1. Hiểu về bệnh u xơ tử cung
1.1 U xơ tử cung là gì?
U xơ tử cung là tên gọi của tình trạng xuất hiện khối u lành tính (nhân xơ) ở tử cung. U xơ hình thành do có sự phân chia tế bào bất thường ở cơ trơn của tử cung. Khối u có tính đàn hồi, nằm tách khỏi thành tử cung với kích thước dao động trong khoảng từ 1mm đến 20mm. Ở mỗi bệnh nhân, kích thước và số lượng khối u là khác nhau.
Dựa vào vị trí xuất hiện khối u ở tử cung, bệnh này được chia thành các loại như sau:
– U xơ dưới thanh mạc: Là khối u nằm ở mặt ngoài tử cung, dưới thanh mạc, thường bị nhầm với u buồng trứng. Ở vị trí này, khối u sẽ chèn ép vào niệu quản, bàng quang.
– U xơ kẽ: Là khối u hình thành tại phần giữa cơ tử cung, gây nên hiện tượng biến dạng buồng tử cung.
– U xơ dưới niêm mạc: Là khối u xơ hình thành trong buồng tử cung và dưới lớp niêm mạc, lớn dần về phía buồng tử cung. Đôi khi loại u xơ này có cuống polyp xơ.
U xơ tử cung là bệnh khá phổ biến ở phái nữ mọi lứa tuổi, bắt đầu từ giai đoạn sinh đẻ đến hậu mãn kinh đều có nguy cơ xuất hiện u. Tình trạng này thường ảnh hưởng đến khoảng 30% phụ nữ ở độ tuổi 35 và ở độ tuổi 50 tỉ lệ mắc u xơ tử cung ngày càng cao. Mặc dù vậy, thời gian gần đây độ tuổi xuất hiện u xơ tử cung ngày càng trẻ hóa.
1.2 Nguyên nhân gây bệnh u xơ tử cung
Để nói chính xác về nguyên nhân gây u xơ tử cung thì các nhà khoa học chưa đưa ra được nguyên nhân cụ thể. Tuy nhiên hầu hết bệnh đều xuất hiện vào thời kỳ sinh sản của nữ giới nên nguyên nhân thường được nhận định là xuất phát từ tình trạng mất cân bằng nội tiết, sự gia tăng quá mức nồng độ hormone estrogen trong cơ thể giới nữ, do thừa cân hoặc do yếu tố di truyền,…
Do đó khi u xơ được phát hiện, nó có thể tiếp tục phát triển cho đến khi mãn kinh. Khi nồng độ hormone estrogen giảm xuống vào thời kỳ mãn kinh, khối u xơ tử cung có thể sẽ nhỏ lại.
Vì không có nguyên nhân chính xác nên phụ nữ ở độ tuổi sinh sản từ 16-50 tuổi nên đi khám định kì, đều đặn, siêu âm u xơ tử cung để phát hiện sớm bất thường và có phương pháp điều trị, theo dõi hợp lý.
2. Bệnh u xơ tử cung có những biến chứng gì?
Mặc dù, u xơ là những khối u lành tính nhưng vẫn có thể diễn tiến đến mức độ nguy hiểm nhất định do biến chứng. Để xét được mức độ nguy hiểm của u xơ tử cung cần theo dõi trình trạng phát triển của khối u, từ đó đánh giá được nguy cơ xảy ra biến chứng.
Một số biến chứng u xơ tử cung có thể ảnh hưởng sâu sắc đến chất lượng cuộc sống của phụ nữ, nguy hiểm hơn có thể tác động đến khả năng sinh sản và sức khỏe tổng thể. Các biến chứng gây ra do u xơ tử cung được đánh giá dựa trên việc phân loại những đối tượng khác nhau. Dưới đây là những biến chứng thường gặp nếu không chữa trị kịp thời:
2.1 Bệnh u xơ tử cung đối với phụ nữ không có thai
– Gây ra tình trạng thiếu máu: bệnh nhân da xanh xao, mệt mỏi, thậm chí dễ bị choáng váng hoặc ngất. Nếu tình trạng này kéo dài và không được chữa trị có thể thành bệnh thiếu máu mãn tính.
– Gây chèn ép đến các tạng xung quanh: khối u phát triển càng to thì càng chèn ép, tạo áp lực lên các cơ quan xung quanh gây ra những tình trạng như:
+ Chèn ép lên bàng quang gây ra hiện tượng đái rắt, khó đái, tiểu tiện liên tục,…
+ Chèn ép lên trực tràng khiến dễ táo bón, đau khi đi vệ sinh, phân rắn,…
+ Chèn ép niệu quản làm thận bị ứ nước, dễ viêm đường tiết niệu.
+ Chèn ép các tĩnh mạch khiến chi dưới bị phù.
– Chậm có thai hoặc vô sinh: Người mắc bệnh u xơ tử cung có thể không có thai trong một thời gian dài dù không sử dụng các biện pháp tránh thai
– Xuất huyết tử cung bất thường: Thường xảy ra khi có u xơ dưới niêm mạc, khiến niêm mạc tử cung dễ chảy máu ngoài chu kì.
– Xoắn khối u dưới thanh mạc có cuống: Dẫn đến tình trạng đau dữ dội ở vùng hố chậu, kèm theo dấu hiệu kích thích phúc mạc với biểu hiện nôn ói, bí, trung tiện.
– Biến chứng nhiễm khuẩn: Đây là biến chứng của u xơ tử cung gây nên nhiều vấn đề như khí hư có mủ, mùi hôi, sốt do nhiễm trùng, đau bụng hạ vị, chảy máu âm đạo. Nghiêm trọng hơn còn làm tăng nguy cơ chuyển ung thư tử cung và ung thư cổ tử cung.
2.2 Bệnh u xơ tửu cung đối với phụ nữ đang trong kỳ thai nghén
– Nguy cơ sảy thai, thai chậm phát triển trong tử cung, sinh non: Khi bị u xơ tử cung, cơ tử cung của phụ nữ đàn hồi rất kém, dẫn đến tình trạng rối loạn co bóp và tăng nguy cơ sảy thai.
– Ảnh hưởng đến ngôi thai: Khối u xơ tử cung chèn ép vào khoang tử cung gây biến dạng khiến ngôi thai bất thường, ngôi cúi không tốt. U xơ trở thành khối u tiền đạo, gây cản trở đường ra của thai, có thể gây nguy hiểm cho thai nhi.
– Rau bong non: Điều này xảy ra khi rau thai vỡ ra khỏi tử cung vì bị chặn bởi khối u xơ. Tình trạng này gây thiếu oxy và có thể nguy hiểm cho tính mạng của thai nhi.
– Thời kỳ sổ rau thường gây ra băng huyết, đờ tử cung: Do khối u ảnh hưởng đến niêm mạc tử cung nên sau khi sổ rau thai phụ có thể khó cầm máu, tử cung không co sau sổ rau
– Bế sản dịch, nhiễm khuẩn hậu sản, hoại tử vô khuẩn, xoắn cuống u xơ dưới thanh mạc
3. Làm sao để hạn chế bệnh u xơ tử cung biến chứng?
Vì biến chứng u xơ tử cung có thể tiến triển theo chiều hướng nguy hiểm nên khi phát hiện hoặc nghi có u xơ cần đi khám hoặc gặp bác sĩ để đưa ra hướng điều trị. Mọi yếu tố liên quan của u xơ tử cung từ vị trí, kích thước, số lượng khối u cho đến mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng đều ảnh hưởng đến quyết định điều trị của bác sĩ. Đặc biệt với phụ nữ đang có kế hoạch sinh con, việc điều trị u xơ tử cung sẽ góp phần cải thiện khả năng sinh sản.
Với y học hiện nay, có nhiều phương pháp điều trị u xơ tử cung mà vẫn có thể bảo đảm khả năng sinh sản:
– Điều trị nội khoa bằng các loại thuốc đặc trị: Ở phương pháp này, người bệnh sẽ được chỉ định dùng các loại thuốc điều chỉnh, cân bằng hormone. Tuy nhiên uống thuốc không thể triệt tiêu hoàn toàn mà chỉ có thể làm nhỏ khối u.
– Phẫu thuật bóc tách: Các bác sĩ thực hiện bóc tách khối u bằng phương pháp nội soi, nút mạch máu hoặc mổ hở và vẫn đảm bảo khả năng sinh sản. Sau phẫu thuật 3 tháng bệnh nhân mới nên mang thai.
Biến chứng u xơ tử cung rất nguy hiểm, phương pháp điều trị cũng có nguy cơ riêng. Chính vì vậy, phái nữ cần phải biết rõ và nắm được kiến thức về căn bệnh này cũng như các phương pháp điều trị.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh