Trào ngược ở trẻ nhỏ phần lớn là sinh lý, do đặc điểm giải phẫu và chức năng chưa hoàn thiện:
Cơ vòng thực quản dưới (LES) chưa phát triển hoàn toàn, làm giảm khả năng đóng kín giữa thực quản và dạ dày.
Hệ tiêu hóa chưa ổn định, dễ bị rối loạn co bóp và bài tiết.
Tư thế sai khi ăn hoặc sau ăn: Trẻ vận động mạnh, nằm ngay sau khi ăn hoặc uống sữa trong tư thế nằm.
Chế độ ăn uống không phù hợp: Dùng thực phẩm nhiều gia vị, dầu mỡ, hoặc không đảm bảo vệ sinh.
Trào ngược bệnh lý thường ít gặp hơn nhưng cần lưu ý khi có dấu hiệu nặng hoặc kéo dài:
Viêm loét dạ dày – tá tràng.
Thoát vị hoành: Dị tật khiến dạ dày trượt lên lồng ngực.
Sa dạ dày: Dạ dày nằm thấp hơn bình thường, gây rối loạn nhu động tiêu hóa.
Trào ngược dạ dày ở trẻ 2 tuổi xuất hiện đa số do nguyên nhân sinh lý
Một số biểu hiện điển hình gợi ý trẻ đang gặp tình trạng trào ngược:
Nôn trớ nhiều, nhất là sau ăn hoặc khi thay đổi tư thế.
Ợ hơi, nấc cụt thường xuyên.
Khó chịu, quấy khóc về đêm, ngủ không sâu giấc.
Lười ăn, chậm tăng cân hoặc suy dinh dưỡng.
Biểu hiện hô hấp: ho kéo dài, khò khè, khàn tiếng, thở rít.
Nếu các triệu chứng trên xuất hiện thường xuyên hoặc kéo dài, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Cần đưa trẻ đi khám bác sĩ sớm nhất khi bị trào ngược dạ dày
Mặc dù đa số trường hợp trào ngược sinh lý sẽ cải thiện theo thời gian, nhưng nếu không được xử trí phù hợp, bệnh có thể gây:
Suy dinh dưỡng do nôn trớ kéo dài.
Viêm loét thực quản, xuất huyết, hẹp thực quản.
Nguy cơ hít sặc dẫn đến viêm phổi tái diễn, hen phế quản.
Ảnh hưởng đến phát triển thể chất và tinh thần do khó chịu, mất ngủ kéo dài.
Cho trẻ ăn từng lượng nhỏ, chia thành nhiều bữa trong ngày.
Tránh cho trẻ ăn quá no hoặc vừa ăn xong đã vận động.
Giữ tư thế ngồi thẳng hoặc bế nghiêng đầu cao ít nhất 30 phút sau ăn.
Dùng gối chống trào ngược khi ngủ, độ nghiêng lý tưởng từ 15–20 độ.
Sữa chua (chứa probiotics): Hỗ trợ hệ vi sinh đường ruột, giúp cải thiện tiêu hóa.
Trà gừng loãng, nghệ mật ong: Có tác dụng chống viêm và cải thiện nhu động ruột.
Lưu ý: Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ nhi khoa trước khi cho trẻ sử dụng thực phẩm chức năng hoặc thảo dược, đặc biệt ở trẻ dưới 2 tuổi.
Sữa chua có thể giúp đường tiêu hóa của trẻ tốt hơn
Thực hiện massage vùng bụng theo chiều kim đồng hồ sau ăn 30 phút.
Có thể dùng dầu oliu hoặc dầu dừa để hỗ trợ.
Không để trẻ thức khuya, ăn sát giờ ngủ.
Tránh cho trẻ dùng thực phẩm chứa axit hoặc dễ kích ứng dạ dày như nước cam, chocolate, nước ngọt có gas, cà chua, thực phẩm chiên rán.
Nôn trớ kéo dài >2 tuần, không cải thiện với điều chỉnh tư thế ăn.
Trẻ sụt cân, ăn kém, quấy khóc nhiều, không ngủ ngon.
Xuất hiện biểu hiện hô hấp tái diễn như ho, khò khè, thở rít.
Trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ nhỏ là tình trạng phổ biến và thường lành tính, nhưng cần theo dõi và xử trí phù hợp để tránh biến chứng. Phụ huynh nên chủ động nhận biết sớm các dấu hiệu, thực hiện các biện pháp chăm sóc tại nhà đúng cách, và đưa trẻ đi khám chuyên khoa khi có dấu hiệu nghi ngờ trào ngược bệnh lý.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh