Viêm gan D là gì?
Được phát hiện vào năm 1977, viêm gan D hay còn gọi là viêm gan delta do virus viêm gan D (HDV) gây nên.
Do virus này có bộ máy di truyền không đầy đủ nên để tự nhân đôi và sinh sản, nó thường kết hợp với viêm gan siêu vi B (HBV) theo kiểu đồng nhiễm hoặc bội nhiễm. Vì vậy, bệnh nhân chỉ mắc viêm gan D khi đã mắc hoặc đang mắc viêm gan B.
Mối liên hệ đặc thù giữa viêm gan D và viêm gan B
Mối liên hệ giữa viêm gan D và viêm gan B là mối liên hệ đồng nhiễm hoặc bội nhiễm vì như đã nói ở trên, người mắc viêm gan D khi và chỉ khi đã nhiễm hoặc đang nhiễm viêm gan B.
- Đồng nhiễm: Là khi bệnh nhân nhiễm đồng thời cả viêm gan D và viêm gan B
- Bội nhiễm: Là khi bệnh nhân đã dương tính với viêm gan B, sau đó dương tính với viêm gan D.
Dù là đồng nhiễm hay bội nhiễm, người bị nhiễm viêm gan D đều có khả năng mắc những bệnh lý nghiêm trọng hơn so với chỉ mắc viêm gan B. Các biến chứng của viêm gan D có thể tiến triển nhanh đến xơ gan, ung thư gan. Với sự kết hợp giữa viêm gan B và D, tỷ lệ tử vong ở người mắc là 20%.
Viêm gan D nguy hiểm như thế nào?
Do người nhiễm viêm gan D trên cơ sở đã từng nhiễm hoặc đang nhiễm viêm gan B nên nguy cơ gây suy gan, xơ gan, ung thư gan sẽ tiến triển nhanh hơn.
Với sự tấn công cùng lúc của cả 2 loại virus HBV và HDV sẽ khiến tế bào Kupffer (một loại đại thực bào chuyên xử lý các loại virus, vi khuẩn, hồng cầu giả chết … tạo phản ứng miễn dịch) hoạt động quá mức.
Điều này sẽ gây ra hiện tượng phóng thích các chất gây viêm TNF – α, TGF – β, Interleukin … làm hoại tử các tế bào gan, thúc đẩy biến chứng xơ gan, ung thư gan nhanh hơn.
Viêm gan D còn nguy hiểm ở chỗ đối với những người lành mang virus HBV (tức virus viêm gan B ở trạng thái không hoạt động), khi bị nhiễm HDV nó sẽ làm kích hoạt HBV bùng phát trở lại, cùng với viêm gan B hủy hoại tế bào gan mạnh hơn.
Dấu hiệu nhận biết người nhiễm viêm gan D
Tùy thuộc vào tình trạng nhiễm bệnh, người nhiễm viêm gan D có thể có hoặc không có những triệu chứng bất thường. Bên cạnh đó, do bệnh nhân mắc viêm gan D trên cơ sở đã từng mắc hoặc đang mắc viêm gan B nên những biểu hiện, triệu chứng của người nhiễm viêm gan D sẽ giống với người nhiễm viêm gan B.
Ở giai đoạn cấp tính, người bệnh có thể có những dấu hiệu sau:
- Mệt mỏi
- Chán ăn
- Đau bụng trên, phía bên phải
- Đau cơ và đau khớp
Nếu bệnh trở nặng, virus HDV kết hợp với virus HBV tàn phá gan, sẽ khiến gan bị tổn thương. Các dấu hiệu tổn thương gan như sau:
- Giảm cân không kiểm soát
- Ngứa da dữ dội
- Bụng sưng
- Mắt cá chân sưng
- Vàng da và vàng tròng trắng mắt
Viêm gan D lây truyền như thế nào?
Viêm gan D chỉ lây lan khi người nhiễm chưa có kháng thể virus viêm gan B. Do vậy, những người chưa tiêm phòng vắc xin viêm gan B hoặc nói cách khác là những người chưa có khả năng miễn nhiễm với virus viêm gan B rất dễ là đối tượng để viêm gan D tấn công.
Con đường lây lan của viêm gan D giống với viêm gan B. Nó sẽ lây truyền qua 3 con đường: đường máu, đường tình dục và từ mẹ sang con.
Đường máu: Những người bị viêm gan B hoặc viêm gan B và D dùng chung bơm kim tiêm, truyền máu hoặc dùng chung đồ dùng, dụng cụ dính máu sẽ làm lây nhiễm virus sang người khỏe mạnh.
Đường tình dục: Viêm gan D lây qua dịch âm đạo, tinh dịch. Sinh hoạt tình dục không an toàn, không dùng các biện pháp bảo vệ như bao cao su sẽ là nguồn lây nhiễm virus viêm gan D cho cộng đồng.
Từ mẹ sang con: Những bà mẹ trong thời gian mang thai bị nhiễm viêm gan B hoặc viêm gan B và D sẽ rất dễ lây truyền virus viêm gan D sang cho thai nhi.
Cách phòng ngừa viêm gan D
Hiện nay, biện pháp hữu hiệu nhất để phòng ngừa virus viêm gan D là tiêm phòng vắc xin viêm gan B cho mọi lứa tuổi từ trẻ em đến người lớn. Bên cạnh đó, dựa vào những nguyên nhân gây bệnh, chúng ta sẽ biết cách ngăn chặn con đường lây lan của virus. Một số các biện pháp phòng ngừa như sau:
- Quan hệ tình dục an toàn, có sử dụng biện pháp bảo vệ như dùng bao cao su.
- Không dùng chung bơm kim tiêm, dụng cụ y tế, đồ dùng sinh hoạt hằng ngày với người khác.
- Những bà mẹ bị viêm gan B trong thời gian mang thai cần đến bệnh viện thăm khám định kỳ để bác sĩ theo dõi tình trạng bệnh và phòng tránh nguy cơ lây nhiễm virus viêm gan B hoặc D cho thai nhi.
- Băng vết thương hở, nếu bắt buộc phải chạm vào vết thương hở của người khác cần đeo găng tay bảo vệ.
Tìm hiểu thêm: Viêm gan siêu vi B là gì? Triệu chứng, nguyên nhân dẫn đến viêm gan siêu vi B, con đường lây nhiễm, phương pháp dự phòng
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
