Đau nửa đầu là tình trạng đau đầu một bên. Cơn đau có thể âm ỉ kéo dài hoặc đau dữ dội và đột ngột. Đây là một loại bệnh thuộc loại bệnh lý đau đầu do căn nguyên mạch, có tên tiếng anh là Migraine.
Cơn đau đầu có thể đi kèm với các triệu chứng như chói mắt, sợ tiếng ồn, cảm giác buồn nôn, nôn nao trong người. Cơn đau, nhức có thể âm ỉ kéo dài từ 4 giờ đến 72 giờ. Thông thường cơn đau nửa đầu thường đến bất ngờ, chỉ khoảng 1/3 người bị chứng đau nửa đầu có cảm nhận được tiền triệu (dấu hiệu báo trước cơn đau đầu sắp diễn ra).
Bệnh đau nửa đầu là tình trạng phổ biến, thường hay gặp ở nữ giới, độ tuổi từ 10 đến 45 tuổi. Cơn đau đầu gây “gián đoạn” công việc, sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Theo các chuyên gia, nguyên nhân gây đau nửa đầu do nhiều yếu tố gây ra, trong đó bao gồm cả yếu tố ngoại cảnh (môi trường sống) và yếu tố bệnh lý.
Đau nửa đầu có tỷ lệ xuất hiện ở phụ nữ nhiều hơn nam giới gấp 3 lần. Có tất cả khoảng 7 loại đau nửa đầu:
Cơn đau đầu diễn ra không có tiền triệu chứng báo trước. Thông thường người bệnh chỉ cảm thấy hơi bứt rứt, mệt mỏi.
Giai đoạn tiền triệu kéo dài từ vài phút cho tới 30 phút, xảy ra trước cơn đau với các dấu hiệu báo trước như: sợ ánh sáng, cảm giác kiến bò, tê, rối loạn lời nói, chóng mặt, ù tai, giảm khả năng vận động,… sau khi các triệu chứng này biến mất thì cơn đau đầu xuất hiện.
Đây là tiền thân của đau nửa đầu, gồm nôn mửa theo chu kỳ, đau bụng đi kèm với buồn nôn, thỉnh thoảng bị chóng mặt.
Đau nửa đầu kèm theo rối loạn thị giác, thậm chí mất thị giác một bên mắt.
Đau đầu và tiền triệu kéo dài bất thường, đau đầu kèm co giật hoặc tổn thương não.
Có các triệu chứng và một số đặc điểm của đau nửa đầu nhưng chưa đủ bằng chứng để kết luận chính xác là đau nửa đầu Migraine.
Các nguyên nhân đau nửa đầu hiện nay chưa rõ ràng. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng các cơn đau nửa đầu bị gây nên bởi tình trạng giãn nở hoặc co hẹp của các mạch máu vùng da đầu và các mô quanh não. Nhưng sau đây là một số yếu tố kích hoạt cơn đau:
– Đối với phụ nữ, hormone chính là tác nhân hàng đầu giải thích cho việc tại sao đau nửa đầu xảy ra. Việc thay đổi nội tiết tố sẽ làm cho người có tiền sử đau nửa đầu bị nhức đầu trong suốt chu kỳ kinh nguyệt, một số khác có thể bị đau khi mang thai hoặc mãn kinh.
– Sử dụng các loại thuốc như: thuốc tránh thai, thay thế hormone cũng có thể làm tăng tình trạng đau nửa đầu.
– Một số loại thực phẩm cũng là yếu tố gây đau đầu như: rượu, bia, pho mát, caffein, bột ngọt, thức ăn mặn, thực phẩm chế biến sẵn.
– Căng thẳng kéo dài, stress cũng có thể làm phát sinh đau nửa đầu.
– Các loại mùi hay ánh sáng kích thích như đèn chói sáng, âm thanh lớn và mùi bất thường cũng sẽ gây đau nửa đầu.
– Thiếu ngủ, ngủ quá nhiều cũng là tác nhân gây đau nửa đầu.
– Thay đổi khí hậu hay hoạt động gắng sức.
– Yếu tố di truyền: Người nhà bị đau nửa đầu thường có nguy cơ cao hơn so với người bình thường.
– Yếu tố bệnh lý: Rối loạn hệ thống mạch máu, suy giáp, viêm dây thần kinh sọ não, u não, trầm cảm,… có thể gây ra các cơn đau nửa đầu.
Theo Hiệp hội Quốc tế về Bệnh đau đầu, chẩn đoán bệnh đau nửa đầu thường dựa vào tiêu chuẩn “5,4,3,2,1” như sau:
– Nhiều hơn 5 cơn đau
– Kéo dài 4 giờ đến 3 ngày
– Nhiều hơn 2 biểu hiện: đau từ trung bình đến nặng, đau nặng hơn nếu hoạt động thể chất, nhức/đau co bóp.
– Nhiều hơn 1 triệu chứng đi kèm: buồn nôn/nôn mửa, sợ ánh sáng, sợ âm thanh.
Bệnh đau nửa đầu thường trải qua 4 giai đoạn:
– Giai đoạn triệu chứng sớm
– Giai đoạn tiền triệu
– Giai đoạn đau
– Giai đoạn sau cơn đau
Sau khi đã biết lý do tại sao đau nửa đầu, các bác sĩ sẽ có những phương pháp điều trị phù hợp cho bạn. Các phương pháp phổ biến hiện nay tập trung vào 3 yếu tố: tránh các yếu tố kích hoạt, điều trị triệu chứng và sử dụng thuốc dự phòng.
Rất nhiều người lạm dụng thuốc giảm đau nhằm giảm nhẹ các cơn đau đầu. Tuy nhiên, về lâu dài điều này có thể không có tác dụng mà còn làm nặng hơn tình trạng đau đầu.
Khi bị đau đầu bạn cần lưu ý những điều sau:
– Ánh sáng phòng phù hợp, phòng yên tĩnh và mát mẻ
– Đặt khăn lạnh lên trán hoặc cổ
– Hạn chế tối đa sử dụng cà phê, trà hay hay nước tăng lực
– Cố gắng thư giãn bằng cách thiền hoặc nghe nhạc nhẹ
– Không đọc sách hay xem tivi, nhìn máy tính, điện thoại khi có biểu hiện đau
– Khi bị đau đầu không nên lái xe
– Nếu sử dụng thuốc giảm đau phải tuân theo chỉ định của bác sĩ
– Đối với những trường hợp đau đầu do bệnh lý, người bệnh cần thăm khám để được chẩn đoán và điều trị căn nguyên gây đau
– Thư giãn mỗi ngày bằng cách nghe nhạc, đi bộ, tập yoga, ngồi thiền, châm cứu, mát xa thư giãn
Hi vọng những thông tin trên đây đã giúp bạn hiểu nguyên nhân tại sao đau nửa đầu xảy ra với bạn. Trong trường hợp bệnh lý đau nửa đầu kéo dài, bạn nên đến các chuyên khoa nội thần kinh uy tín để được thăm khám để chẩn đoán, phòng ngừa kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm về sau.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh