Hiểu kiến thức cơ bản về tế bào hồng cầu. Khoảng 1/4 tế bào trong cơ thể người là tế bào hồng cầu hay hồng cầu. Tế bào hồng cầu phát triển trong tủy xương với số lượng khoảng 2,4 triệu tế bào mỗi giây.
- Tế bào hồng cầu lưu thông trong cơ thể từ 100-120 ngày. Cũng chính vì vậy mà bạn chỉ có thể hiến máu mỗi 3-4 tháng một lần.
- Trung bình, nam giới có 5,2 triệu tế bào hồng cầu, nữ giới có khoảng 4,6 triệu tế bào hồng cầu trong 1 mm khối. Nếu thường xuyên hiến máu, bạn sẽ thấy nam giới vượt qua được xét nghiệm hiến máu nhiều hơn phụ nữ.
Tăng cường thực phẩm chứa nhiều sắt vào chế độ ăn để cải thiện dinh dưỡng. Cách này giúp cơ thể hồi phục và bù đắp lại dưỡng chất thiếu hụt. Tăng cường thực phẩm giàu sắt mỗi ngày sẽ giúp tăng lượng tế bào hồng cầu trong cơ thể. Sắt là một phần thiết yếu của tế bào hồng cầu và hemoglobin vì sắt giúp đưa oxy đến các bộ phận khác nhau trên cơ thể. Sắt còn giúp bài tiết khí CO khi thở ra. Thực phẩm giàu sắt gồm có:
- Các loại đậu/rau đậu
- Đậu lăng
- Rau xanh như cải xoăn và cải bó xôi
- Hoa quả sấy khô, bao gồm mận khô
- Thịt nội tạng như gan
- Lòng đỏ trứng
- Thịt đỏ
- Nho khô
* Nếu việc tiêu thụ thực phẩm giàu sắt mỗi ngày là chưa đủ, bạn có thể dùng thực phẩm chức năng bổ sung sắt giúp tăng sản sinh tế bào hồng cầu. Viên uống bổ sung sắt có sẵn với liều 50-100 mg và có thể uống 2-3 lần mỗi ngày.
Bổ sung đồng. Đồng là khoáng chất thiết yếu khác giúp tế bào tiếp cận nguyên tố sắt ở dạng hóa học cần thiết cho tế bào hồng cầu trong quá trình chuyển hóa sắt. Đồng có trong thịt gia cầm, hải sải có vỏ, gan, ngũ cốc nguyên hạt, sô cô la, đậu, quả mọng và các loại hạt. Thực phẩm chức năng bổ sung đồng cũng có sẵn ở dạng viên nén 900 mcg và có thể uống 1 lần mỗi ngày.
- Người trưởng thành cần 900 mcg đồng mỗi ngày. Trong thời kỳ sinh sản, nữ giới có kinh nguyệt nên cần bổ sung nhiều đồng hơn nam giới. Nữ giới cần 18 mg đồng mỗi ngày, trong khi đó, nam giới chỉ cần 8 mg.
Bổ sung đủ axit folic. Axit folic hay vitamin B9 hỗ trợ quá trình sản sinh tế bào hồng cầu bình thường. Thiếu hụt axit folic đáng kể có thể dẫn đến thiếu máu.
- Ngũ cốc, bánh mì, rau lá xanh đậm, các loại đậu, đậu lăng và các loại hạt có chứa lượng lớn axit folic. Axit folic cũng có sẵn ở dạng thực phẩm chức năng - liều lượng 100 đến 200 mcg, có thể uống 1 lần mỗi ngày.
- Trường Đại học Sản Phụ Khoa Hoa Kỳ (ACOG) khuyến nghị nên bổ sung 400 mcg axit folic mỗi ngày đối với phụ nữ trưởng thành có kinh nguyệt đều đặn. Mặt khác, Viện Sức khỏe Quốc gia Hoa Kỳ khuyến nghị liều bổ sung 600 mg axit folic mỗi ngày đối với phụ nữ mang thai.
- Bên cạnh tác dụng hỗ trợ sản sinh tế bào máu khỏe mạnh, axit folic còn đóng vai trò quan trọng trong việc sản sinh và tái tạo thành phần cấu tạo cơ bản của tế bào trong chức năng ADN bình thường.
Bổ sung vitamin A (Retinol). Vitamin A hỗ trợ sự phát triển tế bào gốc của hồng cầu trong tủy xương bằng cách đảm bảo tế bào hồng cầu đang phát triển có thể tiếp cận đủ lượng sắt cần thiết cho việc tạo ra hemoglobin.
- Khoai lang, cà rốt, bí đỏ, rau lá xanh đậm, ớt chuông đỏ ngọt và các loại hoa quả như mơ, bưởi, dưa hấu, mận và dưa vàng đều giàu vitamin A.
- Liều cần bổ sung mỗi ngày là 700 mcg vitamin A ở nữ giới và 900 mcg vitamin A ở nam giới.
Bổ sung vitamin C. Bổ sung vitamin C đồng thời với thực phẩm chức năng bổ sung sắt giúp mang lại hiệu quả kép. Nguyên nhân là do vitamin C giúp tăng cường khả năng hấp thụ sắt của cơ thể, nhờ đó tăng sản sinh tế bào hồng cầu.
- Bổ sung 500 mg vitamin C mỗi ngày cùng với sắt sẽ giúp tăng tốc độ hấp thụ sắt của cơ thể, tăng hiệu quả sản sinh hồng cầu. Tuy nhiên, lưu ý rằng bổ sung sắt liều cao có thể gây hại cho cơ thể.
Tập thể dục hàng ngày. Tập thể dục tốt cho tất cả mọi người, bao gồm người có nồng độ tế bào hồng cầu thấp, vì tập thể dục giúp cải thiện sức khỏe cả về thể chất và tinh thần. Tập thể dục giúp bạn khỏe mạnh và tránh mắc phải một số bệnh.
- Các bài tập tim mạch như đi bộ nhanh, chạy bộ và bơi lội là tốt nhất nhưng bạn có thể tập bất kỳ bài tập thể dục nào.
- Tập thể dục đóng vai trò quan trọng trong quá trình sản sinh tế bào hồng cầu. Khi tập cường độ cao, bạn sẽ thấm mệt và đổ nhiều mồ hôi. Tập luyện cường độ cao khiến cơ thể phải nạp thêm một lượng lớn oxy. Khi điều này xảy ra, nó sẽ phát tín hiệu đến não cho biết cơ thể đang thiếu oxy, từ đó kích thích sản sinh tế bào hồng cầu và hemoglobin. Quá trình này sẽ tạo ra và cung cấp lượng oxy cần thiết.
Bỏ thói quen xấu. Khi lượng tế bào hồng cầu thấp là mối lo, tốt nhất bạn nên tránh hút thuốc and uống rượu bia. Bỏ những thói quen xấu này cũng tốt cho cả sức khỏe tổng thể.
- Hút thuốc lá có thể cản trở tuần hoàn máu vì làm co mạch máu và khiến máu đặc lại. Tình trạng này khiến máu khó lưu thông đúng cách và khó đưa khí oxy đến các bộ phận khác trong cơ thể. Không những vậy, hút thuốc lá còn dẫn đến thiếu oxy trong tủy xương.
- Mặt khác, tiêu thụ quá nhiều thức uống chứa cồn có thể khiến máu đặc và lưu thông chậm lại, dẫn đến thiếu oxy trong máu, giảm sản sinh tế bào hồng cầu và sản sinh ra tế bào hồng cầu chưa trưởng thành.
Đi khám sức khỏe đều đặn. Đi khám sức khỏe đều đặn là cách tốt nhất để biết tình trạng số lượng tế bào hồng cầu. Hơn nữa, bạn có thể sẽ cần xét nghiệm thêm để sàng lọc vấn đề tiềm ẩn dẫn đến tình trạng tế bào hồng cầu thấp. Tốt nhất bạn nên kiểm tra sức khỏe định kỳ, tối thiểu một lần mỗi năm.
- Nếu được chẩn đoán số lượng tế bào hồng cầu thấp, bạn cần nhớ kỹ những bí quyết được chia sẻ ở trên. Thay đổi lối sống và chế độ ăn để tăng lượng tế bào hồng cầu trước khi tái khám. Nếu tuân thủ đúng, nồng độ tế bào hồng cầu sẽ bình thường trở lại.
TLTK
- http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003644.htm
- Harold S. Ballard, MD, “The Hematological Complications of Alcoholism."
- Marie Dunford, J. Doyle, “Nutrition for Sport and Exercise," Chapter 8, page 302.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
