✴️ Vị thuốc quanh ta: Bí đao
1. Nhận biết cây bí đao
Bí đao còn gọi là đông qua [Benincasa hispida (Thunb.) Cogn.], họ Bí (Cucurbitaceae). Đây là loại thân thảo, dây leo bằng tua cuốn.
Thân phủ một lớp lông dài. Lá mọc so le, có cuống dài, mép có răng cưa, hai mặt đều có lông cứng. Hoa màu vàng, đơn tính cùng gốc. Quả thuôn dài, màu lục nhạt, khi còn non có lông cứng, sau màu lục sẫm, phủ một lớp sáp màu trắng mốc. Nhiều hạt, dẹt, màu trắng. Vị thuốc là phần thịt quả, sau khi loại bỏ lớp vỏ ngoài, bỏ ruột và hạt.
2. Các thành phần dinh dưỡng có trong bí đao
Phần thịt quả chứa carbonhydrat, protein, chất béo, cellulose, muối khoáng, trong đó có Ca, P, Fe, các vitamin B1, B2, PP, C, sitosterol, β – sitosterol acetate, lupeol, lupeol acetate. Phần vỏ quả có chứa chất sáp, chất nhựa và một chất triterpen: isomultiflorenol acetate. Hạt bí chứa các chất saponosid, a xít amin.
3. Tác dụng
Từ lâu, bí đao đã là một cây được trồng vừa để làm thực phẩm vừa được dùng làm thuốc. Ở Việt nam, loại quả này được trồng ở hầu hết các vùng miền. Bí đao nấu canh ăn với tác dụng giải nhiệt, giải độc. Còn được dùng để chế biến mứt kẹo, nước uống, rất thơm ngon và bổ mát.
Theo YHCT, bí đao có tác dụng thanh nhiệt, lương huyết, lợi niệu, tiêu phù thũng, tiêu viêm, chỉ thống, chống ho, tiêu khát. Hạt bí có tác dụng thanh nhiệt, lợi thấp, hóa đàm, trừ mủ, giải độc, trừ giun.
4. Một số bài thuốc
– Trị tiểu đường: bí đao 100g, củ mài 30g, lá sen tươi 60g. Sắc lấy nước uống 2 – 3 lần trong ngày. Hoặc bí đao, vỏ dưa hấu, mỗi vị 15g, thiên hoa phấn 12g. Sắc uống, ngày 1 thang.
– Trị viêm thận cấp tính, phù thũng: bí đao, rễ cỏ tranh, mỗi vị 30g. Sắc uống ngày 1 thang.
– Trị ho do nhiệt: bí đao sắc nước, thêm mật ong, uống nhiều lần trong ngày.
– Trị viêm bàng quang, tiểu đục, tiểu buốt, dắt: bí đao 12g, sắc uống nhiều lần trong ngày.
– Trị ung nhọt ở phổi hoặc ở đại tràng, hạt bí đao sao vàng, bồ công anh, kim ngân hoa, ý dĩ (để sống), diếp cá, mỗi vị 40g, rễ cây lau 20g, đào nhân, cát cánh, cam thảo, mỗi vị 10g. Sắc uống ngày 1 thang.
5. Giảm béo
Bí đao là loại quả có khả năng sinh nhiệt thấp, hàm lượng chất béo gần như không có và có khả năng làm giảm tích tụ mỡ trong cơ thể nên nó là vị thuốc lý tưởng để chữa bệnh béo phì. Vì thế, đối với những người muốn giảm cân có thể dùng bí đao như một thực phẩm rau xanh và nên ăn nhiều hơn so với các loại rau khác. Mỗi ngày, nên uống từ 0,2 - 0,5 lít nước bí đao, sẽ có tác dụng giảm cân nhanh chóng. Cần lưu ý, bí đao có tính mát nên đối với những người có cơ địa lạnh thì nên dùng liều lượng ít rồi tăng dần để cơ thể dễ thích nghi.
6. Làm đẹp da
Quả bí đao tươi, giã nát, vắt lấy nước uống hằng ngày, hoặc ép lấy nước, bỏ thêm vài hạt muối làm nước giải khát rất tốt. Cũng có thể kết hợp bí đao với một số loại hoa quả khác như: dưa hấu, đường, muối làm thành nước uống. Việc uống nước bí đao thường xuyên sẽ giúp làn da của bạn trở nên tươi sáng hơn một cách rõ rệt. Đặc biệt nếu như da bạn bị nám, đen thì sau khi ép bí lấy nước, bạn nên để lại một chút nước ép rồi trộn với mật ong, đắp lên mặt, các vết nám trên mặt sẽ mờ dần đi. Với những người có sắc mặt nâu vàng thì lấy 1kg bí đao gọt vỏ, thái miếng, trộn đều với 1,5 lít rượu gạo, 1 lít nước, sau đó nấu lên, lọc bỏ bã, tiếp tục nấu cô đặc thành kem, cho vào lọ dùng dần như kem dưỡng vào buổi tối.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
BÀI VIẾT KHÁC
