Các yếu tố tiên lượng nặng của viêm tụy cấp

Hiện nay việc đánh giá độ nặng viêm tụy cấp (VTC) theo 3 mức độ :

Các yếu tố tiên lượng nặng của VTC dựa trên:

1- Lâm sàng :   gồm

• Tình trạng sốc.
• Dấu viêm phúc mạc.
• Suy hô hấp cấp.
• Suy thận cấp.
• Xuất huyết (da niêm, nội tạng).
• Tràn dịch màng phổi.

2- Cận lâm sàng:

Theo J.H.C. Ranson:

* Lúc nhập viện:

• Tuổi  >  55tuổi.
• Đếm bạch cầu > 16.000/mm3.
• Đường huyết  > 10mmol/L ( > 2g/L ).
• LDH > 1,5N ( > 350 UI/l ).
• AST ( SGOT ) > 6N  ( > 250 UI/l ).

* Qua 48 giờ theo dõi

• Ure huyết tăng  > 3mmol  ( 0,2gr/l ).
• PaO2  <  60mmHg.
• Calci máu  <  2mmol/l ( 80mg/l ).
• Dung tích hồng cầu (DTHC): giảm  >  10%.
• Dự trữ kiềm  giảm  >   4mmol/l.
• Thoát dịch mô kẽ  >  6 lít.

Theo Imrie:

• Tuổi  > 55 tuổi
• Đếm bạch cầu > 16.000/mm3.
• PaO2  <  60mmHg.
• Đường huyết  > 10mmol/l ( > 2gr/l ).
• Ure huyết  >  16mmol/l.
• Calci máu  <  2mmol/l ( 80mg/l ).
• Albumin huyết  <  32gr/l.
• LDH >  600mcg/l.
• AST (SGOT), ALT(SGPT) > 100 UI/L.

Các đánh giá tiên lượng khác:

• The Acute Physiology, Age and Chronic Health Evaluation ( APACHE II)  phức tạp hơn ( 33 tham số ) nên khó được áp dụng rộng rãi.
• The Pancreatic 3 scores ( 3 tham số VTC ):  DTHC > 44%, BMI > 30, và tràn dịch màng phổi. Khi cả 3 yếu tố cùng hiện diện, dự đoán diễn tiến nặng phù hợp đến 99%.
• The Harmless Acute Pancreatic score ( HAPS ) với
  • (1) Không dấu dội ngược ( rebound tenderness ),
  • (2) DTHC bình thường 
  • (3) creatinin huyết thanh bình thường.

Khi cả 3 yếu tố này cùng hiện diện, dư đoán diễn tiến nhẹ phù hợp đến 98%. Hiện nay, việc định lượng các chất Trysinogen Activition Peptide ( TAP ), Procalcitonin, Interleukin 6 ( IL-6 ) để đánh giá mức độ nặng của VTC đang được tiếp tục nghiên cứu .