Thông tin về bệnh não gan

Bạn đã mắc bệnh về gan trong một thời gian, gần đây bạn nhận thấy những sự khác biệt trong hành vi và cảm xúc của mình? Bạn hay quên hơn hoặc cảm thấy lú lẫn khi nói chuyện với người khác? Người quen của bạn nói rằng bạn thường nói lắp bắp hoặc nói những điều không đúng sự thật? Bạn cảm thấy mình rất chậm chạp và không thể điều khiển bàn tay của mình tốt như trước? Hay hơi thở của bạn có mùi bất thường? Liệu những triệu chứng trên có liên quan gì đến bệnh gan mà bạn đã mắc trong nhiều năm nay hay không?

Câu trả lời là có thể. Bạn có thể mắc bệnh não gan, một rối loạn về não có thể xảy ra nếu bạn mắc bệnh gan giai đoạn muộn. Bệnh não gan có thể ảnh hưởng đến rất nhiều khía cạnh, như ảnh hưởng đến hành vi, cảm xúc, khả năng ngôn ngữ, giấc ngủ hoặc ảnh hưởng đến khả năng vận động của bạn.

Đôi khi, triệu chứng bệnh rất nhẹ và do vậy, nhiều người không nhận ra. Nhưng, cho dù bạn có triệu chứng rõ ràng hay mới chỉ nhận thấy một vài thay đổi nhỏ về sức khỏe của mình, bạn vẫn nên đến khám bác sỹ. Điều trị đúng cách sẽ giúp bạn kiểm soát được tình trạng bệnh của bạn. Không được điều trị hoặc điều trị không đúng cách sẽ khiến bệnh tình ngày một diễn biến xấu đi.

Nguyên nhân

Gan đóng một vai trò rất quan trọng trong cơ thể. Một trong số những chức năng quan trọng của gan là lọc máu, loại bỏ đi các chất hóa học độc hại mà cơ thể sản xuất ra.

Bệnh não gan sẽ khởi phát khi gan bị tổn thương vì bệnh mà bạn đang mắc (ví dụ như viêm gan, hội chứng Reye hoặc xơ gan). Gan sẽ hoạt động kém hiệu quả, dẫn đến việc chất độc sẽ tích tụ trong máu và di chuyển lên não. Tại não, các chất độc sẽ hình thành và gây ra các triệu chứng về tâm lý và thể chất của bệnh não gan.

Rất nhiều yếu tố có thể gây ra hoặc làm nặng thêm tình trạng bệnh não gan. Ví dụ, bạn sẽ có nguy cơ bị bệnh não gan cao hơn nếu bạn có đường thông nối cửa chủ tại gan (thường được đặt để điều hướng dòng máu, điều trị xơ gan hoặc các bệnh mãn tính khác). Với đường thông này, chất độc có thể sẽ vượt qua gan và tới não nhanh hơn.

Các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến việc phát triển bệnh não gan, bao gồm:

Bị bệnh nhiễm trùng
Bị táo bón
Không uống đủ nước
Bị chảy máu tại ruột non, dạ dày hoặc thực quản
Sử dụng các loại thuốc ảnh hưởng đến hệ thần kinh, như thuốc ngủ
Mắc các bệnh về thận
Nghiện rượu bia

Triệu chứng

Triệu chứng của bệnh não gan rất đa dạng. Mọi người sẽ có những triệu chứng rất khác nhau. Trong một số trường hợp, triệu chứng có thể sẽ rất nhẹ. Tuy nhiên, với một số trường hợp khác, ảnh hưởng của bệnh não gan sẽ phát triển từ từ và diễn biến nặng dần theo thời gian. Đôi khi, bệnh lại có thể phát triển và xấu đi trong một thời gian rất ngắn.

Một số dấu hiệu về tinh thần nên được chú ý bao gồm:

Lú lẫn
Hay quên
Cảm thấy lo lắng hoặc hưng phấn
Nhận thấy có sự thay đổi đột ngột trong tính cách hoặc hành vi
Nói hoặc hành động không phù hợp với người khác
Không cảm thấy hứng thú với mọi công việc
Dễ cáu kỉnh

Tất nhiên, tự bản thân bạn sẽ rất khó nhận ra những biểu hiện về thay đổi hành vi của chính mình. Do vậy, nếu bạn đã bị bệnh gan trong thời gian dài, hãy yêu cầu bạn bè, người thân chú ý hơn đến hành vi và tính cách của bạn. Yêu cầu họ chân thành và thông báo cho bạn nếu họ nhận thấy bạn cư xử khác với bình thường.

Bạn cũng có thể sẽ gặp phải những thay đổi về giấc ngủ. Bạn có thể sẽ cảm thấy buồn ngủ trong suốt cả ngày hoặc thức khuya hơn vào buổi tối.

Một số thay đổi về mặt thể chất bao gồm:

Hơi thở của bạn có mùi ngọt hoặc mốc
Bạn gặp khó khăn trong việc sử dụng hoặc di chuyển bàn tay
Khi bạn giơ bàn tay hoặc cánh tay ra, bạn nhận thấy cánh tay/bàn tay của mình bị rung nhẹ
Bạn bị nói lắp bắp
Bạn cảm thấy lờ đờ, chậm chạp khi di chuyển cơ thể.

Điều trị

Có rất nhiều lựa chọn điều trị dành cho bạn, phụ thuộc rất nhiều vào tình trạng cụ thể của bạn. Ví dụ, bác sỹ sẽ tính đến các yếu tố như:

Nguyên nhân gây bệnh của bạn
Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng
Loại triệu chứng mà bạn mắc phải
Mức độ nghiêm trọng của bệnh gan của bạn
Tuổi và tình trạng sức khỏe chung của bạn.

Bác sỹ có thể sẽ gợi ý sử dụng 2 loại thuốc có tác dụng làm giảm lượng độc chất trong cơ thể, bao gồm:

Lactulose: Đây là một loại đường có thể khiến bạn sẽ đi ngoài nhiều hơn. Việc này sẽ giúp bạn loại bỏ được độc tố ra khỏi có thể, ví dụ như độc tố amoniac – có thể là một nguyên nhân gây bệnh não gan.
Kháng sinh: Các loại thuốc kháng sinh như neomycin và rifaximin có thể sẽ giúp ích. Những thuốc này sẽ khống chế các loại vi khuẩn tạo ra độc tố trong cơ thể.

Bác sỹ cũng sẽ yêu cầu bạn thay đổi một số thói quen để cải thiện tình trạng bệnh của bạn:

Thay đổi chế độ ăn: Nếu bạn ăn quá nhiều thịt, cơ thể bạn sẽ tạo ra rất nhiều amoniac. Do vậy, bác sỹ có thể sẽ yêu cầu bạn giảm bớt lượng thịt nhưng vẫn cần cung cấp đủ lượng protein cho cơ thể từ những nguồn khác như sữa và rau. Bạn cũng nên ăn nhiều bữa nhỏ thường xuyên thay vì ăn 3 bữa chính trong ngày.

Bỏ rượu bia: Một chút rượu bia cũng có thể làm tăng nguy cơ của bạn vì rượu bia có thể làm tổn thương gan.

Điều trị tình trạng nhiễm trùng: Các bệnh nhiễm trùng có thể sẽ ảnh hưởng đến hoạt động của gan. Do vậy, bạn cần sử dụng kháng sinh để loại bỏ các tình trạng bệnh này.

Điều trị tình trạng nghẽn tiểu: Nếu bạn không đi tiểu dược một cách bình thường, thì đây có thể là nguyên nhân gây bệnh não gan của bạn. Điều trị nguyên nhân gây ra tình trạng nghẽn tiêu có thể làm giảm nhẹ triệu chứng bệnh não gan của bạn.

Ngừng dùng một số loại thuốc: Một số loại thuốc ví dụ như thuốc an thần hoặc ma túy có thể gây ra các vấn đề về gan

Điều trị tình trạng táo bón: Bạn có thể sẽ cần phải ăn ít thịt và nhiều rau hơn. Việc này sẽ giúp bạn đi ngoài thường xuyên hơn và do vậy, có thể loại bỏ được độc tố ra ngoài cơ thể.

Tiên lượng

Bệnh não gan có thể được chia thành các giai đoạn khác nhau, phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng. Nếu bạn đang ở trong giai đoạn sớm, việc điều trị đúng cách sẽ làm giảm các triệu chứng của bạn.

Nếu không được chăm sóc và điều trị, bệnh não gan sẽ trải qua 4 giai đoạn:

Giai đoạn 1: Nhẹ: Bạn có thể sẽ bị khó ngủ và khó tập trung
Giai đoạn 2: Trung bình: Bạn sẽ nhận thấy bạn không có nhiều năng lượng. Một vài sự thay đổi về tính cách bắt đầu xuất hiện, ví dụ như cư xử kỳ lạ hoặc hay quên. Bạn cũng có thể sẽ quan sát thấy một số thay đổi về thể chất, như nói lắp bắp hoặc gặp khó khăn khi sử dụng tay.
Giai đoạn 3: Nặng: Bạn sẽ trở nên cáu gắt hoặc lú lẫn. Bạn có thể sẽ rất buồn ngủ nhưng bạn vẫn có thể thức dậy nếu có ai đó đánh thức bạn.
Giai đoạn 4: Hôn mê: Trong giai đoạn này, bạn có thể sẽ mất ý thức trong một thời gian dài.

4 giai đoạn nghe có vẻ rất đáng sợ nhưng nên nhớ rằng, bệnh não gan có thể điều trị được nếu bạn được phát hiện và điều trị kịp thời. Nên trao đổi với bác sỹ và tuyệt đối tuân thủ theo chỉ định của bác sỹ.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP