Ảnh hưởng của hút thuốc chủ động và thụ động đến nguy cơ vô sinh và mãn kinh sớm ở phụ nữ

Một nghiên cứu quy mô lớn được công bố trên tạp chí Tobacco Control đã cung cấp bằng chứng cho thấy cả hút thuốc chủ động và phơi nhiễm khói thuốc thụ động đều có liên quan đến tăng nguy cơ vô sinh và mãn kinh sớm ở phụ nữ. Nghiên cứu do TS. Andrew Hyland và cộng sự thuộc Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Roswell Park, Buffalo, Hoa Kỳ thực hiện, dựa trên dữ liệu từ Women's Health Initiative Observational Study (WHI OS).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu phân tích dữ liệu của 93.676 phụ nữ từ 50–79 tuổi, thu thập trong giai đoạn 1993–1998. Trong đó:

88.372 phụ nữ cung cấp đầy đủ thông tin về sức khỏe sinh sản.
79.690 người trải qua mãn kinh tự nhiên (không do can thiệp phẫu thuật).

Thông tin về hút thuốc chủ động bao gồm: tuổi bắt đầu hút, thời gian hút, và số lượng thuốc hút mỗi ngày.

Đối với những người chưa từng hút thuốc, các nhà nghiên cứu thu thập dữ liệu về mức độ phơi nhiễm khói thuốc thụ động, bao gồm:

Thời gian sống chung với người hút thuốc khi còn nhỏ và khi trưởng thành.
Thời gian tiếp xúc với khói thuốc tại nơi làm việc.

Kết quả chính

Tỷ lệ vô sinh trong quần thể nghiên cứu là 15,4% (13.621 phụ nữ).
45% phụ nữ mãn kinh tự nhiên cho biết họ bắt đầu mãn kinh trước tuổi 50 (trong khi tuổi trung bình mãn kinh là 51 tuổi).

So với nhóm chưa từng hút thuốc:

Phụ nữ hút thuốc hiện tại hoặc đã từng hút có:
- Nguy cơ vô sinh tăng 14%.
- Nguy cơ mãn kinh sớm tăng 26%.
Phụ nữ bắt đầu hút trước 15 tuổi hoặc hút ≥25 điếu/ngày có tuổi mãn kinh trung bình sớm hơn 18–22 tháng.
Phụ nữ phơi nhiễm khói thuốc thụ động cường độ cao (≥10 năm sống chung với người hút thuốc khi nhỏ, ≥20 năm sống với bạn đời hút thuốc, hoặc ≥10 năm làm việc với đồng nghiệp hút thuốc):
- Nguy cơ vô sinh tăng 18%.
- Tuổi mãn kinh trung bình sớm hơn 13 tháng.

Những mối liên quan này vẫn có ý nghĩa thống kê sau khi điều chỉnh các yếu tố nhiễu như: trình độ học vấn, chỉ số khối cơ thể (BMI) lúc 18 tuổi, hoạt động thể lực, tiếp xúc với hóa chất diệt côn trùng, sử dụng thuốc tránh thai và tuổi có kinh lần đầu.

Bàn luận và khuyến nghị

Dù cơ chế chính xác chưa được làm rõ, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng các thành phần độc hại trong khói thuốc (như nicotin, cadmi, benzen...) có thể làm tổn thương buồng trứng, ảnh hưởng đến sinh trứng và sản xuất hormon sinh dục, từ đó dẫn đến suy giảm khả năng sinh sản và mãn kinh sớm.

Đây là một trong những nghiên cứu đầu tiên có quy mô lớn đánh giá tác động riêng biệt và tổng hợp của hút thuốc chủ động và thụ động đối với chức năng sinh sản nữ. Kết quả nghiên cứu củng cố thêm bằng chứng khoa học rằng:

Tất cả phụ nữ, kể cả không hút thuốc, cần được bảo vệ khỏi phơi nhiễm với khói thuốc để giảm thiểu nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản và nội tiết.

Hạn chế của nghiên cứu

Thông tin thu thập dựa trên tự khai của người tham gia, có thể gây sai số.
Chưa có dữ liệu về tình trạng sinh sản của bạn tình, nên không thể loại trừ hoàn toàn yếu tố vô sinh nam.

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu nhấn mạnh rằng kết quả phân tích vẫn giữ được độ tin cậy cao sau khi điều chỉnh nhiều yếu tố nhiễu, và có giá trị định hướng chính sách y tế công cộng.

Kết luận

Hút thuốc lá – cả chủ động và thụ động – đều là yếu tố nguy cơ đáng kể và có thể phòng ngừa được đối với vô sinh và mãn kinh sớm ở phụ nữ. Can thiệp y tế dự phòng nhằm giảm tỷ lệ phơi nhiễm với thuốc lá, đặc biệt trong giai đoạn sinh sản, là cần thiết để bảo vệ sức khỏe phụ nữ.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP