Mối liên hệ giữa nhiễm virus HPV, vắc-xin phòng HPV và bệnh đa xơ cứng

1. Tổng quan về bệnh đa xơ cứng

Bệnh đa xơ cứng (Multiple Sclerosis – MS) là một bệnh lý tự miễn mạn tính ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương. Trong bệnh cảnh này, hệ thống miễn dịch của cơ thể nhầm lẫn và tấn công myelin – lớp bao phủ bảo vệ các sợi thần kinh. Sự tổn thương này dẫn đến rối loạn trong dẫn truyền tín hiệu thần kinh, gây ra các biểu hiện thần kinh đa dạng và tiến triển theo thời gian.

2. Tổng quan về virus HPV

Virus papilloma ở người (Human Papillomavirus – HPV) là một loại virus phổ biến lây truyền qua đường tình dục. HPV được xem là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs). Một số chủng HPV có thể gây mụn cóc sinh dục, trong khi các chủng nguy cơ cao (ví dụ: HPV-16, HPV-18) có liên quan đến sự phát triển của nhiều loại ung thư như: ung thư cổ tử cung, âm hộ, hậu môn, dương vật và hầu họng.

Vắc-xin ngừa HPV đã được chứng minh là hiệu quả và an toàn trong việc phòng ngừa nhiễm các chủng HPV nguy cơ cao gây ung thư.

3. HPV có gây ra bệnh đa xơ cứng không?

Hiện tại, không có bằng chứng khoa học nào cho thấy virus HPV có thể gây ra hoặc góp phần phát triển bệnh đa xơ cứng (MS). Một số nghiên cứu dịch tễ học ghi nhận tỷ lệ mắc bệnh tự miễn cao hơn ở phụ nữ nhiễm HPV, tuy nhiên, mối liên quan này không áp dụng đối với tất cả các bệnh tự miễn, và HPV chủ yếu được xem là có liên quan đến lupus ban đỏ hệ thống (SLE) chứ không phải MS.

Các tác nhân virus khác – chẳng hạn virus Epstein-Barr (EBV) – mới là đối tượng được nghiên cứu sâu và có bằng chứng dịch tễ học, miễn dịch học cho thấy mối liên hệ tiềm năng với bệnh đa xơ cứng. Ngoài EBV, một số nghiên cứu cũng đề cập đến herpesvirus-6 người (HHV-6) trong bệnh sinh MS.

4. Vắc-xin HPV và nguy cơ mắc bệnh đa xơ cứng

Do bệnh đa xơ cứng thường khởi phát ở nữ giới trẻ tuổi – nhóm dân số có chỉ định tiêm chủng HPV – một số quan ngại đã được đặt ra về mối liên hệ giữa vắc-xin HPV và nguy cơ phát triển MS. Tuy nhiên, phần lớn các nghiên cứu dịch tễ học quy mô lớn, có đối chứng đều không tìm thấy mối liên hệ nhân quả nào giữa việc tiêm vắc-xin HPV và sự khởi phát bệnh đa xơ cứng.

Một phân tích tổng hợp của các nghiên cứu quan sát và thử nghiệm lâm sàng cho thấy vắc-xin HPV không làm tăng nguy cơ mắc bệnh tự miễn, bao gồm cả MS.

5. Điều trị mụn cóc sinh dục do HPV và liên quan đến MS

Hiện chưa có phương pháp điều trị triệt để nhiễm HPV, nhưng các biểu hiện như mụn cóc sinh dục có thể được điều trị bằng các thuốc bôi tại chỗ bao gồm:

• Imiquimod: một chất điều biến miễn dịch kích hoạt đáp ứng miễn dịch tại chỗ.

• Podofilox (podophyllotoxin)

• Sinecatechin

• Axit trichloroacetic

Trong số này, Imiquimod là thuốc có khả năng tác động đến hệ thống miễn dịch toàn thân và được báo cáo là có thể làm nặng thêm triệu chứng ở bệnh nhân đang mắc MS. Do đó, chỉ nên sử dụng Imiquimod ở những người có hệ miễn dịch ổn định và không có bệnh lý tự miễn nền.

6. Khuyến nghị về tiêm chủng HPV

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), các khuyến nghị về tiêm vắc-xin HPV như sau:

• Đối tượng được khuyến nghị tiêm chủng chính: tất cả thanh thiếu niên ở độ tuổi 11–12, có thể bắt đầu sớm từ 9 tuổi.

• Người chưa được tiêm chủng đầy đủ: có thể tiêm đến 26 tuổi.

• Đối tượng từ 27–45 tuổi: không khuyến cáo tiêm đại trà, nhưng có thể xem xét tiêm chủng dựa trên đánh giá nguy cơ cá nhân, sau khi tham khảo ý kiến chuyên môn từ bác sĩ.

Việc tiêm vắc-xin HPV không liên quan đến việc gây ra bệnh đa xơ cứng và được xem là an toàn ở quần thể nói chung.

Kết luận

Hiện không có bằng chứng nào cho thấy HPV hoặc vắc-xin phòng HPV là nguyên nhân hoặc yếu tố thúc đẩy bệnh đa xơ cứng. Các chuyên gia y tế khuyến cáo tiếp tục tiêm vắc-xin HPV cho các đối tượng phù hợp nhằm phòng ngừa ung thư do HPV gây ra. Ở nhóm bệnh nhân có bệnh lý tự miễn đã được chẩn đoán (như MS), cần cân nhắc khi sử dụng các thuốc điều trị mụn cóc có tác động đến miễn dịch như Imiquimod, đồng thời cần theo dõi sát và có sự phối hợp liên chuyên khoa.