Nguyên nhân tiêu chảy khi mang thai
Tiêu chảy là tình trạng rối loạn đường ruột với biểu hiện là đi ngoài, phân lỏng liên tục (hơn 3 lần/ngày) và kéo dài. Nguyên nhân có thể do:
Virus, vi khuẩn xâm nhập vào đường ruột gây bệnh
Nhiễm ký sinh trùng gây bệnh đường tiêu hóa
Ngộ độc thực phẩm
Viêm dạ dày ruột cấp tính do virus
Hội chứng ruột kích thích
Tác dụng phụ của một số thuốc
Mắc bệnh viêm loét dạ dày, bệnh Crohn, bệnh Celiac
Ngoài những nguyên nhân thông thường trên, tiêu chảy khi mang thai có thể do nhiều nguyên nhân khác gây nên.
Trong thời kỳ mang thai, hệ tiêu hóa yếu hơn nên việc tiêu thụ thức ăn gặp nhiều khó khăn. Chỉ cần thức ăn “lạ” thì cơ thể sẽ có phản ứng ngay bằng các triệu chứng rối loạn tiêu hóa, trong đó có tiêu chảy. Khi mang thai, chế độ ăn uống của mẹ thay đổi. Sự thay đổi đột ngột khiến cho dạ dày không kịp thích ứng và gây ra tiêu chảy.
Trong thai kỳ, sức đề kháng của mẹ cũng giảm sút nên khi ăn hay uống phải thực phẩm bẩn, vi khuẩn sẽ dễ dàng xâm nhập và tấn công gây tiêu chảy. Bên cạnh đó, dù thực phẩm đảm bảo sạch sẽ, an toàn nhưng mẹ bầu vẫn bị tiêu chảy do thực phẩm đó có chứa một số chất mà cơ thể không hấp thu được và không phù hợp với thể trạng bà bầu.
Có một số bà bầu bị dị ứng với sữa tươi, đồ ăn nhiều đạm… Nếu tiêu thụ những thực phẩm này thì chúng cũng không tiêu hóa được và gây ra tiêu chảy để tống chúng ra khỏi cơ thể.
Ngoài ra, trong suốt thai kỳ, đa số mẹ bầu sẽ uống thêm vitamin để tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, những loại vitamin này cũng có thể làm đau dạ dày và gây nên tình trạng tiêu chảy.
Và một nguyên nhân phổ biến nhất gây nên tiêu chảy khi mang thai đó là do có sự thay đổi hormone trong cơ thể người mẹ. Nếu hormone này khiến hệ thống tiêu hóa làm việc nhanh hơn thì có nguy cơ gây nên bệnh tiêu chảy.
Mức độ nguy hiểm của tiêu chảy khi mang thai
Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh cũng như cách điều trị, bệnh tiêu chảy khi mang thai sẽ có ảnh hưởng khác nhau đối với mỗi mẹ bầu.
Ở tình trạng bệnh tiêu chảy khi mang thai nhẹ, mẹ có thể chỉ cần bổ sung đủ nước, điện giải, ăn uống sạch sẽ, đảm bảo ăn chín uống sôi là bệnh sẽ nhanh khỏi, chỉ kéo dài 1 – 2 ngày.
Còn với trường hợp tiêu chảy khi mang thai diễn biến nặng hơn, nếu không được xử lý kịp thời, mẹ sẽ rơi vào trạng thái mệt mỏi, mất nước, thậm chí đe dọa đến tính mạng của thai nhi. Do đó, mẹ tuyệt đối không nên chủ quan với tình trạng này.
Hậu quả của tiêu chảy khi mang thai
Bệnh tiêu chảy khi mang thai gây ra do nhiều nguyên nhân nên nó có thể kéo dài từ 1 đến 10 ngày.
Người bị tiêu chảy thường có triệu chứng lâm râm đau bụng vùng quanh rốn, đôi khi cũng có thể bị đau dữ dội và trong mỗi cơn đau lại mót đi ngoài phân lỏng (đi tiêu hay đi cầu).
Cùng với tình trạng đi tiểu tiện nhiều lượt, người bệnh có thể bị nôn mửa. Đặc biệt, khi tiêu chảy do vi khuẩn tả, số lần đi tiêu và nôn mửa rất nhiều khiến cơ thể kiệt nước, suy sụp rất nhanh, nếu không được điều trị kịp thời rất dễ tử vong.
Phụ nữ đang mang thai khi mắc tiêu chảy thường bị nặng hơn các trường hợp bình thường và mức độ nguy hiểm cũng cao hơn. Ngoài tác hại đối với cơ thể mẹ, thai trong bụng cũng chịu ảnh hưởng xấu, có thể bị suy dinh dưỡng, chậm phát triển và nặng hơn nữa có thể làm thai chết lưu trong bụng mẹ.
Nếu tình trạng đau bụng quanh vùng rốn kéo dài, nhiều lúc đau dữ dội thì sẽ rất nguy hiểm vì các cơn đau bụng này có thể kích thích tử cung co bóp. Điều này đe dọa đến sự an toàn của thai nhi vì có thể gây sinh non.
Nếu mẹ bầu bị tiêu chảy mà không được xử trí sớm, đến khi muộn phải đi cấp cứu, dùng thuốc kháng sinh điều trị có thể khiến mẹ bị sảy thai, tăng nguy cơ gây dị tật thai nhi rất nguy hiểm.
