Nguyên nhân chính gây sỏi thận là do thói quen uống ít nước, khiến nước tiểu quá cô đặc, tạo điều kiện cho các tinh thể vô cơ trong nước tiểu kết tinh thành các phân tử rắn.
Theo bác sĩ Amy Krambeck – chuyên gia tiết niệu tại Bệnh viện Northwestern Memorial (Mỹ), để phòng ngừa sỏi thận, bạn nên uống nhiều nước hơn, tốt nhất là nước lọc. Khuyến cáo chung là uống tối thiểu 2l nước/ngày, nhất là khi bạn vận động và ra mồ hôi nhiều.
Bên cạnh việc uống nhiều nước, BS. Krambeck cũng khuyến nghị bổ sung nhiều trái cây họ cam chanh vào chế độ ăn uống. Cam, chanh, bưởi… chứa nhiều acid citric tự nhiên, hỗ trợ ngăn ngừa hình thành sỏi tại thận.
Nếu bạn sử dụng các loại quả trên dưới dạng nước ép, các chuyên gia khuyến nghị nên tự ép nước tại nhà, hoặc chọn sản phẩm đóng hộp chứa ít đường. Chế độ ăn chứa quá nhiều đường lại gây cho thận, góp phần dẫn tới sỏi thận.
Sỏi calci chiếm hơn 80% các trường hợp mắc sỏi thận, phổ biến là sỏi calci oxalate và sỏi calci phosphate. Điều này không có nghĩa là bạn nên cắt bỏ thực phẩm chứa calci khỏi chế độ ăn uống.
Khi cơ thể được cung cấp đủ calci, khoáng chất này sẽ gắn với oxalate ngay tại ruột, sau đó được đào thải ra ngoài qua đường tiêu hóa. Như vậy, bổ sung calci hợp lý giúp ngăn ngừa hình thành sỏi ở thận và đường tiết niệu. Ngoài ra, calci còn là dưỡng chất cần thiết cho sức khỏe xương.
Người từng bị sỏi thận nên trao đổi với bác sĩ để có chế độ ăn cung cấp calci hợp lý. Calci có nhiều trong chế phẩm từ sữa, rau lá xanh, đậu lăng, hạt hạnh nhân…
Chế độ ăn Địa Trung Hải là một trong những chế độ ăn lành mạnh, được chứng minh đem lại nhiều lợi ích với sức khỏe tim mạch, huyết áp, mỡ máu. Thực đơn Địa Trung Hải khuyến khích bạn ăn nhiều rau củ, hoa quả tươi, hạn chế thực phẩm giàu protein từ thịt đỏ. Những nguyên tắc này cũng góp phần bảo vệ thận, giảm nguy cơ hình thành sỏi.
Nhiều người kiêng ăn thực phẩm chứa oxalate do lo ngại nguy cơ sỏi thận. Tuy nhiên, các loại hạt, rau củ giàu oxalate như cải bó xôi, lạc… cũng là nguồn dinh dưỡng và chất chống oxy hóa tốt cho sức khỏe. Theo BS. Krambeck, thay vì kiêng hoàn toàn, bạn vẫn có thể ăn thực phẩm chứa oxalate ở mức hợp lý, đồng thời kết hợp cùng thực phẩm chứa calci trong bữa ăn.
Để phòng ngừa sỏi thận, các chuyên gia khuyến nghị cắt giảm muối và các thực phẩm giàu đạm từ động vật (thịt đỏ, hải sản, thịt chế biến sẵn) trong chế độ ăn. Muối có nhiều trong nước chấm, đồ ăn chế biến sẵn, một số thực phẩm đóng hộp. Cơ thể hấp thụ quá nhiều protein làm tăng nồng độ acid trong nước tiểu, tạo môi trường thích hợp cho sỏi thận hình thành.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh