1. Bệnh ung thư thực quản là gì?
Ung thư thực quản là ung thư phát sinh từ thực quản – đoạn ống tiêu hóa giữa cổ họng và dạ dày.
2. Nguyên nhân gây bệnh
Nguyên nhân gây ung thư thực quản vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, đã có một số yếu tố tác động từ môi trường bên ngoài và nội tại của thực quản được coi là có liên quan đến căn bệnh này:
- Lạm dụng rượu và thuốc lá
- Trào ngược dạ dày thực quản, bệnh tâm vị không giãn.
- Thói quen ăn uống thực phẩm chứa nitrosamin như thịt hun khói, rau ngâm giấm,…
- Di truyền: Tuy nhiên trường hợp này là rất hiếm. Theo thống kê, có đến 80% nguyên nhân là do bên ngoài tác động. Chỉ có 10% là do gen di truyền
3. Đối tượng nguy cơ
- Giới tính và độ tuổi: Nguy cơ mắc ung thư thực quản ở nam cao hơn nữ. Thường xuất hiện ở người trên 50 tuổi (80% bệnh nhân ở khoảng 55-85 tuổi)
- Thói quen ăn nóng, uống nóng. Ít chất xơ và rau quả, thiếu vitamin A, B2, C
- Bệnh nhân có tiền sử mắc các loại ung thư vùng đầu cổ khác; ung thư tị – hầu, bệnh ruột non do gluten, bệnh đi ngoài phân mỡ, bệnh sừng hóa gan bàn chân, người béo phì
4. Triệu chứng
Ung thư thực quản được chia thành 4 giai đoạn, tương ứng với mức độ phát triển, di căn của khối u:
- Ung thư thực quản giai đoạn 1: khối u chỉ nằm trên cùng của thành thực quản
- Ung thư thực quản giai đoạn 2: khối u lan đến lớp sâu hơn của thành thực quản, hoặc xâm lấn đến các tổ chức bạch huyết lân cận.
- Ung thư thực quản giai đoạn 3: khối u lan đến lớp sâu hơn của thành thực quản, hoặc xâm lấn đến tổ chức hoặc hạch bạch huyết trong vùng cạnh thực quản.
- Ung thư thực quản giai đoạn 4: khối u di căn đến các bộ phận khác của cơ thể như: gan, phổi, não, xương.
Ung thư thực quản giai đoạn đầu thường khó nhận biết, dễ nhầm lẫn với cách bệnh khác ở vùng thực quản và hầu họng. Trên thực tế, chỉ khi các tế bào ác tính đã lan tràn toàn bộ vùng hầu họng thì các triệu chứng mới xuất hiện khiến việc điều trị trở nên khó khăn:
- Nuốt nghẹn: Đây là triệu chứng thường gặp nhất. Ban đầu chỉ là cảm giác ứ nghẹn ở vùng họng, mơ hồ không rõ ràng. Ngời bệnh thường mô tả cảm giác vướng ngay sau xương ức khi ăn các loại thức ăn chế biến dưới dạng đặc. Càng về sau cảm giác này càng rõ rệt hơn. Tình trạng nghẹn xảy ra cả khi uống nước. Đến giai đoạn tiếp theo nhiều người bệnh lại ăn được thức ăn lỏng, gần như hết nghẹn nên không ít người chủ quan. Thực chất, đây là lúc bệnh đã ở giai đoạn cuối. Khối u trong lòng thực quản hoại tử nên thức ăn đi qua được.
- Trào ngược dạ dày thực quản nhất là tình trạng trào ngược ban đêm khi đang ngủ
- Tăng tiết nước bọt
- Khàn tiếng hoặc ho kéo dài
- Gầy sút không rõ nguyên nhân
- Da sạm và khô
- Mặt và tay có nhiều nếp nhăn nổi rõ, dễ nhìn thấy
5. Điều trị
Theo các chuyên gia, bệnh ung thư thực quản có tỷ lệ tử vong cao, nhưng có thể chữa thành công nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Vì vậy, nếu bạn không may bị chẩn đoán ung thư thực quản, nên giữ tinh thần lạc quan. Đồng thời cũng không nên chủ quan và tuân thủ liệu trình điều trị.
Hiện nay, có nhiều biện pháp đã được áp dụng để kiểm soát ung thư, giảm triệu chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân:
Phẫu thuật
Phẫu thuật là biện pháp điều trị ung thư thực quản phổ biến nhất hiện nay. Theo đó, khối u sẽ được cắt bỏ cùng với một phần hoặc toàn bộ thực quản, tổ chức bạch huyết hoặc các mô kế cận khác trong vùng. Phần thực quản còn lại sẽ được nối với dạ dày. Một số trường hợp, đoạn nối có thể được thay thế bằng một đoạn ruột non hoặc ống nhựa.
Xạ trị
Là phương pháp sử dụng nguồn tia có năng lượng cao để tiêu diệt tế bào ung thư. Xạ trị có thể sử dụng đơn thuần hoặc kết hợp với hóa chất như biện pháp điều trị khởi đầu thay cho phẫu thuật. Đặc biệt khi khối u lớn, ở vị trí khó phẫu thuật.
Hóa trị liệu
Lúc này, hóa chất kháng u sẽ được tiêm tĩnh mạch, lưu thông khắp cơ thể và tiêu diệt tế bào ung thư. Hóa chất có thể kết hợp cùng xạ trị như biện pháp điều trị khởi đầu thay cho phẫu thuật. Hoặc sử dụng đơn thuần để làm giảm kích thước khối u trước phẫu thuật.
Điều trị quang động học
Sử dụng một số thuốc được hấp thụ chủ yếu trên tế bào ung thư. Khi các tế bào này được chiếu dưới ánh sáng đặc biệt, các thuốc này sẽ phát huy tác dụng và tiêu diệt tế bào ung thư. Liệu pháp này thường được dùng để giảm triệu chứng khó nuốt.
Tùy thuộc vào tình trạng từng bệnh nhân mà các bác sĩ sẽ giải thích tác dụng phụ và đưa ra liệu trình điều trị phù hợp.
6. Cách phòng tránh ung thư thực quản
- Bỏ thuốc lá, hạn chế bia rượu
- Tránh thức ăn, đồ uống quá nóng
- Hạn chế thực phẩm nhiều muối, đồ hun khói, đồ nướng
- Khắc phục tốt các bệnh lý liên quan, nhất là tình trạng trào ngược dạ dày, thực quản.
- Tầm soát ung thư khoảng 2 lần/ năm
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
