thậm chí sẽ sần lên như vẩy cá. Da sẽ rất dễ nứt nẻ. Khi chức năng thận yếu hơn, thận sẽ không thể lọc được các sản phẩm thừa được nữa, ví dụ như lượng phosphor thừa trong cơ thể. Tình trạng này tích tụ lại ở da và dẫn đến ngứa ngáy. Dần dần lượng chất độc tích tụ trong cơ thể có thể khiến da bạn thay đổi, nhợt nhạt, vàng da hoặc có màu tái xám. Da sẽ sạm màu và dày hơn, xuất hiện các u cục, mụn đầu trắng hoặc vết chân chim. Dấu hiệu của bệnh thận giai đoạn cuối cũng có thể xuất hiện ở móng tay móng chân. Một nửa phía trên móng sẽ có màu trắng, và nửa phía dưới sẽ có màu sắc bình thường.
Mất cảm giác ngon miệng
Khi bạn bị bệnh thận, chất độc sẽ tích tụ trong cơ thể, gây ảnh hưởng đến cảm giác ngon miệng. Khoảng một phần ba số người bị bệnh thận giai đoạn cuối báo cáo lại rằng họ cảm thấy có vị kim loại ở trong miệng, nguyên nhân của tình trạng nàylà do tích tụ các sản phẩm thừa trong cơ thể, ví dụ như tích tụ ure. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến các nhú vị giác trong miệng, có thể gây buồn nôn và nôn mửa.
Co thắt cơ
Khi bạn bị bệnh thận rất nghiêm trọng, bạn sẽ dễ bị mất cân bằng các chất điện giải hơn, từ đó có thể dẫn đến chuột rút hoặc có cảm giác châm chích ở cánh tay và cẳng chân. Khoảng hơn 25% số người không tiến hành lọc máu ở giai đoạn cuối của bệnh thận sẽ bị chứng chân không yên khi ngủ. Đó là lý do tại sao 80% số người đang lọc máu báo cáo lại rằng họ gặp khó khăn khi ngủ.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh