Cổ tử cung ngắn có thể làm quá trình chuyển dạ và sinh nở trở nên khó khăn hơn. Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm, bác sĩ có thể đưa ra các phương pháp giúp thai phụ vượt cạn dễ dàng hơn.
Nếu cổ tử cung của phụ nữ mang thai ngắn có thể dẫn đến cổ tử cung suy yếu khiến cổ tử cung giãn ra quá sớm. Điều này có thể làm tăng nguy cơ sảy thai, chuyển dạ sinh non và các biến chứng khác.
Cổ tử cung ngắn ảnh hưởng như thế nào đến việc mang thai?
Khi cổ tử cung ngắn bất thường, cổ tử cung sẽ dễ bị giãn ra và ít có cơ chế bảo vệ cho thai nhi và thai phụ.
Các bác sĩ định nghĩa chuyển dạ sinh non là những thay đổi ở cổ tử cung xảy ra trước tuần thứ 37 của thai kỳ. Cổ tử cung ngắn làm tăng nguy cơ sảy thai, chuyển dạ sinh non. Chuyển dạ sinh non là một yếu tố nguy cơ, biến chứng, bao gồm thai chết lưu, trẻ sinh nhẹ cân, chảy máu não và khuyết tật bẩm sinh.
Một số nghiên cứu có thấy rằng cổ tử cung ngắn làm tăng nguy cơ chuyển dạ sinh non gấp 6 lần ở phụ nữ mang thai đơn và 8 lần ở phụ nữ mang song thai.
Trong khi nhiều yếu tố có thể gây ra sinh non, các thống kê cho thấy có mối tương quan rõ ràng giữa việc cổ tử cung ngắn và chuyển dạ sớm.
Ví dụ, một nghiên cứu về những phụ nữ có cổ tử cung rất ngắn - dưới 15mm cho thấy vấn đề này chiếm 86% các trường hợp chuyển dạ sinh non trước 28 tuần và 58% các trường hợp chuyển dạ sinh non trước 32 tuần.
Chẩn đoán cổ tử cung ngắn
Trong khi các bác sĩ thường đo chiều dài của cổ tử cung trong những lần siêu âm đầu thai kỳ, thì siêu âm qua ngã âm đạo lại cho kết quả đo đáng tin cậy nhất.
Các chuyên gia khuyến nghị nên kiểm tra chiều dài cổ tử cung định kỳ cho những phụ nữ mang thai có tiền sử chuyển dạ hoặc sinh non. Nếu bác sĩ lâm sàng cho rằng phụ nữ có thể có cổ tử cung ngắn, có thể bắt đầu thực hiện kiểm tra chiều dài cổ tử cung qua siêu âm qua ngã âm đạo giữa tuần 16 và 20. Nếu phụ nữ có tiền sử chuyển dạ sinh non hoặc chẩn đoán cổ tử cung ngắn cần bắt đầu kiểm tra sớm hơn.
Nếu cổ tử cung dài dưới 25mm được xem là cổ tử cung ngắn. Tuy nhiên, một số bác sĩ sử dụng các tiêu chuẩn khác nhau. Nhìn chung, điều quan trọng đối với bất kỳ ai có tiền sử chuyển dạ sinh non hoặc cổ tử cung ngắn là cần thông báo cho bác sĩ để có phương án xử trí phù hợp.
Nguyên nhân nào gây ra cổ tử cung ngắn?
Hiện không có nguyên nhân chính xác tại sao cổ tử cung lại ngắn hơn mức trung bình. Một số yếu tố nguy cơ dẫn đến cổ tử cung ngắn và suy cổ tử cung bao gồm:
- Dị tật của tử cung, chẳng hạn như tử cung đôi;
- Phẫu thuật cổ tử cung trước đó;
- Chấn thương tử cung hoặc cổ tử cung trong lần sinh trước;
- Hút thuốc;
- Viêm hoặc nhiễm trùng cổ tử cung hoặc âm đạo;
- Thời gian giữa hai lần mang thai gần nhau.
Những phụ nữ đã từng sinh non trước đây có nguy cơ sinh non trong những lần sau đó cao hơn.
Khắc phục ảnh hưởng của cổ tử cung ngắn đến quá trình mang thai như thế nào?
Nhìn chung, có hai lựa chọn điều trị cho cổ tử cung ngắn.
Đối với một số phụ nữ, bác sĩ có thể thực hiện phương pháp khâu vòng cổ tử cung giúp làm giảm nguy cơ sảy thai hoặc chuyển dạ sinh non. Tuy nhiên, các bác sĩ khuyến nghị không nên thực hiện phương pháp này cho những phụ nữ mang song thai hoặc đa thai khác.
Khâu vòng cổ tử cung mang lại hiệu quả tốt nhất trong giai đoạn đầu của thai kỳ. Hầu hết các bác sĩ sẽ không tiến hành thủ thuật này sau 23 tuần. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa có sự thống nhất giữa các chuyên gia về việc áp dụng phương pháp này, và một số thai phụ có thể không đủ điều kiện để thực hiện.
Một đánh giá năm 2017 của 15 nghiên cứu đã kết luận rằng - trong khi khâu vòng cổ tử cung làm giảm nguy cơ sinh non ở những phụ nữ có nguy cơ cao, tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu phương pháp này có thực sự tốt hơn các lựa chọn khác như đặt progesterone âm đạo hay không.
Theo một nghiên cứu năm 2013, đặt progesterone trong âm đạo làm giảm 44% nguy cơ sinh con trước 33 tuần. Progesterone đặt âm đạo có thể được dùng bằng thuốc đạn hoặc thuốc tiêm.
Khi nào đến gặp bác sĩ
Hầu hết phụ nữ không biết chiều dài cổ tử cung của mình. Vì vậy, những phụ nữ có tiền sử chuyển dạ sinh non, tổn thương cổ tử cung hoặc sẩy thai muộn hoặc nếu có bất kì sự lo lắng về khả năng sinh non có thể yêu cầu đo cổ tử cung qua ngả âm đạo, ngay cả khi họ không có yếu tố nguy cơ.
Thai phụ nên nói chuyện với bác sĩ về các yếu tố nguy cơ, tiền sử cá nhân. Thai phụ có cổ tử cung ngắn nên đi khám nếu:
- Chảy máu từ âm đạo.
- Có các triệu chứng chuyển dạ, chẳng hạn như các cơn co thắt.
- Có dịch chảy ra từ âm đạo.
- Thai nhi ngừng cử động hoặc ít cử động hơn.
Tổng kết
Điều trị cổ tử cung ngắn hiệu quả nhất nếu thực hiện trước 24 tuần của thai kỳ. Phụ nữ mang thai nếu có những biện pháp hỗ trợ có thể trải qua cuộc sinh nở một cách bình thường. Ngay cả khi phụ nữ chuyển dạ sinh non, progesterone hoặc cerclage vẫn có thể trì hoãn quá trình chuyển dạ vài tuần, giúp thai nhi có nhiều thời gian hơn để phát triển. Điều này làm giảm nguy cơ biến chứng.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
