Chứng sa sút trí tuệ thể Lewy (LBD) là một dạng bệnh lí ảnh hưởng đến khả năng nhận thức và vận động của một người. Đây là một bệnh tiến triển nặng dần, nghĩa là các triệu chứng trở nên xấu đi theo thời gian.
Chứng sa sút trí tuệ thể Lewy ảnh hưởng đến khoảng 1,4 triệu người cũng như là gia đình của họ ở Hoa Kỳ. Đây là dạng sa sút trí tuệ đứng thứ ba về số lượng, sau sa sút trí tuệ mạch máu và bệnh Alzheimer.
Bài viết này giải thích các dấu hiệu, triệu chứng chính của chứng sa sút trí tuệ thể Lewy và cách điều trị.
Chứng sa sút trí tuệ thể Lewy là gì?
Chứng sa sút trí tuệ thể Lewy là một bệnh tiến triển xảy ra do sự lắng đọng bất thường của một loại protein được gọi là alpha-synuclein trong não. Các chuyên gia gọi đây là những lắng đọng protein thể Lewy.
Theo Viện Lão khoa Quốc gia Hoa Kỳ (NIA), trong một bộ não khỏe mạnh, alpha-synuclein đóng vai trò quan trọng, đặt biệt là ở các khớp thần kinh. Ở sa sút trí tuệ thể Lewy, các thể Lewy hình thành bên trong các khớp thần kinh. Điều này khiến các tế bào thần kinh hoạt động kém hiểu quả và chết đi.
Thể Lewy cũng có thể gây ra những thay đổi đối với các chất hóa học trong não, ảnh hưởng đến tâm thần, tâm trạng và hành vi của một người.
Có hai dạng sa sút trí tuệ thể Lewy:
- Sa sút trí tuệ với thể Lewy: tình trạng này xảy ra khi các thể Lewy bắt đầu phát triển ở cả thân não và vỏ não.
- Chứng mất trí nhớ cho bệnh Parkinson: tình trạng này xảy ra khi các thể Lewy bắt đầu xuất hiện ở thân não và sau đó phát triển đến vỏ não theo thời gian.
Cả hai dạng này đều do những thay đổi giống nhau ở não. Mặc dù các dấu hiệu ban đầu khác nhau, nhưng những người mắc một trong hai loại sa sút trí tuệ thể Lewy này cuối cùng sẽ có các triệu chứng tương tự nhau.
Sa sút trí tuệ thể Lewy ảnh hưởng đến những ai?
Các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra nguyên nhân gây ra tình trạng này. Tuy nhiên, bệnh thường ảnh hưởng đến những người ngoài 50 tuổi.
Triệu chứng
Các triệu chứng của sa sút trí tuệ thể Lewy ban đầu thường nhẹ và trở nên rõ ràng hơn theo thời gian. Theo các chuyên gia, triệu chứng của sa sút trí tuệ thể Lewy gồm có:
Các dấu hiệu và triệu chứng đầu tiên
Ảo giác thị giác là triệu chứng đầu tiên mà một người hay mắc phải, khiến người bệnh thấy những thứ không hiện diện.
Ảo giác thị giác ảnh hưởng đến hơn 80% người mắc sa sút trí tuệ thể Lewy.
Những ảo giác khác, chẳng hạn như nghe hoặc ngửi được những thứ không hiện diện, ít phổ biến hơn những cũng có thể xảy ra.
Các triệu chứng về nhận thức
Các vấn đề nhận thức là triệu chứng chính của sa sút trí tuệ thể Lewy. Bao gồm:
- Lú lẫn;
- Tình trạng ngủ lơ mơ và ngủ lịm;
- Khó tập trung;
- Mất trí nhớ;
- Nhìn chằm chằm vào không gian trong thời gian dài.
Điều quan trọng cần lưu ý là mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng này có thể khá thay đổi. Sự dao động này có thể giúp bác sĩ phân biệt giữa bệnh sa sút trí tuệ thể Lewy và bệnh Alzheimer. Các triệu chứng của sa sút trí tuệ cũng gây khó khăn về:
- Ngôn ngữ;
- Việc ghi nhớ các con số;
- Lên kế hoạch;
- Giải quyết vấn đề;
- Định vị không gian.
Triệu chứng vận động
Sa sút trí tuệ thể Lewy có thể gây khó khăn về vận động gồm:
- Khó nuốt;
- Thường xuyên té ngã hơn;
- Thiếu sự phối hợp;
- Tư thế không thoải mái;
- Đi chậm hoặc đi lê bước;
- Chữ viết nhỏ hơn bình thường;
- Co cứng cơ;
- Rùng mình;
- Giọng nói yếu.
Giấc ngủ và sa sút trí tuệ thể Lewy
Khó ngủ thường xảy ra ở những người bị sa sút trí tuệ thể Lewy. Người bệnh có thể:
- Tăng chuyển động khi ngủ;
- Buồn ngủ;
- Ngã khỏi giường;
- Mất ngủ;
- Hội chứng chân không yên;
- Nói chuyện trong khi ngủ;
- Mơ những giấc mơ rất thực;
- Mộng du.
Các triệu chứng về hành vi và tâm trạng
Protein lắng đọng trong não của những người mắc bệnh sa sút trí tuệ thể Lewy cũng gây ra các hành vi và tâm trạng, như:
- Lo âu;
- Ảo tưởng;
- Trầm cảm;
- Mất hứng thú hoặc động lực;
- Hoang tưởng;
- Bồn chồn không yên.
Các triệu chứng khác
Sa sút trí tuệ thể Lewy gây ra nhiều thay đổi với cơ thể và não bộ, dẫn tới các triệu chứng sau:
- Táo bón;
- Chóng mặt và ngất;
- Mất vị giác hoặc khứu giác;
- Rối loạn chức năng tình dục;
- Tiểu tiện không tự chủ.
Xem tiếp: Chẩn đoán và điều trị sa sút trí tuệ thể lewy
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
