HP là viết tắt của Helicobacter pylori – một loại vi khuẩn có thể xâm nhập và sống trong đường tiêu hóa. Loại vi khuẩn này có thể gây ra các vết loét ở dạ dày – tá tràng, thậm chí dẫn đến ung thư dạ dày. Để hiểu rõ hơn về mức độ nguy hiểm của vi khuẩn HP trong dạ dày.
1. Thông tin chung về vi khuẩn HP dạ dày
Đây là loại vi khuẩn có thể xâm nhập vào cơ thể và phát triển tại dạ dày – tá tràng. Vi khuẩn HP có hình dạng xoắn ốc, được bảo vệ bởi chất nhầy, khiến chúng tránh được sự tấn công của các tế bào miễn dịch. Chúng còn có khả năng giảm độ acid ở môi trường xung quanh, thích nghi để tồn tại trong môi trường acid đậm đặc của dạ dày.
Nhiễm khuẩn HP là tình trạng phổ biến trên toàn thế giới cũng như ở Việt Nam. Loại vi khuẩn này là một trong những yếu tố nguy cơ hàng đầu dẫn đến các bệnh lý dạ dày như: viêm, loét, ung thư,…
2. Dấu hiệu nhận biết tình trạng nhiễm vi khuẩn HP dạ dày
Hầu hết người nhiễm vi khuẩn HP không gặp phải triệu chứng cụ thể nào. Lý do là bởi vi khuẩn HP có thể “chung sống hòa bình” với người bệnh, không gây ra các tổn thương tại đường tiêu hóa. Tuy nhiên, khi gặp các điều kiện thuận lợi (như thói quen thức khuya, uống nhiều rượu bia, stress…) chúng có thể hoạt động, tấn công vào dạ dày.
Lúc này, người bệnh có thể gặp phải một số triệu chứng gồm:
– Đau bụng vùng thượng vị, đặc biệt là khi dạ dày rỗng (vào ban đêm hoặc vài giờ sau bữa ăn). Cơn đau Cơn đau có thể kéo dài trong vài phút hoặc hàng giờ, với mức độ đau âm ỉ. Triệu chứng này có thể được cải thiện khi người bệnh ăn và uống thuốc kháng acid.
– Ợ hơi quá mức.
– Cảm thấy đầy hơi.
– Buồn nôn.
– Ợ nóng.
– Sốt.
– Chán ăn hoặc ăn không ngon.
– Không có cảm giác đói.
– Giảm cân không xác định rõ lý do.
Khi vi khuẩn HP gây viêm loét dạ dày có thể dẫn đến chảy máu, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế khi bắt gặp các dấu hiệu như:
– Đại tiện phân có máu, phân có màu đỏ sẫm hoặc đen.
– Khó thở.
– Chóng mặt, thậm chí người bệnh có thể bị ngất xỉu.
– Cảm thấy mệt mỏi không xác định rõ lý do.
– Màu da nhợt nhạt.
– Nôn ra máu hoặc nôn ra chất dịch như bã cà phê.
– Đau bụng dữ dội.
3. Mức độ nguy hiểm của vi khuẩn HP trong dạ dày
Nhiễm khuẩn HP có thể gây hại cho niêm mạc dạ dày – tá tràng, dẫn đến các biến chứng như sau:
– Viêm niêm mạc dạ dày – tá tràng: Vi khuẩn HP có thể kích thích và gây viêm dạ dày – tá tràng.
– Hình thành vết loét: Tình trạng viêm kéo dài do vi khuẩn HP có thể làm hỏng lớp màng bảo vệ dạ dày và tá tràng. Điều này tạo điều kiện cho acid dạ dày ăn mòn niêm mạc và hình thành các vết loét. Số liệu thống kê cho thấy khoảng 10% người nhiễm HP gặp phải tình trạng loét dạ dày – tá tràng.
– Xuất huyết tiêu hóa: Niêm mạc dạ dày – tá tràng bị viêm loét có thể dẫn đến xuất huyết, có thể gây thiếu máu, thiếu sắt, thậm chí đe dọa đến tính mạng.
– Thủng dạ dày: Vết loét dạ dày – tá tràng nghiêm trọng do vi khuẩn HP có thể xuyên thủng thành dạ dày.
– Viêm phúc mạc: Phúc mạc hoặc niêm mạc bụng bị nhiễm trùng do HP dạ dày.
– Ung thư dạ dày: Nhiễm vi khuẩn HP là một trong những yếu tố nguy cơ gây ung thư dạ dày, mặc dù tỉ lệ người nhiễm HP dẫn đến ung thư dạ dày thường thấp.
Vi khuẩn HP là tác nhân hàng đầu dẫn đến viêm loét dạ dày – tá tràng
4. Giải pháp điều trị vi khuẩn HP dạ dày
Việc điều trị vi khuẩn HP có thể không cần thiết nếu chúng không gây ra các triệu chứng. Ngược lại, người bệnh cần điều trị tiêu diệu vi khuẩn HP trong trường hợp xuất hiện tình trạng viêm loét. Song song với việc loại bỏ vi khuẩn HP, người bệnh cần chữa lành niêm mạc dạ dày – tá tràng và ngăn ngừa tình trạng viêm loét tái phát.
Nhìn chung tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng nhiễm khuẩn HP, bác sĩ có thể chỉ định các biện pháp điều trị như:
4.1. Các loại thuốc điều trị vi khuẩn HP trong dạ dày
Để điều trị vi khuẩn HP, thông thường người bệnh sẽ dùng cùng lúc 2 loại kháng sinh khác nhau. Mục đích là nhằm tiêu diệt vi khuẩn HP và giảm acid dạ dày, hỗ trợ chữa lành niêm mạc dạ dày. Thêm vào đó, thuốc giảm acid còn giúp tối ưu hiệu quả của kháng sinh.
Việc sử dụng thuốc điều trị cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ chuyên môn. Các loại thuốc điều trị thường gặp bao gồm:
– Kháng sinh (như clarithromycin, amoxicillin, tinidazole, tetracycline, metronidazol) có vai trò tiêu diệt vi khuẩn HP dạ dày.
– Thuốc làm giảm lượng acid dạ dày (như esomeprazole, dexlansoprazole, rabeprazole, lansoprazole, pantoprazole) để hạn chế lượng acid trong dạ dày và tăng hiệu quả của thuốc kháng sinh.
– Một số trường hợp có thể sử dụng kết hợp Bismuth subsalicylate với kháng sinh để hỗ trợ tiêu diệt vi khuẩn HP.
– Thuốc kháng histamin hóa học (như cimetidine, famotidine, nizatidine) cũng là các loại thuốc hỗ trợ làm giảm lượng axit dạ dày.
Cần lưu ý rằng việc chỉ định dùng thuốc còn phụ thuốc vào tiền sử bệnh và tiền sự dị ứng thuốc của từng người bệnh. Sau quá trình điều trị, người bệnh cần tiếp tục theo dõi để đảm bảo vi khuẩn HP đã được loại bỏ hoàn toàn.
4.2. Chế độ ăn uống hỗ trợ điều trị vi khuẩn HP trong dạ dày
Hiện nay không có bằng chứng về tác động của chế độ dinh dưỡng đến việc điều trị và phòng ngừa vi khuẩn HP. Tuy nhiên, một số thói quen có thể khiến tình trạng bệnh nghiêm trọng hơn như: ăn thức ăn cay, uống nhiều rượu, hút thuốc lá,…
Người bệnh có thể tham khảo một số loại thực phẩm hỗ trợ điều trị HP dạ dày như sau:
– Probiotics: Có thể tăng cường vi khuẩn tốt trong ruột và hỗ trợ loại bỏ vi khuẩn HP. Probiotics có trong sữa chua hoặc các sản phẩm bổ sung.
– Omega 3 và omega 6: Đây là các loại axit béo có thể giảm viêm dạ dày, ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn HP và hỗ trợ loại bỏ vi khuẩn. Những loại axit béo này có thể được tìm thấy trong dầu ô liu, các loại cá béo, dầu hạt bưởi,…
– Trái cây và rau: Người bệnh có thể xây dựng chế độ ăn bổ sung ăn trái cây không chua và rau luộc trong thời gian điều trị nhiễm khuẩn HP. Nhóm thực phẩm này dễ tiêu hóa và có khả năng cải thiện chức năng ruột. Ngoài ra, một số loại trái cây (như việt quất, mâm xôi) có thể chống lại sự phát triển của vi khuẩn HP.
– Bông cải xanh, súp lơ trắng và bắp cải: Chứa isothiocyanates, có thể chống lại HP và phòng ngừa ung thư dạ dày. Mặt khác, các loại rau này cũng dễ tiêu hóa và hỗ trợ giảm đau dạ dày.
– Thịt trắng và cá: Chứa hàm lượng chất béo thấp, dễ tiêu hóa và ngăn ngừa tình trạng thức ăn đọng lại trong dạ dày.
5. Kết luận
Trên đây là các thông tin về triệu chứng, mức độ nguy hiểm và các điều trị vi khuẩn HP trong dạ dày. Hãy chú ý vệ sinh an toàn thực phẩm, ăn chín uống sôi, tránh dùng chung các dụng cụ ăn uống… nhằm ngăn ngừa nguy cơ nhiễm vi khuẩn HP. Bên cạnh đó, bạn cần thăm khám ngay khi có triệu chứng bất thường cảnh báo tính trạng nhiễm khuẩn HP dạ dày để được chẩn đoán và điều trị hiệu quả.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
