Quan sát đầu tiên - Ấn tượng ban đầu

Thời điểm khi một bệnh nhân được nhìn thấy lần đầu tiên trong bệnh cấp tính hoặc nguy kịch là rất quan trọng. Nó đi qua nhanh chóng, nhưng nó truyền tải rất nhiều thông tin mà nó xứng đáng được các nhà hồi sức đưa ra cách giải quyết cụ thể. Chỉ khi bác sĩ lâm sàng nhận thức được tầm quan trọng của lần quan sát (ấn tương ban đầu) đầu tiên này, sự nhạy cảm lâm sàng mới có thể được mài giũa và xâu chuỗi tất cả các thông tin liên quan được thu thập. Ấn tượng đầu tiên của bệnh nhân và xung quanh họ, một mặt, đặt ra cơ sở để hiểu rõ hơn về bệnh và có thể đưa ra thông tin quan trọng để giúp xác định chẩn đoán chính xác.

Có một vài mùi đặc trưng đến mức chúng có thể cho phép đưa ra chẩn đoán sơ bộ. Ví dụ, hơi thở ra của bệnh nhân mắc bệnh não gan và suy gan có mùi rất giống với gan bò nấu chín (hoặc đã được so sánh với mùi của trứng thối và tỏi và được gọi mùi của gan). Bất cứ ai đã ngửi thấy mùi phân máu sẽ nhận ngay ra nó một lần nữa và có thể phát hiện xuất huyết tiêu hóa thường trước khi gặp bệnh nhân. Một mùi đặc trưng tương tự là một mùi “lây lan” bởi các bệnh nhân có nồng độ ure huyết cao giống như mùi nước tiểu. Mặc dù hơi thở của một số bệnh nhân bị nhiễm toan đái tháo đường có mùi giống như táo tươi chính, nhưng điều này hiếm khi xảy ra. Một số nhiễm độc nhất định có thể dẫn đến mùi đặc hiệu ở hơi thở ra (xem Phần III Chương 19), trong đó aethylicus- hơi thở có mùi rượu được biết đến và gặp nhiều nhất. Mùi tanh giống như nước tiểu, giống mùi tanh cá của nhiễm trùng đường tiết niệu có thể tương tự hữu ích để xác định chẩn đoán cơ bản.

Ấn tượng thị giác đầu tiên bao gồm bệnh nhân và môi trường xung quanh bệnh nhân ngay lúc ấy. Một số bệnh cảnh của bệnh nhân rất đặc trưng và phù hợp cho kế hoạch điều trị tiếp theo. Khuôn mặt đầu tiên và có khả năng quan trọng nhất là khuôn mặt Hippocrates (khuôn mặt hippocla), khuôn mặt của một bệnh nhân sắp chết sau một căn bệnh kéo dài. "Bức ảnh" lâm sàng này ban đầu được mô tả bởi Hippocrates, người đã viết: "Vọng [mũi] sắc nhọn, mắt trũng, thái dương rơi xuống, da mặt cứng, căng và khô, và màu sắc của khuôn mặt nhợt nhạt
hoặc sẫm màu". Sự xuất hiện lâm sàng này đặc trưng đến mức nó cho phép nhận ra sự không thể đảo ngược tình trạng của bệnh nhân trước khi có bất kỳ điểm số nào, cận lâm sàng xét nghiệm của dấu hiệu sinh tồn nào. Hình ảnh lâm sàng của một bệnh nhân bị bệnh nghiêm trọng mãn tính có những điểm tương đồng với khuôn mặt Hippocrates và thường là những bệnh nhân, theo định nghĩa, thở máy trong phòng chăm sóc đặc biệt từ 3 tuần trở lên hoặc được phẫu thuật mở khí quản để tạo điều kiện cai máy thở. Như được thể hiện trong hình dưới đây, bệnh nhân bị bệnh nghiêm trọng mãn tính thường biểu hiện phù nề toàn thân (anasarca), giảm khối lượng cơ (nhận biết rõ nhất ở vai, cánh tay trên và vùng thái dương), mất tĩnh mạch ngoại biên, mở khí quản, mũi nhọn, má lõm , một trạng thái tinh thần suy giảm và thường xuyên mở miệng trong các chu kỳ ngủ không liên tục. Kết quả lâu dài về chức năng của tình trạng này, một sản phẩm của y học hồi sức hiện đại, thật sự là vấn đề nghiêm trọng

Quan sát về môi trường xung quanh của bệnh nhân thường quan trọng như lần quan sát đầu tiên của bệnh nhân. Mặc dù điều này đặc biệt đúng với môi trường trước bệnh viện, nhưng nó không được bỏ qua trong môi trường trong bệnh viện. Bên ngoài bệnh viện, những mối nguy hiểm tức thời cho đội cứu hộ là điều đầu tiên cần được nhận rõ. Đó là trường hợp kinh điển khi tiếp cận bệnh nhân chấn thương nặng. Vị trí của một vụ tai nạn cho thông tin quan trọng cho phép ước tính tiềm năng về mức độ nghiêm trọng của thương tích. Ví dụ, trong các vụ tai nạn giao thông đường bộ, chiếc xe cần được kiểm tra các biến dạng của cabin (ví dụ như hư hỏng trụ A, vị trí và mức độ xâm nhập của cabin), kích hoạt túi khí, sử dụng dây an toàn, dấu "mắt bò" trên kính chắn gió (có chứa tóc?) hoặc hư hỏng thanh cản hoặc cấu trúc của xe. Một vết lõm trong hoặc biến dạng của xe máy là một dấu hiệu đáng báo động cho thấy xương chậu của người lái đã tiếp xúc với lực đáng kể. Trong các vụ tai nạn giao thông đường bộ trong đó người đi bộ hoặc người đi xe đạp so với ô tô có liên quan, điều quan trọng là phải đánh giá khoảng cách giữa nơi va chạm và vị trí bệnh nhân được tìm thấy. Điều tương tự cũng liên quan đến những bệnh nhân bị hất văng ra khỏi xe. Khi đánh giá vị trí của một điểm rơi, té, chiều cao của điểm rơi và tính chất của mặt đất phải được kiểm tra. Khi vào nhà của một bệnh nhân bị bệnh nặng, hãy tìm những tờ báo được giao trước cửa để ước tính số ngày bệnh nhân đã bất động hoặc không rời khỏi nhà.

Một sai lầm thường gặp là không dành đủ thời gian để thu thập những quan sát này về bệnh nhân và môi trường xung quanh mà ngay lập tức vội vàng đánh giá và điều trị bệnh nhân. Mặc dù thường các đội cứu hộ "chạy" đến bệnh nhân, điều cần thiết là phải dành thời gian (và tốt nhất là đi bộ) trên đường tiếp cận sau cùng đến bệnh nhân để có những quan sát về hiện trường. Nói chung, chỉ cần một vài trường hợp để có được một cái nhìn tổng quan và thu thập thông tin nói như trên. Tuy nhiên, khi "thời gian ban đầu" đã trôi qua, thì thông tin này sẽ bị mất hoặc mất nhiều thời gian hơn để tái cấu trúc nó trong một nhận thức muộn màng và mơ hồ đấy nghi vấn của bác sĩ điều trị.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP