Các yếu tố hỗ trợ tăng khả năng thụ thai tự nhiên ở nữ giới

Quá trình cố gắng mang thai không chỉ là một trải nghiệm ý nghĩa trong đời sống hôn nhân mà còn là một giai đoạn đòi hỏi sự hiểu biết và chuẩn bị chu đáo về mặt thể chất lẫn tâm lý. Mặc dù nhiều người kỳ vọng việc thụ thai xảy ra ngay lập tức, nhưng trên thực tế, thời gian để có thai có thể kéo dài nhiều tháng, đặc biệt trong bối cảnh có sử dụng biện pháp tránh thai nội tiết, hoặc có tiền sử bệnh lý ảnh hưởng đến chức năng sinh sản.

Dưới đây là các yếu tố và khuyến nghị khoa học nhằm hỗ trợ tăng khả năng thụ thai tự nhiên:

1. Chế độ dinh dưỡng lành mạnh

Chế độ ăn đa dạng, giàu vi chất dinh dưỡng đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì sức khỏe sinh sản. Cần tăng cường:

Rau xanh đậm, quả mọng (việt quất, mâm xôi), cà chua, ớt đỏ
Thực phẩm giàu acid folic (bông cải xanh, rau bina, xà lách)
Nguồn protein nạc (thịt, cá), hải sản (đặc biệt là hàu – giàu kẽm)
Các sản phẩm từ sữa (2–3 khẩu phần/ngày)

Acid folic (400–800 mcg/ngày) nên được bổ sung từ trước khi mang thai để hỗ trợ quá trình phân bào và ngăn ngừa dị tật ống thần kinh.

2. Bổ sung vitamin và khoáng chất thiết yếu

Ngoài acid folic, các vitamin và khoáng chất sau được ghi nhận có vai trò trong quá trình rụng trứng, thụ thai và phát triển hợp tử:

Vitamin A, C, D, E
Nhóm vitamin B (B1, B2, B6, niacin, acid pantothenic)
Kẽm, đồng, kali

Việc bổ sung nên dựa trên đánh giá dinh dưỡng cá nhân, tránh lạm dụng gây dư thừa vi chất.

3. Duy trì cân nặng lý tưởng

Chỉ số BMI từ 20–25 được xem là tối ưu cho khả năng sinh sản. Cả thừa cân và thiếu cân đều có thể ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt và gây rối loạn rụng trứng.

Thừa cân làm tăng nguy cơ kháng insulin, hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) và biến chứng trong thai kỳ.
Thiếu cân có thể gây vô kinh do giảm lượng estrogen.

Giảm hoặc tăng cân cần có kế hoạch và sự giám sát y khoa để đảm bảo an toàn.

4. Tránh rượu, thuốc lá và hạn chế caffeine

Thuốc lá ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng trứng và tăng nguy cơ sảy thai.
Rượu làm giảm chức năng buồng trứng, ảnh hưởng đến sự phát triển của phôi thai sớm.
Caffeine: Nên giới hạn dưới 200 mg/ngày (khoảng 1–2 tách cà phê) vì lượng cao có thể ảnh hưởng đến khả năng thụ thai.

5. Quan hệ tình dục đều đặn, không áp lực

Quan hệ tình dục đều đặn (2–3 lần/tuần) giúp tối ưu hóa khả năng tiếp cận thời điểm rụng trứng mà không cần thiết lập lịch trình quá căng thẳng. Việc cố gắng quan hệ theo lịch định sẵn có thể làm tăng mức độ căng thẳng và ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống tình dục.

6. Theo dõi chu kỳ kinh nguyệt và xác định thời điểm rụng trứng

Thời điểm rụng trứng thường xảy ra vào khoảng ngày thứ 14 của chu kỳ kinh nguyệt 28 ngày. Trứng chỉ sống được từ 12–24 giờ, trong khi tinh trùng có thể tồn tại đến 5–7 ngày trong cơ thể nữ giới. Quan hệ tình dục vào khoảng 1–2 ngày trước và trong thời điểm rụng trứng là lý tưởng nhất để thụ thai.

Có thể sử dụng que thử rụng trứng hoặc theo dõi nhiệt độ cơ thể nền, dịch nhầy cổ tử cung để hỗ trợ xác định thời điểm rụng trứng.

7. Khám sức khỏe sinh sản định kỳ

Nếu sau 12 tháng (hoặc 6 tháng đối với phụ nữ ≥ 35 tuổi) cố gắng thụ thai không thành công, nên đến các cơ sở chuyên khoa sản – phụ khoa để kiểm tra nguyên nhân, bao gồm:

Khám phụ khoa tổng quát
Siêu âm buồng trứng – tử cung
Xét nghiệm nội tiết tố sinh dục
Đánh giá chất lượng tinh dịch đồ ở nam giới

8. Tăng cường sức khỏe sinh sản cho bạn tình

Nam giới cũng cần:

Duy trì cân nặng hợp lý
Hạn chế rượu bia, thuốc lá
Bổ sung kẽm, vitamin C, E giúp cải thiện chất lượng tinh trùng
Tập thể dục đều đặn
Quản lý stress, tránh tiếp xúc hóa chất độc hại

9. Tư thế quan hệ tình dục và thời gian nghỉ sau giao hợp

Một số nghiên cứu gợi ý rằng tư thế truyền thống (nam trên) và nằm ngửa khoảng 15–30 phút sau giao hợp có thể hỗ trợ tinh trùng tiếp cận cổ tử cung hiệu quả hơn. Tuy nhiên, bằng chứng về lợi ích lâm sàng vẫn còn hạn chế.

10. Quản lý căng thẳng

Stress là yếu tố gây rối loạn nội tiết, ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt và chức năng sinh dục ở cả nam và nữ. Các biện pháp giúp giảm stress:

Tập yoga, thiền định, thư giãn tinh thần
Tham vấn tâm lý nếu cần thiết
Duy trì sinh hoạt vợ chồng tích cực, hỗ trợ lẫn nhau

Nghiên cứu tại Đại học Oxford cho thấy stress làm giảm khoảng 12% khả năng thụ thai trong thời kỳ dễ thụ thai nhất của chu kỳ.

11. Thời gian kỳ vọng có thai

Khoảng 84% các cặp vợ chồng sẽ có thai trong vòng 12 tháng nếu quan hệ đều đặn, không dùng biện pháp tránh thai.
Khoảng 92% sẽ có thai trong 2 năm.
Nếu chưa có thai sau 1 năm cố gắng (hoặc 6 tháng nếu ≥35 tuổi), cần đi khám chuyên khoa hiếm muộn/sinh sản để can thiệp sớm.