Phương pháp điều trị tiêu chảy khi mang thai
Tiêu chảy khi mang thai không thể coi thường, cần đi khám càng sớm càng tốt để được điều trị đúng thuốc, đúng liều lượng và đủ thời gian cho nhanh khỏi bệnh.
Đặc biệt, mẹ bầu không nên tự mình mua thuốc uống hoặc dùng thuốc do mách bảo của những người không có chuyên môn vì nhiều loại thuốc điều trị tiêu chảy có thể gây hại cho thai.
Nếu mẹ bầu bị tiêu chảy, hãy áp dụng các biện pháp sau để điều trị:
Bổ sung nước và điện giải
Đây là nguyên tắc điều trị tiêu chảy khi mang thai đầu tiên mà bất kỳ ai cũng phải thực hiện, kể cả bà bầu vì khi bị tiêu chảy, cơ thể mất rất nhiều nước, nếu không bù nước sẽ gây nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi.
Mẹ bầu có thể bổ sung nước bằng việc uống nước lọc hoặc một số loại nước tốt cho hệ tiêu hóa như trà gừng, nước mật ong, thêm tinh dầu bạc hà vào nước uống. Mẹ nên ngừng uống các loại nước ép hoặc đồ uống có sữa, đường vì nó có thể khiến tình trạng tiêu chảy trở nên tồi tệ hơn.
Các loại thực phẩm cần tránh
Khi bị tiêu chảy, mẹ đặc biệt cần lưu ý đến vấn đề ăn uống. Một số loại thực phẩm không chỉ không giúp bệnh thuyên giảm mà nó còn có khả năng khiến tình trạng tiêu chảy khi mang thai ngày càng nặng nề hơn.
Trong đó, có một số loại thực phẩm mẹ cần tránh nếu đang bị tiêu chảy khi mang thai:
Đồ chiên, nhiều dầu
Các món chiên tuy ngon miệng nhưng lại không hề tốt cho hệ tiêu hóa, nhất là khi mẹ bầu đang bị tiêu chảy thì tuyệt đối nên tránh xa những loại thực phẩm này.
Các món như khoai tây chiên, cà ri rất nhiều dầu và chất béo nên cần nhiều nước để có thể tiêu hóa hết. Trong khi đó, mẹ bầu lại đang bị mất nước do tiêu chảy nên không thể đáp ứng được nhu cầu này. Chúng sẽ gây hại cho hệ tiêu hóa.
Thịt đỏ
Thịt đỏ (thịt bò, thịt cừu…) rất giàu đạm và một số thành phần dinh dưỡng khác nên chúng thường khó tiêu. Bên cạnh đó, việc ăn thịt đỏ chưa được nấu chín như các món phở tái, trâu nhúng giấm… sẽ khiến cho tình trạng tiêu chảy nặng hơn.
Hải sản
Một số loại hải sản có chứa hàm lượng thủy ngân vô cơ. Đây là chất mà bà bầu không thể tiêu hóa nên nếu ăn hải sản khi đang bị tiêu chảy thì tình trạng này có thể trầm trọng hơn.
Không chỉ với bà bầu bị tiêu chảy mà bất cứ bà bầu nào cũng nên hạn chế ăn hải sản vì thủy ngân có thể ảnh hưởng xấu đến thai nhi.
Sữa tươi
Sữa tươi nếu không được bảo quản đúng cách có nguy cơ nhiễm khuẩn rất cao. Với mẹ bầu bị tiêu chảy, nếu uống nhiều sữa tươi sẽ không thật sự tốt dù nó chứa nhiều chất dinh dưỡng cần thiết.
Nước uống có ga
Uống nhiều nước là giải pháp chữa tiêu chảy nhưng bạn không nên uống nước có ga hoặc cà phê. Nguyên nhân là vì các loại nước này có tác dụng lợi tiểu nên có thể khiến tình trạng tiêu chảy trầm trọng hơn. Bên cạnh đó, hàm lượng cafein cũng gây ra nhiều vấn đề đối với hệ tiêu hóa của mẹ bầu.
Một số loại trái cây
Đu đủ là loại trái có khả năng gây co bóp tử cung. Nó cũng có tác dụng kích thích hệ tiêu hóa làm việc nhanh hơn nên mẹ bầu không được ăn khi đang bị tiêu chảy.
Dứa có chứa bromelain, loại enzyme có khả năng làm tăng nguy cơ sẩy thai và tiêu chảy nên mẹ cũng cần loại bỏ dứa ra khỏi thực đơn trong những ngày đang bị tiêu chảy.
Không tự ý dùng thuốc điều trị tiêu chảy khi mang thai
Nếu bị tiêu chảy khi mang thai, mẹ không được tự ý mua thuốc về uống mà phải hỏi ý kiến bác sĩ. Khi thăm khám, bác sĩ sẽ nắm bắt được tình hình bệnh và kê đơn thuốc phù hợp để giúp việc chữa trị đạt hiệu quả cao.
Nếu mẹ tự ý dùng thuốc có thể không chữa được bệnh mà còn gây hại cho thai nhi nên mẹ tuyệt đối cẩn trọng vấn đề này.
Đi khám tại cơ sở y tế uy tín
Nếu tình trạng tiêu chảy khi mang thai diễn biến ngày một nặng và không tự khỏi được, mẹ hãy đến cơ sở y tế uy tín để thăm khám và điều trị. Bác sĩ sẽ hướng dẫn và kê đơn thuốc phù hợp cho mẹ để giúp chấm dứt tình trạng tiêu chảy trong thời gian ngắn nhất.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh