Thuốc kháng sinh là loại thuốc quan trọng giúp ngăn ngừa sự tiến triển của bệnh lý gây ra bởi vi khuẩn (nhiễm trùng), giảm các triệu chứng và biến chứng nghiêm trọng của bệnh. Tuy nhiên việc lạm dụng quá mức khiến những loại kháng sinh đã sử dụng trước đây ít hiệu quả hoặc không có hiệu quả trong việc điều trị các nhiễm trùng do vi khuẩn về sau. Đây là một trong những vấn đề nhức nhối của các tổ chức y tế trên thế giới.
Nguyên nhân kháng kháng sinh
Kháng thuốc kháng sinh (kháng kháng sinh) là khả năng của vi khuẩn hoặc các tác nhân gây bệnh dạng vi khuẩn kháng lại các hiệu quả của thuốc kháng sinh. Khi đó, vi khuẩn sẽ thay đổi theo một cách mới để làm giảm hoặc loại bỏ hiệu quả của thuốc, hóa chất hoặc các tác nhân khác được dùng để chữa bệnh.
Bất kì vi khuẩn nào sống sót sau khi điều trị kháng sinh đều có thể nhân lên và truyền các đặc tính của nó cho các thế hệ sau.
Ngoài ra, một số vi khuẩn có thể chuyển các đặc tính kháng thuốc của chúng sang các vi khuẩn khác, điều này làm gia tăng số lượng chủng loại vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh ngày càng nhiều hơn.
Lạm dụng kháng sinh
Việc lạm dụng kháng sinh, đặc biệt là dùng kháng sinh ngay cả khi chưa thật sự cần thiết hoặc dùng kháng sinh khi chưa phải là phương pháp điều trị thích hợp (thông thường được nhắc đến là điều trị bao vây) làm gia tăng tình trạng kháng kháng sinh. Theo nghiên cứu của trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kì có từ 30 đến 50% trường hợp sử dụng kháng sinh ở người là không phù hợp.
Một số bệnh mắc phải do virus như: cảm lạnh, cúm, viêm phế quản và một số bệnh nhiễm trùng tai, xoang thường bị kê kháng sinh không đúng cách. Việc sử dụng kháng sinh trong những trường hợp này không những khó chữa khỏi nhiễm trùng, viêm mà còn có thể gây ra nhiều tác dụng phụ khác; ví dụ như tiêu diệt các vi khuẩn có lợi hoặc ít nhất là không gây bệnh. Điều này tạo điều kiện thúc đẩy các đặc tính kháng kháng sinh ở các vi khuẩn vô hại có thể chia sẻ với các loại vi khuẩn khác hoặc tạo điều kiện cho các vi khuẩn có hại sinh sôi phát triển, lấn át vi khuẩn có lợi.
Thông thường người bệnh hay tự ý ngưng sử dụng thuốc kháng sinh khi cơ thể thấy khỏe hơn, tuy nhiên việc điều trị đúng và đủ liều là cần thiết để tiêu diệt hoàn toàn vi khuẩn gây bệnh.
Hậu quả của kháng kháng sinh
Tình trạng kháng kháng sinh ngày càng gia tăng, nhưng nhân loại chưa tìm ra được loại kháng sinh nào hoàn toàn mới để thay thế những thuốc hiện dùng, điều này gây ra nhiều lo ngại trong công cuộc chăm sóc sức khỏe y tế cho cộng đồng.
Các hậu quả của nhiễm trùng kháng thuốc có thể bao gồm:
- Bệnh nặng hơn, thời gian phục hồi lâu hơn.
- Bệnh tái đi tái lại thường xuyên
- Phương pháp và chi phí điều trị cao hơn.
- Tử vong khi không có thuốc hiệu quả điều trị
Việc sử dụng kháng sinh đúng theo phác đồ sẽ giúp cho:
- Giữ nguyên tính hiệu quả của kháng sinh hiện tại
- Bảo vệ bản thân khỏi nhiễm trùng kháng kháng sinh.
- Tránh các tác dụng phụ của việc sử dụng kháng sinh không đúng phác đồ.
Để giảm sự phát triển của vi khuẩn kháng kháng sinh, mỗi người chúng ta cần:
- Chỉ sử dụng kháng sinh khi thật sự bị nhiễm khuẩn.
- Cung cấp đơn thuốc kháng sinh đã uống trong các lần bệnh trước.
- Thực hành vệ sinh, ăn uống tốt tránh nhiễm khuẩn.
- Tiêm phòng đầy các bệnh có thể ngừa bằng vắc xin.
- Sử dụng kháng sinh đủ liều và theo chỉ định của Bác sĩ.
- Không sử dụng kháng sinh lẻ hay kháng sinh của người khác khi bị bệnh.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
