✴️ Gan nhiễm mỡ: nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Gan nhiễm mỡ là bệnh gì?

Gan nhiễm mỡ là hiện tượng tích tụ quá nhiều chất béo ở mô gan và bị viêm. Gan nhiễm mỡ ở giai đoạn đầu căn bản là không có hại, tuy nhiên triệu trứng viêm gan kéo dài có thể dẫn tới xơ gan và làm giảm chức năng của gan. Gan nhiễm mỡ không lây nhiễm từ người này sang người khác và cũng không di truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

Nguyên nhân gan nhiễm mỡ

Đồ uống có cồn: Nguyên nhân phổ biến nhất của gan nhiễm mỡ là uống quá nhiều rượu bia, đồ uống có cồn. Bên cạnh đó chúng còn làm giảm hiệu quả điều trị bệnh của các loại thuốc.

Béo phì: Nguy cơ bị bệnh gan nhiễm mỡ ở người béo phì cao gấp nhiều lần người có trọng lượng bình thường. Cơ thể của người béo phì thường xuyên cung cấp chất béo vượt ngưỡng cơ thể hấp thu nên gây ra hiện tượng tích tụ mỡ trong gan.

Mỡ máu cao: Lipid trong máu đi qua gan quá nhiều thì hàm lượng cholesterol trong máu tăng cao, nếu vượt quá khả năng chuyển hoá của gan sẽ làm mỡ trong máu tồn đọng trong gan sinh ra gan nhiễm mỡ.

Tiểu đường: Bệnh tiểu đường bản chất là rối loạn chuyển hoá gluco, đường huyết cao sẽ tạo thành một lớp bao phủ khiến gan mất đi chức năng chuyển hoá cholesterol dẫn tới tình trạng tích tụ nhiều cholesterol gây ra gan nhiễm mỡ.

Sút cân quá nhanh: Sút cân quá nhanh khiến cơ thể không tổng hợp được apolipoprotein làm cho triglyceride tích tụ trong gan, lâu ngày sẽ gây thừa mỡ trong gan.

Tác dụng phụ của một số loại thuốc: Một số loại thuốc điều trị mỡ máu, lao phổi có thể có tác dụng phụ gây tổn thương gan, làm gan nhiễm mỡ.

Uống nhiều rượu bia là một nguyên nhân gây bệnh gan

Đối tượng bị gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ là bệnh rất thường gặp, ai cũng có thể mắc. Đặc biệt là những người uống nhiều rượu bia, béo phì, đái tháo đường, suy giáp, suy tuyến yên, hội chứng buồng trứng đa nang…

Biểu hiện của gan nhiễm mỡ qua tưng giai đoạn

Giai đoạn 1

Đây là giai đoạn nhẹ nhất, ít nguy hiểm, không có biểu hiện gì nên rất khó phát hiện bệnh. Lượng mỡ trong gan chiến khoảng 5 – 10% tổng trọng lượng lá gan. Nên nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời thì có thể chữa khỏi.

Giai đoạn 2

Đây là giai đoạn tích tụ, nuôi bệnh. Lượng mỡ trong gan chiếm 10 – 20% tổng trọng lượng lá gan nên đã xuất hiện những biểu hiện như chán ăn, khó tiêu, đầy bụng, buồn nôn, mệt mỏi… Những biểu hiện này rất phổ thông nên bệnh nhân thường chủ quan, không đi kiểm tra sức khoẻ nên bệnh có cơ hội phát triển nặng thêm và nhanh chóng chuyển biến xấu sang giai đoạn 3.

Giai đoạn 3

Đây là giai đoạn tiến triển cuối cùng của bệnh, lượng mỡ chiếm tới 20 – 30% tổng trọng lượng lá gan. Bệnh nhân sẽ cảm thấy đau tức hạ sườn bên phải, vàng da, vàng mắt, u mạch nổi lên trên da, chán ăn, mệt mỏi, sút cân nhanh chóng. Ngoài ra bệnh nhân còn bị rối loạn nội tiết tố, một số ít bệnh nhân nam phát triển tuyến vú, cương dương. Nữ giới thì tắc rong kinh, rối loạn kinh nguyệt.

Bệnh ở giai đoạn này không thể chữa trị được, chỉ điều trị giảm nhẹ và phòng tránh biến chứng dẫn đến viêm gan mạn tính, xơ gan, ung thư gan.

Hậu quả của gan nhiễm mỡ

Viêm gan nhiễm mỡ

Mỡ bao phủ các tế bào gan ngày càng nhiều làm cho chức năng gan suy giảm, hạn chế vai trò chống độc của gan, tạo điều kiện thuận lợi cho các độc tố, vi rút, vi khuẩn, kí sinh trùng từ ruột và bên ngoài xâm nhập gây bệnh viêm gan.

Viêm gan nhiễm mỡ khiến gan nhanh chóng suy kiệt, từ đó làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khoẻ, làm tăng tỉ lệ tử vong. Vì vậy, bệnh viêm gan nhiễm mỡ rất cần được tầm soát sớm để ngăn ngừa biến chứng nguy hại này.

Xơ gan

Gan nhiễm mỡ làm cho các tế bào hoạt động quá mức tạo ra các sợi xơ. Những chất xơ này ngày càng nhiều lên gây tổn thương, hoại tử các tế bào gan, làm biến đổi cấu trúc gan, hình thành các mô sẹo làm cho gan bị chai cứng, không còn khả năng phục hồi dẫn tới xơ gan.

Ung thư gan

Gan nhiễm mỡ âm thầm tiến triển và tác hại lớn nhất của nó là ung thư gan. Ung thư gan hình thành dựa trên sự phát triển của bệnh lý xơ gan do thoái hoá mỡ.

Minh họa gan bị viêm

Biện pháp chẩn đoán gan nhiễm mỡ

Xét nghiệm máu: Kiểm tra chỉ số Cholesterol, Triglycerid, định lượng men gan AST, ALT, GGT xem có tăng hay không. Nếu nghi ngờ gan nhiễm mỡ tiến triển sang xơ gan, cần xét nghiệm thêm Bilirubin, Albumin, đông máu cơ bản, protein máu

Xét nghiệm Virus viêm gan: Kiểm tra Virut viêm gan A, B, C để ngăn ngừa viêm gan virut kết hợp.

Siêu âm ổ bụng: Là phương pháp nhanh chóng, đơn giản, không xâm lấn để chẩn đoán gan nhiễm mỡ. Nếu nghi ngờ xơ gan có thể siêu âm đo độ đàn hồi gan.

Điều trị gan nhiễm mỡ

Giảm cân: Bắt buộc phải giảm cân với những người béo phì bị gan nhiễm mỡ. Giảm cân an toàn khoa học sẽ làm giảm tổn thương gan, cải thiện đề kháng Insulin. Tránh các cách giảm cân cấp tốc bởi nó sẽ khiến bệnh gan nhiễm mỡ trầm trọng hơn.

Xem xét sử dụng vitamin E: Bệnh nhân gan nhiễm mỡ không bị đái tháo đường có thể sử dụng Vitamin E để cải thiện tình trạng viêm. Tuy nhiên vitamin E không được sử dụng để điều trị gan nhiễm mỡ với những bệnh nhân nam có tiền sử hoặc gia đình bị ung thư tiền liệt tuyến.

Kiểm soát rối loạn lipid máu: Các statin không chuyển hoá kéo dài qua gan có thể kiểm soát rối loạn lipid máu, giảm gan nhiễm mỡ.

Tiêm phòng virus: Tiêm phòng viêm gan A, B, C đầy đủ sẽ giúp bạn phòng tránh được virut gây tổn thương gan.

Gan nhiễm mỡ nên ăn gì?

Ăn nhiều rau củ quả: Rau củ quả chứa nhiều chất chống oxy hoá, giầu chất xơ có thể giúp ngăn ngừa tích tụ mỡ trong gan, hạ cholesterol trong máu và tế bào gan

Dầu thực vật: Chất béo không bão hoà có trong dầu thực vật có thể làm giảm cholesterol, giảm nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ và kiểm soát lượng đường trong máu.

Đạm từ trứng, sữa, thịt, cá, các loại đậu đỗ… Cấu tạo cơ thể cần có mỡ để chuyển hoá các chất trong cơ thể, vì vậy không nên kiêng tuyệt đối mỡ. Bệnh nhân nên chuyển sang ăn những loại dễ hấp thu như mỡ có trong cá…

Cá tươi: Là loại thực phẩm ít chất béo, giàu axit omega – 3, giúp giảm nồng độ cholesterol, giảm nguy cơ gan nhiễm mỡ và giảm nguy cơ ung thư.

Thảo dược thiên nhiên: Atiso, trà xanh, lá sen… đều có tác dụng giảm lượng mỡ trong gan, thanh nhiệt và điều hoà cơ thể.

Chế độ ăn uống lành mạnh tốt cho gan

Gan nhiễm mỡ kiêng ăn gì?

Hạn chế chất béo, mỡ động vật: Mỡ động vật chứa nhiều axit béo no (bão hoà) và có khả năng tái tạo cholesterol. Sử dụng nhiều mỡ động vật khiến gan không bài tiết được mỡ dẫn đến tình trạng gan nhiễm mỡ

Thực phẩm giàu cholesterol: trứng lộn, nội tạng động vật, đồ chiên rán, đồ ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn chứa lượng cholesterol rất cao.

Không ăn nhiều thịt đỏ: thịt bò, thịt dê chứa nhiều protein, chuyển hoá tại gan. Gan không chuyển hoá được sẽ làm tăng lượng mỡ tồn đọng khiến bệnh gan nhiễm mỡ càng trầm trọng hơn.

Hoa quả chứa hàm lượng fructose cao: Việc tránh ăn các loại quả chứa nhiều fructose như quả vải, nho khô, việt quất ngọt, chà là, quả lựu…sẽ giúp giảm gánh nặng cho gan, phòng ngừa gan nhiễm mỡ.

Gia vị cay nóng: ớt, hồ tiêu, gừng, riềng, tỏi, cà phê là những gia vị cay nóng có mặt trong danh sách không nên ăn của bệnh nhân gan nhiễm mỡ.

Chất kích thích như rượu, bia, đồ uống chứa cồn: đây là nguyên nhân chính gây bệnh về gan. Chúng làm cho gan quá tải, suy giảm chức năng. Không chỉ làm tổn thương các mô gan mà còn dẫn đến xơ gan, đột biến tế bào có thể gây ung thư gan.

Xét nghiệm gan nhiễm mỡ ở đâu tốt?

Chuyên khoa tiêu hoá của bệnh viện với đội ngũ y bác sỹ giỏi, giàu kinh nghiệm về nội tiêu hoá – gan mật luôn là địa chỉ đáng tin cậy, được nhiều bệnh nhân tiêu hoá lựa chọn. Ngoài chất lượng dịch vụ tốt, cơ sở tiện nghi, bệnh viện còn trang bị hệ thống nội soi tiêu hoá hiện đại nhất cùng các trang thiết bị thiết yếu khác hỗ trợ thăm khám và điều trị hiệu quả./.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp