Chẩn đoán ung thư biểu mô
Để chẩn đoán, bác sĩ sẽ cần khám lâm sàng nhằm kiểm tra tổn thương da và ghi lại kích thước, hình dạng, kết cấu và các thuộc tính vật lý khác của da. Ngoài ra, bác sĩ cũng sẽ xem xét bệnh sử tập trung vào tổn thương và bất kỳ tình trạng liên quan nào làm tăng nguy cơ mắc ung thư da.
Nếu nghi ngờ rằng một tổn thương có thể là ung thư, bác sĩ cũng có thể tiến hành lấy mẫu sinh thiết.
Một số các xét nghiệm, kỹ thuật chẩn đoán kết hợp có thể bao gồm:
Các giai đoạn
Nếu được chẩn đoán ung thư da, bác sĩ sẽ xác định giai đoạn của ung thư dựa trên kích thước và độ sâu và mức độ lan của khối u.
Các giai đoạn từ được xác định từ mức 0 đến 4, với 0 đại diện cho ung thư biểu mô tại chỗ, chỉ ảnh hưởng đến lớp trên cùng của da. Ung thư biểu mô giai đoạn 4 đề cập đến ung thư biểu mô đã lan đến các bộ phận khác của cơ thể. Các giai đoạn 1, 2, 3 mô tả kích thước tổn thương, độ sâu và mức độ xâm lấn gần của ung thư.
Điều trị ung thư biểu mô
Các lựa chọn điều trị cho cả hai loại ung thư biểu mô là tương tự nhau, mặc dù những người bị ung thư biểu mô tế bào vảy sẽ cần được theo dõi nhiều hơn về các dấu hiệu di căn.
Phương pháp điều trị cụ thể mà bác sĩ đề nghị sẽ phụ thuộc vào kích thước, loại, giai đoạn và vị trí của ung thư biểu mô. Bác sĩ cũng sẽ tính đến các yếu tố khác như tác dụng phụ không mong muốn và yêu cầu của người bệnh.
Các lựa chọn điều trị có thể bao gồm:
Nạo và đốt điện: Là một thủ thuật để loại bỏ các tổn thương nhỏ trong đó sử dụng một dụng cụ nhỏ để loại bỏ ung thư biểu mô trước khi đốt vị trí bằng kim điện. Có thể cần thực hiện thủ thuật này nhiều lần để loại bỏ hoàn toàn các tế bào ung thư.
Phẫu thuật cắt bỏ: Phẫu thuật cắt bỏ từng lớp (phẫu thuật Mohs) hoạt động tốt hơn trên các tổn thương lớn hơn. Phẫu thuật Mohs đặc biệt hữu ích trong các trường hợp cần loại bỏ càng ít da càng tốt, chẳng hạn như các tổn thương gần mắt hoặc đối với các tổn thương có nguy cơ tái phát cao.
Liệu pháp áp lạnh: Đối với các khối u nhỏ, có thể sử dụng biện pháp này trong đó dùng nitơ lỏng để đông lạnh và tiêu diệt tế bào ung thư. Tổn thương sau đó sẽ nổi mụn nước và rụng đi trong những tuần sau khi điều trị.
Hóa trị tại chỗ: Bôi trực tiếp hóa chất hoặc thuốc tiêu diệt tế bào ung thư lên da.
Các thuốc hóa trị như 5-fluorouracil, bao gồm Carac, Efudex, Fluoroplex và các loại thuốc khác. Có thể bôi thuốc diệt ung thư này lên da một hoặc hai lần mỗi ngày trong vài tuần. Vì phương pháp điều trị cục bộ này không đến các hệ thống khác trong cơ thể, nên không gây ra các tác dụng phụ như với hóa trị liệu cho các loại ung thư khác.
Các lựa chọn điều trị không hóa chất bao gồm kem imiquimod. Loại kem này khiến cho các ung thư biểu mô tế bào đáy teo nhỏ hoạt động bằng cách kích thích cơ thể sản xuất interferon khiến hệ miễn dịch tấn công khối u. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể tiêm interferon trực tiếp vào tổn thương.
Xạ trị: Nhóm điều trị nhắm vào các tổn thương lớn hoặc khó loại bỏ bằng bức xạ tập trung.
Liệu pháp quang động (PDT): Liệu pháp hai bước này thường được dùng để điều trị ung thư biểu mô tế bào đáy. Đầu tiên thoa một loại kem nhạy cảm với ánh sáng lên vùng da bị ảnh hưởng và sau đó tiếp xúc với nguồn sáng mạnh. Ánh sáng có bước sóng đặc biệt là ánh sáng xanh giúp tiêu diệt các tế bào ung thư biểu mô.
Do da vẫn nhạy cảm với ánh sáng trong 48 giờ tiếp theo, bệnh nhân nên tránh tia UV trong thời gian này để giảm thiểu nguy cơ bị cháy nắng.
Liệu pháp laser cho ung thư biểu mô: Một số tia laser làm mài mòn lớp trên cùng của da giúp tiêu diệt các tế bào ung thư. Một số tia laser khác xuyên qua da mà không cần mài mòn lớp trên cùng. Hiện nay, có một số bằng chứng về tính hiệu quả trong việc điều trị các ung thư biểu mô tế bào đáy nhỏ, ngoài mặt hoặc ở lớp nông.
Hiện cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) vẫn chưa phê duyệt liệu pháp laser cho ung thư biểu mô tế bào đáy. Tuy nhiên, có thể sử dụng liệu pháp này nếu các phương pháp điều trị khác không thành công.
Phòng ngừa ung thư biểu mô
Hiện vẫn chưa có chương trình sàng lọc định kỳ nào cho ung thư biểu mô. Thay vào đó, mọi người có thể tự kiểm tra những tổn thương đáng ngờ hoặc đi khám bác sĩ da liễu.
Yếu tố nguy cơ chính của cả hai loại ung thư biểu mô là tia UV. Vì vậy, biện pháp phòng ngừa tốt nhất là áp dụng phương thức bảo vệ da với ánh nắng mặt trời và hạn chế sử dụng giường tắm nắng.
Giảm thiểu tiếp xúc với ánh nắng mặt trời: Bằng cách giảm tiếp xúc với tia UV, từ đó có thể giảm nguy cơ bị cháy nắng, tổn thương da và các loại ung thư da.
Mặc dù một số tiếp xúc với ánh nắng mặt trời là cần thiết để duy trì mức độ ổn định vitamin D – có vai trò quan trọng để hỗ trợ sức khỏe làn da. Tuy nhiên cháy nắng làm tăng nguy cơ ung thư biểu mô. Vì vậy có thể giảm tiếp xúc với ánh nắng mặt trời bằng cách tìm bóng râm hoặc tránh ra ngoài khi mặt trời ở đỉnh điểm từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều.
Quần áo: Bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời bằng mũ rộng vành, áo dài tay và kính râm. Quần áo bằng vải chống nắng phải có nhãn ghi chỉ số chống tia UV 400 hoặc UV (UPF). Khi mua kính râm, cần kiểm tra nhãn để chọn kính có khả năng bảo vệ 100% chống lại cả bức xạ UVA và UVB.
Kem chống nắng phổ rộng: Chọn một loại kem chống nắng hiệu quả và thoa đều và thường xuyên lên da để ngăn chặn sự tiếp xúc với tia UV. Kiểm tra nhãn để đảm bảo rằng kem chống nắng bảo vệ khỏi cả bức xạ UVA và UVB. Sử dụng kem chống nắng có chỉ số chống nắng (SPF) ít nhất là 30 và thoa lại kem chống nắng sau mỗi 2 giờ. Nếu đổ mồ hôi nhiều hoặc bơi lội cần thoa kem chống nắng thường xuyên hơn.
Mức độ tia cực tím có cường độ ở các vùng núi cao, khu vực xích đạo và những vùng có số giờ nắng nhiều hơn. Vì vậy cần lưu ý để tránh bị cháy nắng, đặc biệt là đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
Tránh giường tắm nắng: Giường tắm nắng, phòng tắm nắng và đèn chiếu nắng làm tăng đáng kể nguy cơ ung thư biểu mô.
Nhuộm da nhân tạo có nguy cơ cao hơn tắm nắng tự nhiên do tiếp xúc với nguồn bức xạ UV tập trung. Ngoài ra, tránh lạm dụng đèn làm móng tay khi làm móng tay hoặc móng chân vì chúng cũng có thể làm tăng nguy cơ ung thư da.
Tự kiểm tra da
Nguyên tắc cơ bản của việc sàng lọc ung thư biểu mô và các dạng ung thư da khác là tìm kiếm và phát hiện những thay đổi bất thường ở da. Một số lưu ý khi tự kiểm tra da bao gồm:
- Đặc biệt chú ý đến những vùng da tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời;
- Sử dụng gương cầm tay hoặc nhờ người thân hỗ trợ kiểm tra ở những vùng da khó kiểm tra;
- Kiểm soát và quản lý hình dạng, tính chất của các nốt ruồi;
- Chụp ảnh lưu lại có thể giúp theo dõi các thay đổi;
- Đi khám bác sĩ nếu có các vết loét nào không lành.
Những biện pháp này có thể giúp phát hiện sớm và điều trị hiệu quả ung thư biểu mô.
Tổng kết
Điều trị có hiệu quả cao hơn trong các trường hợp những thay đổi bất thường ở da được phát hiện sớm. Trong trường hợp ung thư là nguyên nhân gây ra những thay đổi trên da, điều trị sớm giúp cải thiện đáng kể cơ hội sống sót và giảm khả năng bị di chứng đáng kể.
Bệnh nhân mắc ung thư biểu mô tế bào đáy có tiên lượng tốt hơn do rất hiếm khi ung thư này lan ra ngoài vị trí ban đầu. Ung thư biểu mô tế bào vảy có thể điều trị được trong giai đoạn đầu và hiệu quả điều trị có thể lên đến hơn 90%. Phẫu thuật Mohs là lựa chọn hiệu quả nhất, có đến 97% những người được điều trị này có kết quả điều trị tốt.
Tuy nhiên, nếu ung thư biểu mô tế bào vảy lan ra ngoài vị trí ban đầu và di căn đến các cơ quan khác trong cơ thể, tỷ lệ sống sót giảm xuống còn khoảng 30%. Do đó, việc tự kiểm tra, đánh giá những bất thường ở da thường xuyên có vai trò vô cùng quan trọng. Nên đi khám bác sĩ nếu có những bất thường ở da nào để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị phù hợp.
Giới thiệu Đơn vị Da liễu - Thẩm mỹ da Bệnh viện Nguyễn Tri Phương
Đơn vị Da liễu - Thẩm mỹ da Bệnh viện Nguyễn Tri Phương được triển khai dịch vụ thăm khám, chăm sóc và điều trị các tình trạng về da như mụn, sẹo, nám, tàn nhang… với tiêu chí đem lại sự thay đổi tích cực về diện mạo cũng như sự hài lòng của khách hàng sau khi sử dụng dịch vụ.
Với nguồn nhân lực chất lượng có chuyên môn cao là các Phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ đến từ Bộ môn Da liễu - Đại học Y Dược TPHCM & Bệnh viện Nguyễn Tri Phương có kinh nghiệm nhiều năm trong giảng dạy, nghiên cứu và điều trị Da liễu – Thẩm mỹ da; sẽ trực tiếp thăm khám, lên phác đồ điều trị và trực tiếp trị liệu cho bệnh nhân, đảm bảo hiệu quả cao nhất.
Thông tin liên hệ
- Đơn vị da liễu – Thẩm mỹ da Bệnh viện Nguyễn Tri Phương.
- Số 468 Nguyễn Trãi, Phường 8, Quận 5, Tp.Hồ Chí Minh.
- Hotline tư vấn đặt lịch Bác sĩ: 0899777709 / Zalo/Viber: 0899777709
- Facebook Fanpage: Thẩm mỹ da - BV Nguyễn Tri Phương
