Các loại u nang buồng trứng
Có nhiều loại u nang buồng trứng như nang dạng bì và u nang lạc nội mạc tử cung. Tuy nhiên, u nang chức năng là loại phổ biến nhất. Hai loại u nang chức năng bao gồm u nang noãn và nang hoàng thể.
U nang buồng trứng
Trong một chu kỳ kinh nguyệt, trứng phát triển trong túi gọi là nang trứng nằm bên trong buồng trứng. Trong hầu hết các trường hợp, nang hoặc túi này vỡ ra và giải phóng trứng. Nhưng nếu nang trứng không bị vỡ, dịch bên trong nang có thể hình thành một nang trong buồng trứng.
U nang Corpus
Túi nang thường vỡ ra sau khi giải phóng trứng. Nhưng nếu túi không vỡ và giải phóng dịch nang, dịch bổ sung có thể tích tụ bên trong túi gây ra u nang hoàng thể.
Các loại u nang buồng trứng khác bao gồm:
- U nang quái : phát triển trên buồng trứng có thể chứa tóc, chất béo và các mô khác.
- U nang tuyến: sự tăng trưởng không ung thư có thể phát triển ở bề mặt ngoài của buồng trứng.
- U lạc nội mạc tử cung: các mô thường phát triển bên trong tử cung có thể phát triển bên ngoài tử cung và bám vào buồng trứng, dẫn đến u nang
Một số phụ nữ có hội chứng buồng trứng đa nang khiến cho buồng trứng chứa một số lượng lớn các nang nhỏ gây chèn ép buồng trứng. Nếu không được điều trị, buồng trứng đa nang có thể gây vô sinh.
Triệu chứng của u nang buồng trứng
Thông thường, u nang buồng trứng không gây ra bất kỳ triệu chứng nào. Tuy nhiên, các triệu chứng có thể xuất hiện khi u nang phát triển. Các triệu chứng có thể bao gồm:
-
Đầy hơi hoặc trướng bụng
-
Tăng nhu động ruột.
-
Đau vùng chậu trước hoặc trong chu kỳ kinh nguyệt
-
Đau khi giao hợp.
-
Đau vùng đùi hoặc lưng.
-
Vú mất đàn hồi.
-
Buồn nôn và ói mửa.
Các triệu chứng nghiêm trọng của u nang buồng trứng cần thăm khám ngay bao gồm:
-
Đau dữ dội vùng chậu.
-
Sốt cao.
-
Ngất xỉu hoặc chóng mặt.
-
Thở gấp, khó thở.
Những triệu chứng này có thể là dấu hiệu của một u nang vỡ hoặc xoắn buồng trứng. Cả hai biến chứng có thể có hậu quả nghiêm trọng nếu không được điều trị sớm.
Biến chứng u nang buồng trứng
Hầu hết các u nang buồng trứng là lành tính và tự khỏi mà không cần điều trị. Những u nang này thường không gây ra hoặc rất ít triệu chứng. Tỉ lệ u nang buồng trứng tiến triển thành ung thư là rất hiếm.
Xoắn buồng trứng là một biến chứng hiếm gặp khác của u nang buồng trứng khi một u nang lớn làm cho buồng trứng xoắn hoặc di chuyển khỏi vị trí ban đầu. Tình trạng này khiến cho quá trình cung cấp máu cho buồng trứng bị gián đoạn. Nếu không được điều trị nó có thể gây tổn thương hoặc hoại tử mô buồng trứng. Các trường hợp xoắn buồng trứng thường không phổ biến chiếm khoảng 3% các ca phẫu thuật phụ khoa khẩn cấp.
U nang vỡ cũng hiếm gặp có thể gây đau dữ dội và chảy máu bên trong. Biến chứng này làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và có thể đe dọa tính mạng nếu không được điều trị.
Chẩn đoán u nang buồng trứng
Có thể phát hiện u nang buồng trứng khi khám phụ khoa định kỳ. Kiểm tra siêu âm là một kỹ thuật hình ảnh giúp xác định kích thước, vị trí, hình dạng và tính chất (rắn, dịch) của một u nang.
Các kỹ thuật hình ảnh được sử dụng để chẩn đoán u nang buồng trứng bao gồm:
- CT scan
- MRI
- Siêu âm
Vì phần lớn các u nang biến mất sau một vài tuần hoặc vài tháng, bác sĩ có thể không lên kế hoạch điều trị ngay lập tức. Thay vào đó có thể kiểm tra siêu âm lại trong một vài tuần hoặc vài tháng để kiểm tra tình trạng tiến triển của u nang.
Nếu các triệu chứng không thuyên giảm hoặc gia tăng về kích thước, bác sĩ có thể tiến hành thêm các xét nghiệm khác để xác định nguyên nhân gây ra các triệu chứng bao gồm:
- Thử thai để đảm bảo bệnh nhân không mang thai
- Kiểm tra mức độ hormone xác định các tình trạng liên quan đến hormone
- Xét nghiệm máu CA-125 để sàng lọc ung thư buồng trứng
Điều trị u nang buồng trứng
Điều trị nhằm mục đích thu nhỏ hoặc loại bỏ nếu u nang không tự biến mất hoặc phát triển lớn hơn.
Thuốc tránh thai
Nếu u nang buồng trứng tái phát, bác sĩ có thể kê toa thuốc tránh thai để ngừng rụng trứng và ngăn ngừa sự phát triển của u nang mới. Thuốc tránh thai đường uống cũng có thể làm giảm nguy cơ ung thư buồng trứng. Nguy cơ ung thư buồng trứng thường có tỉ lệ cao hơn ở phụ nữ mãn kinh.
Nội soi ổ bụng
Nếu u nang nhỏ và kết quả chẩn đoán hình ảnh xác định không phải là ung thư, bác sĩ có thể thực hiện phẫu thuật nội soi để phẫu thuật cắt bỏ u nang.
Phẫu thuật hở
Nếu có một u nang lớn, thể phẫu thuật cắt bỏ u nang sẽ được tiến hành thông qua một vết mổ lớn ở bụng. Nếu kết quả sinh thiết xác định rằng u nang là ung thư, bác sĩ có thể tiến hành cắt bỏ cả buồng trứng và tử cung.
Phòng ngừa u nang buồng trứng
U nang buồng trứng không thể phòng ngừa, tuy nhiên kiểm tra phụ khoa định kỳ có thể phát hiện sớm u nang buồng trứng. U nang buồng trứng lành tính hiếm khi trở thành ung thư. Tuy nhiên, các triệu chứng của ung thư buồng trứng có thể tương tự các triệu chứng của u nang buồng trứng. Do đó, cần thăm khám định kì để có chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời. Thông báo cho bác sĩ về các triệu chứng chẳng hạn như:
- Thay đổi trong chu kỳ kinh nguyệt.
- Đau vùng chậu liên tục
- Ăn mất ngon
- Tụt cân không rõ nguyên nhân.
- Đầy bụng
Tầm nhìn dài hạn
Điều trị cho phụ nữ tiền mãn kinh bị u nang buồng trứng là nhanh chóng và đơn giản. Hầu hết các u nang biến mất trong vòng một vài tháng. Tuy nhiên u nang buồng trứng tái phát có thể xảy ra ở phụ nữ tiền mãn kinh và phụ nữ bị mất cân bằng hormone.
Nếu không được điều trị, một số u nang có thể làm giảm khả năng sinh sản như lạc nội mạc tử cung và hội chứng buồng trứng đa nang. Để cải thiện khả năng sinh sản, bác sĩ có thể loại bỏ hoặc thu nhỏ u nang. U nang chức năng, u nang tuyến và nang dạng bì không ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
Mặc dù bác sĩ thường theo dõi và lựa chọn phương pháp điều trị? (phương pháp điều trị bảo tồn) với các u nang buồng trứng, tuy nhiên bác sĩ cũng có thể đề nghị phẫu thuật để loại bỏ và kiểm tra bất kỳ u nang hoặc sự phát triển nào ở buồng trứng sau khi mãn kinh. Điều này do nguy cơ phát triển u nang ung thư hoặc ung thư buồng trứng tăng sau khi mãn kinh. Tuy nhiên, u nang buồng trứng không phải là yếu tố làm nguy cơ ung thư buồng trứng. Thông thường, u nang sẽ được loại bỏ nếu có đường kính lớn hơn 5 cm.
Có thể bạn quan tâm: Lạc nội mạc tử cung và bệnh lý của buồng trứng
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Bệnh viện Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
